Muốn rớt nước mắt

Chu Thập, World Cup 2014

Theo dõi hầu hết các cuộc thi đấu của Mùa Giải Túc Cầu Thế Giới năm nay, tôi thường liên tưởng đến câu nói nổi tiếng được gán cho thủ tướng Anh Winston Churchill (1874-1965): “Không gì buồn thảm cho bằng chiến thắng”. Có lẽ vị thủ tướng Anh này đã thốt lên câu nói trên đây khi nhìn thấy cảnh chết chóc, hoang tàn sau Đệ Nhị thế chiến tại Âu Châu. Còn nếu chứng kiến cảnh bình địa của hai thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản sau khi lãnh hai trái bom nguyên tử của Hoa Kỳ, thì cho dù có say men chiến thắng đến đâu, những ai còn có một trái tim biết rung động và thổn thức trước nỗi khổ đau của người đồng loại, dù thuộc phía bên nào, có lẽ khó mà nhắm mắt bịt tai để hát lên bài ca chiến thắng được.

Không biết áp dụng câu nói trên đây của thủ tướng Churchill vào những cuộc thi đấu của Mùa Giải Túc Cầu Thế Giới có quá khập khễnh không, nhưng cứ mỗi lần nhìn thấy một đội banh phải buồn bã giã từ Ba Tây để lên đường “hồi hương”, tôi cũng thấy buồn buồn. Dẫu biết trong thể thao thắng thua là chuyện thường tình, nhưng cứ thấy một đội banh bị hạ gục, tôi lại buồn. Buồn nhứt là khi theo dõi trận bán kết giữa đội Đức và đội Ba Tây sáng Thứ Tư tuần qua. Đã có lúc, ngay từ hiệp đầu, khi thấy đội Ba Tây bị đè bẹp đến 4 không, tôi đã tắt máy TV để khỏi phải chứng kiến cơn hấp hối kéo dài quá lâu của đội banh mà, sau khi danh thủ Neymar bị chấn thương không thể tiếp tục thi đấu và thủ quân Silva bị treo giò, tôi tin chắc không thể nào cầm cự được với một đối thủ hùng mạnh như Đức.

Trước đó, một ông bạn già của tôi, sau khi theo dõi trận tứ kết giữa Ba Tây và Colombia hôm 5 tháng 7 vừa qua, đã email chia sẻ rằng bạn tôi đã muốn “rớt nước mắt” khi nhìn thấy cảnh các cầu thủ Ba Tây đã an ủi, choàng vai, đổi áo với các cầu thủ Colombia. Với tôi, đó là một trong những khoảnh khắc đẹp và hào hùng nhứt trong mùa thi đấu năm nay. Nhưng tôi tin rằng cả tỷ người trên thế giới có lẽ đã không cầm được nước mắt khi nhìn thấy cảnh thủ quân David Luiz của đội Ba Tây khóc đến đỏ mắt sau khi đội tuyển nhà bị đội Đức nghiền nát với tỷ số 7-1. Nếu phải bầu chọn một hình ảnh đẹp nhứt của Giải Túc Cầu Thế Giới năm nay, chắc chắn tôi sẽ mãi mãi ghi nhớ tiếng khóc, những giọt nước mắt và lời nói của danh thủ này. Thực vậy, liền sau chiến bại thê thảm nhứt trong lịch sử túc cầu Ba Tây , trong tiếng khóc nức nở, anh đã lập lại hai lần: “Tôi xin lỗi mọi người dân Ba Tây”. Nhìn thấy anh khóc và nghe lời “xin lỗi” này, tôi cũng muốn “rớt nước mắt” như ông bạn già của tôi.

Thắng thua trong thể thao là chuyện thường tình. Vả lại, ai cũng phải nhìn nhận rằng, dù có bị Đức nghiền nát trong trận bán kết và bị Hòa Lan đè bẹp trong trận tranh hạng ba, các cầu thủ Ba Tây đã chơi hết mình và chơi đẹp nữa. Vậy mà thủ quân David Luiz vẫn thấy mình có lỗi với dân tộc của mình.

Suy gẫm về câu nói của thủ tướng Churchill,  rồi nhìn những giọt nước mắt và nghe lời “xin lỗi” của thủ quân David Luiz, tự nhiên tôi lại nghĩ đến quê nhà. Trong một đất nước say mê túc cầu như Việt Nam, chắc chắn không thiếu những người như tôi, vì mộ mến đội tuyển Ba Tây, cũng đã khóc. Bên cạnh đó, hẳn cũng không thiếu những người đã khóc chỉ vì thua cá cược. Cũng may, vì không mê cờ bạc và cũng chẳng “bắt” đội banh nào, cho nên tôi không phải khóc vì thua cá độ hoặc vì thất vọng về một danh thủ hay một đội banh nào đó. Nếu tôi có mủi lòng là vì tiếng khóc và hai tiếng “xin lỗi” của danh thủ David Luiz. Nếu có một bài học mà tôi có thể rút ra được từ cử chỉ cao đẹp của danh thủ này thì bài học đó là: cách này hay cách khác, lúc nào ta cũng mắc nợ với tha nhân và luôn sẵn sàng để thốt lên hai tiếng “xin lỗi”.

Tôi có ý nghĩ trên đây khi nhìn về quê hương sau 70 năm quằn quại dưới ách đô hộ của những người cộng sản. Tôi không tin rằng cộng sản là người biết khóc. Ai mà chẳng biết rằng những tiếng tru tréo của văn nô Tố Hữu khi đồ tể “Xít Ta Lin” đi chầu các “thánh tổ” cộng sản Karl Marx và Lenine, có khác gì những giọt nước mắt cá sấu của toàn dân Bắc Hàn trước cái chết của “lãnh tụ vô vàn kính yêu” Kim Chính Nhật. Ngay cả trước đó, khi Hồ Chí Minh có khóc sướt mướt về những cái  chết oan nghiệt trong những cuộc đấu tố man rợ dưới thời Cải Cách Ruộng Đất, tất cả cũng chỉ là một màn kịch vụng về. Với tôi, đã là cộng sản thứ thiệt, thì sự tiến lên “thú tính” và “ác tính” mãnh liệt đến độ đã làm khô cạn tuyến nước mắt chân thực trong con người.

Càng lúc, sự thật về Hồ Chí Minh càng được phơi bày. Có lẽ không ai cho tôi cái nhìn đúng đắn về con người của Hồ Chí Minh cho bằng triết gia Trần Đức Thảo, người, trong 40 năm bị bắt làm con tin và nô lệ dưới chế độ cộng sản Miền Bắc và ngay cả giữa thủ đô ánh sáng Paris, đã phải giả điên để sống còn và trước khi ra đi, đã để lại những lời trăn trối đáng tin cậy nhứt. Với cái nhìn và sự phân tách sắc bén của một triết gia và nhứt là với những kinh nghiệm sống bên cạnh Hồ Chí Minh, ông Trần Đức Thảo đã gọi đây “là một con người sắt đá đến mức vô cảm, vô tình, sẵn sàng chụp bắt mọi cơ hội để thành đạt...Đấy là một Tào Tháo muôn mặt, một con người không có tình bạn, không có tình yêu gia đình, tình yêu con cái, một bộ óc nung đúc cuồng vọng, với một ưu tư duy nhất là phải leo lên tột đỉnh quyền lực để đạt tới mục tiêu của mình...” (x. Tri Vũ Phan Ngọc Khuê, Trần Đức Thảo, Những lời trăng trối).

Tôi thấy buồn và muốn khóc cho dân tộc khi một tên Tào Tháo “vô cảm, vô tình” như thế lại được đưa lên thành mẫu mực về đạo đức. Không lạ gì xã hội Việt Nam ngày nay đã rơi vào tận đáy vực sâu của điều mà ông Hà Sĩ Phu đã gọi là “tổng khủng hoảng về nhân cách”.

Tôi tin chắc rằng Hồ Chí Minh đã không bao giờ biết khóc và cả cái đám xưng tụng ông là “mẫu mực đạo đức” cũng không phải là những con người còn biết khóc nữa. Nếu họ đã biết khóc thì đương nhiên cũng phải nói lên hai tiếng “xin lỗi” về không biết bao nhiêu khổ đau mà dân tộc Việt Nam đã phải gánh chịu kể từ khi con người “vô cảm, vô tình” và tráo trở “muôn mặt” như Tào Tháo ấy đã rước cái thứ chủ nghĩa không có tính người về áp đặt lên dân tộc và hô hào sát hại người đồng bào ruột thịt của mình để vinh danh những tên đồ tể Lenin và Mao Trạch Đông.

Tôi tin chắc rằng kể từ khi Phạm Văn Đồng, dưới sự điều động của Hồ Chí Minh, đã bán nước cho Trung Quốc và nhứt là kể từ khi Trung Quốc ngang nhiên xâm chiếm lãnh hải của Việt Nam, chẳng có một người cộng sản nào đã khóc. Cũng như “mẫu gương đạo đức Tào Tháo Hồ Chí Minh”, họ không những chỉ biết đến quyền lợi của Đảng và cá nhân, mà còn cười ngay trên chính nỗi khổ đau của dân tộc.

Qua những người cộng sản Việt Nam, nếu phải đi tìm một nét đặc trưng về những người không biết khóc, tôi nghĩ chẳng gì chính xác hơn câu nói mà người ta chỉ có thể trích dẫn để nói về những người cộng sản: “chỉ có súc vật mới quay mặt làm ngơ trước nỗi khổ đau của đồng loại để chăm sóc cho bộ da riêng của mình”.

Lúc nhỏ, cũng như mọi đứa trẻ, dù nổi tiếng nghịch ngợm, tôi cũng biết thế nào là khóc nhè. Ở tuổi thanh niên, tôi cứ nghĩ rằng người có “chí khí” là người không biết khóc, mà phải là người sắt đá đến độ có thể kìm hãm được cảm xúc của mình, dù là sự thương cảm đối với người khác. Ngày nay, khi tuổi đời đã chồng chất, tôi lại thấy mình dễ mủi lòng hơn, nhứt là khi đứng trước nỗi khổ đau của người đồng loại. Tôi đã có thể thổn thức một cách dễ dàng. Tôi nghĩ đó là thể hiện của một bước tiến trong hành trình “nên người” hơn của tôi. Có lẽ những tiếng thổn thức và những giọt nước mắt, dù có khi chưa kịp tuôn trào thành dòng lệ, làm cho tôi cảm thấy gần gũi hơn với người đồng loại.

Cám ơn danh thủ David Luiz đã nhắc nhở tôi điều đó. Tôi nghĩ may mắn lớn nhứt trong đời tôi là chưa bao giờ chọn Hồ Chí Minh làm “mẫu gương đạo đức” để không hề biết khóc trước nỗi khổ đau của người đồng loại.

Từ 10 năm nay, mỗi năm tạp chí Reader’s Digest, ấn bản Úc Châu, đều lập danh sách 100 người Úc được người dân Úc tin tưởng nhứt. Năm nay đứng đầu danh sách là bác sĩ giải phẫu thần kinh người gốc Hoa Charlie Teo. Ông là một trong những nhà khoa học hàng đầu của Úc về thần kinh học và ung thư não bộ. Lý do ông được bầu chọn là người đáng tin tưởng nhứt, như báo Reader’s Digest giải thích, là vì “ông là người luôn giúp đỡ người khác khi bao nhiêu người khác đã bỏ cuộc”.

Người thứ hai trong danh sách 100 người đáng tin tưởng nhứt nước Úc là nữ bác sĩ chuyên về việc chữa trị da bị bỏng là giáo sư Fiona Wood. Người phụ nữ hầu như lúc nào cũng đứng đầu danh sách này được ca ngợi như một con người “tận tâm”, “vô vị lợi”.

Người thứ ba được tạp chí Reader’ s Digest vinh danh là giáo sư Ian Fraser, một nhà nghiên cứu về miễn dịch đã từng tìm ra  thuốc chủng ngừa chống lại vi khuẩn gây ung thư tử cung. Ông được đề cao vì “luôn làm việc vì phúc lợi của người khác”.

Sau giáo sư Fraser là linh mục Chris Rilley, người sáng lập tổ chức “Youth off the Streets”(cứu vớt giới trẻ đường phố). Trong 40 năm qua, vị linh mục này đã mang lại niềm hy vọng cho những người trẻ không còn một nơi nương tựa. Tạp chí Reader’s Digest gọi linh mục này là “người đi tìm kiếm những người mà xã hội muốn quên đi”.

Người Úc thứ năm được dân chúng tin tưởng nhiều  nhứt là tài tử Hugh Jackman. Ông được tin tưởng vì “có cuộc sống trung thực và nhứt là biết dấn thân cho đại cuộc”.

Năm người trên đây đều được nối kết trong một mẫu số chung: họ là những người  cố gắng quên mình vì tha nhân. Tôi chưa từng chạy hay tôn thờ bất cứ thần tượng nào. Nhưng tôi có vô số thày dạy. Họ là bất cứ người nào mà cuộc sống gợi lên cho tôi sự cần thiết phải biết quên đi quyền lợi và danh vọng cá nhân để, nếu không thể sống hết mình vì tha nhân, thì ít ra cũng biết khóc, biết đau vì nỗi khổ đau của người đồng loại.

Suy nghĩ về nỗi thổn thức và tiếng khóc trước nỗi khổ đau của người đồng loại, tôi thường nghiền ngẫm về câu nói của bà Elizabeth Gilbert, tác giả của cuốn nhựt ký nổi tiếng đã được dựng thành phim với cùng một tựa đề “Eat, Pray, Love” (Ăn, cầu nguyện, yêu thương): “Đừng xin lỗi vì đã khóc. Nếu không có cơn cảm xúc này, chúng ta chỉ là người máy”.