“Sức Khỏe là Vàng”

                                                                 Chu Thập, 18.5.2010

Tin ông bạn chí cốt của tôi bị đưa vào bệnh viện để mổ tim khẩn cấp quả là “tin đâu như sét đánh ngang” đối với tôi. Ông bạn tôi là người lạc quan. Nhìn cách ông ăn uống thì chẳng ai dám bảo rằng ông có vấn đề về tim mạch: ông chẳng kiêng bất cứ một món nào; thứ gì ông cũng ăn và ăn một cách ngon lành; thuốc lá ông hút liên tu, rượu ông cũng không từ. Ông thường tuyên bố: “Chỉ có thịt người là tôi không ăn thôi.” Ông cũng tự hào: “Ai đi nhà thương thì đi, chứ tôi thì không.”

Tôi tin rằng có một lần bị “quật ngã” như thế, ông mới nhận ra sức người có hạn và nhứt là ngẫm nghĩ về câu người ta thường nói: “Sức khỏe là vàng”. Những ngày “cấm cung” và “tịnh khẩu” của ông bạn tôi cũng là một cảnh cáo và là dịp để tôi nhìn lại cách sống của mình.

So sánh sức khỏe với vàng là điều chí lý. Vàng là thứ quý hiếm không phải ai cũng có và có như nhau. Có người tự nhiên trời cho bắt được “chum vàng”. Có người được ông bà để lại gia tài toàn là vàng. Có người phải chắt chiu từng đồng để mua vàng cất giữ. Có người phung phí và có người biết xử dụng để hộ thân và giúp đỡ người khác. Sức khỏe cũng vậy.

Ông già tôi là một trong số những người bắt được “chum vàng” sức khỏe. Cả đời tôi chưa bao giờ thấy ông bệnh đến độ phải bị đưa vào nhà thương hay nằm liệt giường một ngày. Ông không bao giờ tốn một viên thuốc tây. Cùng lắm, ông dùng cao Lô Hội mua trong các nhà thuốc đông y về vo thành viên và uống sau bữa ăn. Từ lúc có trí khôn, tôi đã thấy cha tôi hút thuốc lá và ông hút cho đến lúc nằm liệt vào năm cuối đời và thanh thản ra đi khi gần 95 tuổi.

Cái chum vàng sức khỏe của cha tôi vẫn mãi là một ẩn số đối với tôi. Không biết có phải do một lời nguyền “độc” nào không, mà từ đời ông sơ, ông cố tôi cho đến đời cha tôi, những người con trai trong gia đình đều chết yểu. Nhưng một người duy nhứt còn sống sót luôn là người “hưởng thọ”: nếu không 80, 90 thì cũng vượt qua cái ngưỡng cửa “lục thập nhi nhĩ thuận”.

Tìm cách “lý giải” về sức khỏe và tuổi thọ của cha tôi, tôi thường nghĩ rằng chính do cuộc sống nông dân lam lũ và kham khổ mà cha tôi đã được trường thọ như thế. Có lẽ đây cũng là trường hợp những cây đa cây đề như hai ông thi sĩ “thượng thọ” ngoài Bắc là Nguyễn Hữu Loan và Hoàng Cầm. Bị trù dập và sống kiếp lầm than khốn khổ, vậy mà hai nhà thơ này vẫn cứ phây phây sống cho đến tuổi 90.

Nhưng đáng bái phục nhứt hẳn phải là trường hợp nhà báo Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh hiện đang sống tại Hoa kỳ. Dạo đầu tháng Giêng vừa qua, ông cho ra mắt tác  phẩm “Tâm Pháp Khí Công”  để trình bày “bí quyết” sống lâu của ông. Trong một trang sách, ông tâm sự: “Tôi tuổi Tân Dậu (1921), năm nay gần 90, nhưng tinh thần và thể xác vẫn còn khang kiện, làm việc bình thường 6,7 tiếng một ngày, trừ Chủ nhật, tôi chỉ làm 4 tiếng. Và như vậy liên tục gần 7 năm nay, không ngày nào nghỉ. Nhiều bạn bè thân thuộc mến tôi thường hỏi đùa tôi có “bí quyết” gì không mà tuổi già được như vậy?” (Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh, Tâm Pháp Khí Công, trg 122) Ông trả lời rằng nhờ tập luyện khí công. Ông còn tuyên bố rằng nhờ tập luyện khí công, không những ông không phải kiêng cữ trong ăn uống, mà còn hút thuốc dài dài.

Tôi nghĩ rằng trường hợp của cụ nhà báo này cũng là một ngoại lệ. Ở tuổi ấy mà vẫn còn khỏe mạnh để làm việc như người bình thường thì quả là một phép lạ. Có người nhờ hưởng được một “bản đồ di truyền” thông suốt, không có vấn đề. Có người sinh ra dưới một “ngôi sao xấu”, bịnh hoạn liên miên. Ngày nay, khoa học ngày càng soi sáng được nhiều bí ẩn về sức khỏe. Các cuộc nghiên cứu về tế bào gốc đều nhằm tìm ra phương cách sửa chữa những trục trặc trong bản đồ di truyền ấy.

Tôi cũng nghĩ rằng chẳng có định mệnh nào là bất biến. Không bắt được chum vàng sức khỏe, nhiều người vẫn có thể vận dụng ý chí để thắng vượt những bất hạnh của mình. Tôi đặc biệt nghĩ đến nhà vật lý học nổi tiếng nhứt thế giới hiện nay là ông Stephen William Hawking. Năm 1962, sau khi tốt nghiệp cử nhân tại Oxford, Anh Quốc, ông ghi danh vào trường đại học Cambridge để dọn luận án tiến sĩ về thiên văn và vũ trụ học. Nhưng vừa đến đây, ông đã bắt đầu thấy xuất hiện những triệu chứng của bệnh mà người Mỹ gọi là “Lou Gehrig”, một loại tê liệt thần kinh khiến con người không thể điều khiển được các cử động. Mặc dù bị bại liệt, ông vẫn hoàn tất luận án tiến sĩ và đưa ra những phám phá mới trong ngành vật lý. Năm 1974, ông không còn có thể tự mình ăn uống hay ra khỏi giường. Giọng nói của ông mờ đục đến độ chỉ có người thân mới hiểu ông muốn gì. Năm 1985, sau một lần bị sưng phổi, ông hoàn toàn mất khả năng nói. Một chuyên gia tại đại học Cambridge đã sáng chế ra một thiết bị đặc biệt để giúp ông viết trên máy điện toán bằng những cử động của thân thể và cũng chỉ có thể “nói” bằng một thứ ngôn ngữ đặc biệt nhờ máy điện toán.

Nghĩ đến tình trạng bại liệt của nhà vật lý nổi tiếng nhứt thế giới này, tôi cảm thấy xấu hổ mỗi khi muốn than phiền về những lần đau đầu, sổ mũi, đứt tay, nhức mỏi… của mình.

Tôi cũng cảm thấy rất cảm kích khi đọc được gương vượt khó phi thường của một cô gái người Chilê tên là Daniela Garcia như được thuật lại trong tạp chí Reader’s Digest, ấn bản Úc Châu, trong số ra ngày 23 tháng 10 năm vừa qua. Năm 2002, một tai nạn xe lửa đã chặt đứt toàn bộ tứ chi của cô sinh viên y khoa 22 tuổi. Nhưng chỉ một năm sau, sau khi được hồi phục và gắn tay chân giả, cô đã trở lại đại học và quyết định hoàn tất chương trình y khoa. Cô sẽ là bác sĩ không có tứ chi đầu tiên trên thế giới.

Những người như cô Daniela Garcia đang mang lại một nguồn cảm hứng phong phú cho biết bao nhiêu người lành mạnh trên thế giới này.

Nhưng phải nói rằng nguồn cảm hứng lớn lao nhứt của tôi trong thời gian gần đây là một người Úc tên là Nick Vujicic. Khi anh chào đời, cha anh đã bị sốc nặng đến độ đã phải bỏ ra ngoài phòng hộ sản để nôn. Người mẹ suy sụp đến độ không dám bế đứa con cho đến khi anh tròn 4 tháng tuổi, bởi vì Nick sinh ra không có tay, không có chân. Mặc dù sợ con bị bạn bè bắt nạt, cha mẹ anh vẫn nhứt quyết gởi anh đến trường. Nhờ vậy mà sau này anh cũng có được một mảnh bằng về kế toán tài chính và bất động sản. Anh kể lại: năm lên 8 tuổi, anh cảm thấy rất chán nản và chỉ muốn chết. Lên 10 tuổi, anh đã cố tự dìm mình trong phòng tắm nhưng không chết. Nhưng rồi, nhờ ý chí sắt đá, anh đã vượt qua hoàn cảnh và trở thành một biểu tượng của phấn đấu và chiến thắng. Anh có một bàn chân nhỏ bên phía hông trái giúp anh giữ thăng bằng và đi. Anh dùng bàn chân đó để đánh máy, cầm bút và cầm mọi thứ khác giữa các ngón chân. Tóm lại, mặc dù không có tứ chi, anh vẫn sinh hoạt như một người bình thường. Anh cũng chơi golf và trượt sóng. Hiện anh đi khắp nơi để diễn thuyết và khích lệ người khác. Anh tâm sự: “Khi lên 13 tuổi, tôi đã đọc một bài báo viết về một người đàn ông khuyết tật rất thành công và làm những thứ phi thường để giúp đỡ người khác. Qua bài báo, tôi nhận ra rằng, Chúa đã làm ra chúng tôi như thể này để tạo ra hy vọng cho những người khác. Điều đó đã truyền cảm hứng cho tôi và tôi quyết định sẽ dùng cuộc đời mình để khích lệ người khác. Tôi khuyên mọi người hãy đứng dậy khi vấp ngã và luôn yêu chính bản thân mình. Nếu tôi có thể khích lệ dù chỉ một người thôi thì tôi đã hoàn thành công việc của mình rồi.”

Năm 1990, Nick được trao tặng tước hiệu “Công dân Úc trẻ tuổi  của năm” vì sự dũng cảm và tính kiên cường của anh (theo báo The Daily Mail).

Tôi không biết đã có bao nhiêu người nhận được cảm hứng từ người thanh niên khuyết tật trên đây. Riêng tôi, kể từ khi đọc được tấm gương về ý chí kiên cường này, tôi thấy mình chẳng còn gì để than phiền về sức khỏe của mình nữa. Mặc dù mọi người sinh ra không có một sức khỏe như nhau, nhưng do ý chí, con người có thể thắng vượt được những khuyết tật hay bất hạnh của mình.

Quan tâm và chăm sóc sức khỏe là một điều tốt, nếu không muốn nói là một nghĩa vụ “thiêng liêng” cao quý. Sức khỏe của tôi không chỉ là của riêng tôi mà cũng liên hệ đến người khác. Một con ngựa đau thì cả tàu bỏ ăn mà. Khi tôi đau yếu, tôi cũng làm cho những người xung quanh phải khổ lây. Do đó, nếu tôi có chăm sóc sức khỏe của tôi cũng là điều tự nhiên mà thôi.

Tuy nhiên, lo lắng thái quá cũng là điều không tốt. Kinh nghiệm riêng của tôi cho thấy rằng tôi “đau” vì lo lắng hơn vì bệnh tật. Mới đây, nghi ngờ tôi có vấn đề về “lục phủ ngũ tạng”, bác sĩ gia đình giới thiệu tôi đi làm siêu âm. Trước ngày đi siêu âm, tôi thấy mình mất ngủ vì lo. Càng không ngủ được, tôi càng “nghe” được những “chộn rộn” trong cái bụng đầy “bí ẩn”. Trong khi chờ đợi kết quả, tôi lại càng lo hơn. Nhưng sau khi bác sĩ mở phòng bì có kết quả thử nghiệm và tuyên đọc: “Mọi sự bình thường”, tôi thấy mình như đang đi trên mây: mọi thứ bệnh “tưởng” của tôi đều tan biến.

Tôi nghĩ: nhiều người có lẽ cũng có cùng những bệnh “tưởng” như tôi. Tôi tin như thế là bởi vì những cuộc thăm dò tại Hoa kỳ đều cho thấy rằng có đến 70 phần trăm những bệnh nhân đi gặp bác sĩ đều mắc bệnh tâm lý hơn là thể lý. Dĩ nhiên, con người là một thực thể gồm có tinh thần và thể xác: hai yếu tố này tác động hỗ tương lên nhau. Tinh thần không lành mạnh thì đương nhiên tạo ra những chứng bệnh thể lý và ngược lại, thể lý không lành mạnh cũng làm cho tinh thần bạc nhược.

Do đó, một tâm hồn lành mạnh hay đúng hơn một ý chí cương quyết cũng giúp chữa lành được nhiều bệnh tật. Trước kia, xét nghiệm thử máu, thấy chất mỡ trong máu tôi cao, bác sĩ bắt tôi phải uống thuốc. Tôi thử vài tháng. Sau nhận thấy tiền thuốc quá đắt, tôi ngưng uống thuốc và khép mình vào việc tập thể dục hằng ngày. Chỉ vài tháng sau, kết quả xét nghiệm cho thấy tôi đã “đốt” sạch mỡ xấu trong máu. Đúng như người Tây phương nói “mỗi ngày một trái táo thì khỏi cần đến bác sĩ”.

Mới đây, kết quả thử máu lại bảo tôi bị tiểu đường. Bác sĩ cho tôi gia nhập “câu lạc bộ” những người tiểu đường tại Úc và bắt tôi phải uống thuốc. Thay vì ra tiệm thuốc tây mua thuốc, tôi ép mình vào chế độ ăn uống kiêng khem, lao mình vào tập thể dục mỗi ngày 30 phút và dùng máy đo đường để tự kiểm tra mỗi ngày như bác sĩ chỉ dẫn. Sau ba tháng, xem kết quả thử máu, bác sĩ khen tôi đã “kiểm soát” được căn bệnh quái ác này. Cũng nhờ thời gian này, tôi có dịp “thưởng thức” các thức ăn nhẹ, ít đường và nhận ra rằng có nhiều món ăn ngon mà không cần chế biến cầu kỳ.

Thì ra, với sự phấn đấu và ý chí kiên cường, tôi cũng tìm lại được chum vàng sức khỏe tưởng đã mất. Dĩ nhiên, tôi không lạc quan đến độ tin rằng với ý chí sắt đá và kiên cường, tôi có thể phòng chống được mọi bệnh tật. Sinh lão bệnh tử, sức người có hạn, tôi không thể tránh được mọi bất trắc trong cuộc sống. Tôi tin như đinh đóng cột rằng sẽ có lúc tôi cũng phải nằm một chỗ để hoàn toàn sống lệ thuộc vào người khác như các cụ già trong các viện dưỡng lão. Nghĩ đến cảnh sống ấy, tôi thấy lo sợ. Nhưng đời là thế. Tôi phải luôn chuẩn bị tinh thần để đón nhận thực tế ấy.

So sánh với nhiều người khác, tôi không có được chum vàng sức khỏe. Nhưng như tác giả Dale Carnegie đã khuyên trong cuốn sách “Quẳng Gánh Lo Đi” của ông, nếu “định mệnh chỉ cho ta một trái chanh, hãy làm thành một ly nước chanh ngon ngọt” (Dale Carnegie, Quẳng Gánh Lo Đi, chương 17)

Sức khỏe là vàng, nhưng vàng là thứ không phải để đắc thủ và cất giữ hay phung phí, mà phải được xử dụng để mưu cầu cuộc sống. Tôi tin rằng nếu tôi biết trau dồi sức khỏe để sống cho đời, để phục vụ tha nhân, nghĩa là để sống có ý nghĩa, tôi phải được hạnh phúc ngay trong cõi đời này.