Con đường độc đạo “nhìn là muốn ăn”!

 Chu Thập

17.03.17

Mùa đông vừa qua, tôi tiếp một ông bạn từ Mỹ qua chơi. Là một luật sư, ông có kiến thức rộng và nhứt là lý luận sắc bén. Bàn chuyện gì, ông cũng nhìn từ nhiều góc cạnh khác nhau. Nghe ai phê bình bất cứ người nào, ông cũng tìm cách bênh vực cho tới cùng.  Nhằm lúc diễn ra cuộc  bầu cử tổng thống ở Mỹ, có lẽ quen thói làm “trạng sư của quỷ” chăng, ông đưa ra mọi lý lẽ để vận động và biện hộ cho ứng cử viên Donald Trump. Tôi cứ nghĩ bụng: ông bạn luật sư của tôi đang luyện “võ mồm” cho vui, chớ làm gì có chuyện ủng hộ một người như ông Trump. Vậy mà sau khi có kết quả bầu cử, bạn tôi vui mừng vỡ lở. Ông cho biết sau khi cân nhắc kỹ càng và mặc cho sự chống đối của bà vợ và cô con gái rượu của ông, ông đã dồn phiếu cho ông Trump. Biết tôi là người không ưa ông Trump, bạn tôi hỏi dò: bộ dân Úc không thích ông Trump, phải không?

Cho tới nay tôi vẫn chưa trả lời cho câu hỏi thăm dò này. Không hiểu sao độ này tôi mắc phải một hội chứng tâm lý mới: không dám khẳng định điều gì nữa! Sở dĩ tôi có thái độ này là vì đã bị một “vố” quá đau trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vừa qua. Do bị các cơ quan truyền thông và các tổ chức thăm dò dư luận ở Mỹ “lèo lái” cũng như tin vào cảm tính của mình, tôi đã đánh cá chắc nịch rằng may ra có phép lạ ứng cử viên Trump mới đắc cử. Sau ngày bầu cử, bà Hillary Clinton buồn bao nhiêu tôi thấy đau bấy nhiêu! Và cũng từ đó, tôi thấy mình phải tỏ ra dè dặt hơn khi bơi lội trong đại dương thông tin hàng ngày. Nhứt là kể từ khi ông tổng thống thứ 45 của Mỹ ngày nào cũng nói đến “tin giả” (fake news) và xem truyền thông, báo giới “như kẻ thù của nhân dân Mỹ”, tôi cứ tưởng như nghe đồ tể Lenin đội mồ sống lại. Tuy không sống trong một chế độ độc tài bưng bít, tôi vẫn thấy như mình lúc nào cũng phải “đề cao cảnh giác”, nhìn trước ngó sau và giữ mồm giữ miệng để khỏi phải hớ hay bị vạ miệng.

Có đúng là dân Úc không thích ông Trump không? Tôi định gởi điện thư cho ông bạn luật sư để kể cho ông nghe câu chuyện tôi vừa chứng kiến ở Melbourne. Số là tôi có đi thăm người bạn gốc Mỹ đang thăm viếng thành phố này. Bạn tôi, tuy muốn dừng chân ở Úc, vẫn luôn tự hào là một công dân Mỹ. Gặp người Úc nào, đi vào hàng quán nào, ông cũng vỗ ngực tự giới thiệu mình đến từ xứ Cờ Hoa. Nước Mỹ vĩ đại, sắp vĩ đại trở lại và có lẽ sẽ vĩ đại hơn dưới triều đại của tổng thống Trump mà! Bạn tôi hãnh diện về căn cước của mình là phải, bởi vì ông cũng là một ủng hộ viên sẵn sàng sống chết cho ông Trump như ông bạn luật sư của tôi. Cùng một tuổi với tôi, nhưng bạn tôi vẫn còn là một người rất tình tứ. Lúc nào và ở đâu ông cũng có thể bày tỏ những cử chỉ âu yếm dành cho “một nửa” kia của ông. Nhưng dưới mắt tôi, đây quả là một đôi uyên ương lạ lùng: cứ nhắc đến tổng thống Mỹ thì lúc nào bạn tôi cũng cung kính “một ông Trump, hai ông Trump”, còn bà thì mở miệng ra là dứt khoát chỉ có “thằng Trump” thôi!

Sợ bị hớ cho nên tôi không dám khẳng định rằng người phụ nữ Úc gốc Việt cư dân Melbourne này đại diện cho rất nhiều người Việt tỵ nạn ở Úc và nhứt là dân Úc chính hiệu về chuyện thích hay không thích ông Trump. Sự kiện bà Pauline Hanson trở lại chính trường Úc với hào quang sáng chói càng khiến tôi phải dè dặt hơn khi nhận định về cái nhìn của dân Úc đối với ông Trump. Phải có rất nhiều người dân Úc thích người phụ nữ “phiên bản” của ông Trump này, bà mới làm mưa làm gió được trong chính trường Úc hiện nay.

Nhưng cho tới nay, vì phải dè dặt với giới truyền thông cho nên tôi không tin  kết quả  của bất cứ  một cuộc thăm dò chính thức nào về số người Úc ủng hộ bà Pauline Hanson và qua bà gián tiếp ủng hộ ông Trump. Tuy nhiên, mới đây kết quả cuộc bầu cử ở Tiểu bang Tây Úc đã khiến tôi suy nghĩ nhiều về thái độ của người Úc. Cuộc hôn phối gượng ép của Đảng Tự Do với Đảng One Nation của bà Pauline Hanson đã dẫn đến một sự thất bại thê thảm cho Thủ hiến Colin Barnett. Và dù cho bà Pauline Hanson có giải thích thế nào đi nữa, với chiến thắng áp đảo của Đảng Lao Động, người dân Tây Úc đã nói thẳng với bà rằng họ không những không chấp nhận thái độ lừng khừng của ông Barnett, họ cũng chẳng mặn mà  với bà. Một cách cụ thể, với chiến thắng của Lao Động, người dân Tây Úc muốn cực lực phản đối giọng điệu bài di dân, chống Hồi giáo, nghi ngờ về hiện tượng thời tiết thay đổi, chủ trương chống chích ngừa cho trẻ con hoặc thái độ tôn thờ đối với đồ tể Putin của Nga...như được tổng thống Trump rêu rao và được bà Hanson lập lại ở Úc.

Tôi đặc biệt chú ý đến lời tuyên bố của tân Thủ hiến Tiểu bang Tây Úc liền sau khi kết quả bầu cử được công bố. Ông Mark McGowan  nói rằng kết quả  bầu cử là một chiến thắng của “phong cách và trí tuệ” trên “sự ngu xuẩn và dốt nát” (victory of “decency and intelligence” over “stupidity and ignorance”). Tôi thích câu nói này bởi vì đây là tiêu chuẩn tôi thường đưa ra để chọn mặt gởi vàng trong bất cứ một cuộc bầu cử nào.Tôi không biết một người như bà Pauline Hanson, vốn được báo chí tặng cho danh hiệu Ms  “Xin vui lòng giải thích” (Ms Please explain!) có cần yêu cầu ông tân thủ hiến Tây Úc giải thích về câu nói này không.

Tôi định gởi kết quả cuộc bầu cử ở Tiểu bang Tây Úc và câu nói của ông McGowan cho ông bạn luật sư của tôi như một câu trả lời gián tiếp cho câu hỏi của ông: bộ dân Úc không thích ông Trump phải không? Nhưng nghĩ lại, thấy tiếng nói của một tiểu bang chưa đủ để đại diện cho toàn nước Úc, cho nên tôi bỏ ý định. Vả lại, vì lúc nào cũng muốn để tình bạn lên trên hết, tôi thấy im lặng là tốt nhứt. Chính trị dễ gây chia rẽ và làm sứt mẻ nhiều thứ quan hệ, nhứt là quan hệ bạn bè.

Thay vì một bản tin dễ bị chụp mũ là “tin giả” hoặc kết quả của một cuộc thăm dò dư luận có thể bị xem là thiếu  khách quan hay có mùi chính trị, tôi sẽ gởi cho ông bạn luật sư của tôi một phong cảnh thật dễ thương của quê hương mới của tôi. Đây là cảnh của một con đường tại Thị trấn Buderim, thuộc vùng Sunshine Coast của Tiểu bang Queensland. Kèm với những bức hình về phong cảnh là bài giới thiệu của đài ABC trong một chương trình ngày 2 tháng 12 năm 2016. Tôi đã nhiều lần đi thăm tiểu bang Queensland. Tôi cũng đã có dịp đến Sunshine Coast, nhưng chưa đặt chân đến con đường được đặt tên là “Urban Food Street” (Con đường thực phẩm ở thành phố), mà một tác giả Việt Nam nào đó thích quá đã đặt tên là “Con đường độc đạo nhìn muốn ăn”. Tình cờ đọc được bài phóng sự, xem một số hình ảnh về cây trái, hoa quả hai bên đường, một người bạn từ Pháp đã chuyển đến cho  tôi. Quả thật, nhìn con đường là muốn đến thăm và thấy  trái cây, rau quả là muốn ăn ngay!

Đọc lại bài phóng sự của đài ABC, tôi mới biết trồng cây ăn trái  và rau xanh hai bên đường để cho cư dân hay bất cứ khách qua đường nào cũng có dịp thưởng thức được là sáng kiến của hai ông bà Duncan McNaught và Caroline Kemp. Sáng kiến đã bắt đầu được thực hiện vào năm 2009. Vào thời điểm này, trong các siêu thị, giá một quả cam chẳng hạn có khi lên đến 2 Úc kim. Vậy thì tại sao không tự trồng lấy mà ăn? Nghĩ như thế cho nên lúc đầu, cặp vợ chồng trung niên này chỉ muốn trồng vài cây cam trong vườn của mình. Nhưng nghĩ đến rất nhiều người không có điều kiện để tự canh tác, hai ông bà mới quyết định trồng cây ở hai bên đường. Không mấy chốc sáng kiến này đã thu hút và qui tụ được nhiều người cùng chí hướng. Càng lúc càng có nhiều người tham gia để biến con đường thành cả một vườn trái cây và rau củ. Khách qua đường có thể nhận ra đủ các loại cây trái và rau củ trên “Con đường độc đạo nhìn muốn ăn” này như chuối, cam quít, lựu, trái bơ, thanh long, dâu, dâu rừng, cà chua, cải, rau xà lách, bạc hà và các loại rau nhiệt đới...Nói chung, ai muốn thứ gì cũng đều có cả. Năm 2015, con đường cây trái và rau củ này đã thu hoạch được gần cả tấn chuối và 300 bắp cải.

Ông Duncan McNaught đã nói về lợi ích của ngôi vườn bên lề đường này: “Vấn đề người ta thường gặp phải khi chuẩn bị bữa ăn là đột nhiên nhận thấy trong nhà đã hết gia vị hay các loại rau củ cần thiết mà lái xe đi mua thì thì không tiện. Ngày nay, chỉ cần đi đến con đường này là có ngay những thứ đó”. Và dĩ nhiên không những có ngay mà còn miễn phí nữa!

Cái triết lý sống tiềm ẩn trên “Con đường độc đạo nhìn muốn ăn” này, như được bà Caroline Kemp chia sẻ, chính là “mỗi người đều có một cách cống hiến khác nhau. Suy nghĩ chung của chúng tôi chính là: chung tay và chia sẻ!”

Một triết lý sống như thế chỉ có thể khiến cho những người hàng xóm của con đường này ngày càng đoàn kết và hòa hợp với nhau hơn mà thôi. Bà Caroline Kemp mô tả một trong những hình ảnh đẹp của con đường này: “Mỗi buổi chiều, trẻ em trong vùng đều ra ngoài đường chơi đùa, đá banh. Còn người lớn thì mang rổ ra để hái rau quả”. Kể từ ngày có “con đường độc đạo nhìn muốn ăn” này, quan hệ giữa các cư dân cũng thay đổi: trước đây, gặp nhau người ta chỉ vẫy tay chào. Bây giờ người ta dừng lại để trò chuyện, chọn ngày để họp mặt. Bà Kemp nói rằng “mọi người đều cảm thấy như người cùng một nhà”. Nếu có một ngôi vườn địa đàng thì tại con đường độc đạo “nhìn là muốn ăn” này, người ta đã có thể ngửi được một chút hương thơm của ngôi vườn ấy. Bởi lẽ linh hồn của một ngôi vườn như thế chỉ có thể là tình người mà thôi.

Úc Đại Lợi, quê hương thứ hai của tôi, đã tự nhận là một “xứ sở may mắn”, nhưng chưa phải là đất nước của niềm mơ ước. Ở đất nước này thỉnh thoảng cũng có những cuộc khủng bố và cũng không thiếu những người kỳ thị chủng tộc và bài ngoại. Nhưng hình ảnh của con đường độc đạo “nhìn là muốn ăn” ở Thị trấn Buderim, thuộc vùng Sunshine Coast của Tiểu bang Queensland mang lại cho tôi nhiều hy vọng và lạc quan về đất nước này. Dù thuộc chủng tộc, văn hóa, tôn giáo nào, mọi người đều có thể ngồi lại với nhau để chung tay và chia sẻ cho nhau. Giấc mơ lớn của một đất nước không nằm ở những chương trình vĩ đại, mà ở những con đường nhỏ, những xóm nhỏ trong đó mọi người đều có thể vượt qua khỏi mọi thứ biên giới và rào cản để đến với người khác.