Thân phận lực sĩ thế vận của Bắc Hàn

19.8.16

Có tất cả 31 lực sĩ Bắc Hàn tham dự các cuộc thi đấu tại Thế Vận Hội Mùa Hè Rio de Janeiro 2016. Cả thế giới đều biết Bắc Hàn là một “Vương Quốc Đóng Kín”. Đây là một quốc gia mà các công dân hoàn toàn hay rất ít được liên lạc với thế giới bên ngoài và chính phủ thì có thái độ bế quan tỏa cảng với hầu hết các chính phủ khác. Tuy nhiên, mặc dù Bắc Hàn tự cô lập hay bị cô lập như thế, kể từ năm 1972 đến nay, các lực sĩ của nước này đã tham dự hầu hết các Thế Vận Hội Mùa Hè, ngoại trừ hai Thế Vấn Hội bị nước này tẩy chay là Los Angeles, Hoa Kỳ năm 1984 và Seoul, Nam Hàn năm 1988.

Tại bất cứ Thế Vận Hội Mùa Hè nào, Bắc Hàn cũng đã đạt được huy chương. Tính đến nay, vương quốc cộng sản này đã dành được tất cả 49 huy chương. Cử tạ và đô vật là 2 bộ môn mà Bắc Hàn thành công nhất.

Theo Christopher Green, một nhà phân tách về Bắc Hàn làm việc tại Thủ đô Seoul Nam Hàn, Thế Vận Hội là một cơ hội quan trọng để mọi quốc gia nói lên chỗ đứng của mình trên sân khấu thế giới. Với Bắc Hàn thì bộ mặt của quốc gia tại Thế Vận Hội lại càng quan trọng hơn. Lãnh tụ tối cao của nước này, Kim Jong Un, đã từng tuyên bố rằng ông hãnh diện về các thành quả của nước ông tại Thế Vận Hội và ông cho biết muốn thấy có thêm nhiều thành quả hơn nữa.

Trong một điện thư gởi đi từ Nam Hàn, ông Green cho biết hồi năm 2012, phái đoàn lực sĩ Bắc Hàn đã dành được 4 huy chương vàng tại Thế Vận Hội London, Anh Quốc. Khi trở về thủ đô Bình Nhưỡng, phái đoàn lực sĩ Bắc Hàn đã được đón tiếp như những bậc anh hùng. Lần này, lãnh tụ Kim Jong Un ra lệnh cho phái đoàn lực sĩ phải bằng mọi giá mang về cho đất nước 5 huy chương vàng.

Mặc dù không được liên lạc với thế giới bên ngoài, nhưng người dân Bắc Hàn cũng  được phép theo dõi các cuộc thi đấu trên đài truyền hình nhà nước. Dĩ nhiên chỉ những trận thi đấu nào có mặt các lực sĩ Bắc Hàn mà thôi và trước khi trình chiếu cho người dân xem những cảnh thi đấu, bộ máy thông tin nhà nước luôn duyệt qua trước và cắt xén tất cả những gì không có lợi cho bộ mặt của đất nước.

Tại các cuộc thi đấu, các lực sĩ Bắc Hàn lúc nào cũng cư xử khác với các lực sĩ của các nước khác. Tại Thế Vận Hội Mùa Hè Bắc Kinh năm 2008 chắng hạn, các lực sĩ Bắc Hàn không được phép giao du hay tiếp xúc với người khác. Theo tường thuật của chương trình Đại Hàn thuộc Đài Á Châu Tự Do, công ty bảo trợ Thế Vận là Samsung đã có nhã ý tặng cho tất cả các lực sĩ mỗi người một chiếc điện thoại “tinh khôn” Galaxy 7. Được biết công ty Samsung đã tặng  trên 12.500 chiếc điện thoại Galaxy 7 cho 11.200 lực sĩ và các phái đoàn của 206 quốc gia. Các lực sĩ và phái đoàn các nước đã sử dụng điện thoại này trong cuộc diễn hành trong nghi thức khai mạc Thế Vận Hội. Nhưng các viên chức trong phái đoàn lực sĩ Bắc Hàn đã tịch thu những chiếc điện thoại được tặng cho các lực sĩ. Ai cũng thấy rằng các lực sĩ Bắc Hàn luôn bị nhà nước theo dõi và kiểm soát gắt gao. Ngay cả tại Thế Vận Hội Bắc Kinh 2008, mặc dù Trung Cộng là nước đàn anh luôn đỡ đầu cho Bắc Hàn, các lực sĩ Bắc Hàn cũng không được phép rời khỏi khu vực dành riêng cho họ, ngoại trừ những lúc đi tập dượt. Đi phố, ngắm cảnh hay tham dự các buổi trình diễn văn hóa vẫn còn là điều cấm kỵ đối với họ.

Một trong những lý do khiến Bắc Hàn theo dõi chặt chẽ các lực sĩ của mình là để đề phòng việc họ tìm cách đào thoát. Các lực sĩ từ các chế độ độc tài tìm cách đào thoát là chuyện rất thường xảy ra tại các Thế Vận Hội. Trong những năm gần đây, đã có ít nhất 45 cầu thủ của đội túc cầu quốc gia Eritrea đào thoát trong những chuyến đi thi đấu ở nước ngoài. Tại Thế Vận Hội London năm 2012, nhiều lực sĩ của nước này bỗng nhiên mất tích và về sau được biết đã đào thoát. Sau Thế Vận Hội London 2012, nhiều lực sĩ từ Cameroon và Sudan đã tìm cách xin tạm trụ tại Anh Quốc. Năm 2008, 5 cầu thủ của đội tuyển quốc gia Cuba đã đào thoát tại Tampa, Florida, Hoa Kỳ. Năm 1996, một lực sĩ cử tạ Iraq đã bỏ trốn khỏi khách sạn để xin tỵ nạn tại Hoa Kỳ. Và  năm 1999, cả đội lực sĩ đô vật của Lỗ Ma Ni đã xin tỵ nạn tại Úc Đại Lợi.

Tuy nhiên, cho tới nay, thế giới chưa từng chứng kiến hay nghe nói đến một trường hợp đào thoát nào từ phái đoàn lực sĩ Bắc Hàn. Sở dĩ không có lực sĩ nào của Bắc Hàn dám đào thoát là vì luôn bị mật vụ theo dõi và kiểm soát rất chặt chẽ. Ngoài ra, một lý do khác khiến các lực sĩ của nước này không dám nghĩ tới chuyện đào thoát là vì sợ gia đình còn lại trong nước sẽ bị liên lụy và trừng phạt nặng nề.

Ngoài ra, theo dõi các cuộc thi đấu, người ta cũng thấy các lực sĩ Bắc Hàn luôn cố gắng để vinh danh đất nước của mình. Riêng những ai dành được huy chương vàng sẽ được nhà nước tưởng thưởng rất bội hậu. Trong những năm vừa qua, lực sĩ nào đạt được huy chương cũng đều được nhà nước cấp cho những căn hộ sang trọng tại Bình Nhưỡng cũng như nhận được nhiều món quà khác.

Tại Thế Vận Hội Rio de Janeiro năm nay, thế giới bên ngoài đặc biệt chú ý đến một bức hình chụp một nữ lực sĩ Bắc Hàn đứng chung với một nữ lực sĩ Nam Hàn. Trong bức hình “tự chụp”, người ta thấy nữ lực sĩ Bắc Hàn Hong Un Jong, 27 tuổi, tươi cười bên cạnh nữ lực sĩ Nam Hàn Lee Eun Ju 17 tuổi. Chủ tịch Ủy ban Thế Vận, ông Thomas Bach mô tả bức hình như một “cử chỉ vĩ đại”. Thật ra đây không phải là lần đầu tiên nữ lực sĩ này chụp hình chung với một lực sĩ Nam Hàn hay một nước khác. Năm 2014, cô cũng đã chụp hình chung với nữ lực sĩ thể dục thẩm mỹ Simone Biles. Đặc biệt trong bức hình này, người ta thấy cô ôm người nữ lực sĩ Mỹ. Lúc đó có người đã lo sợ cho tính mạng hay số phận của cô Hong Un Jong, bởi vì cô đã ôm một lực sĩ của một nước được Bắc Hàn xem như “kẻ thù không đội trời chung”. Nhưng người nữ lực sĩ này vẫn tiếp tục được xem là một ngôi sao trong sinh hoạt thể thao của Bắc Hàn.

Với quốc gia cộng sản đóng kín này, nhất cử nhất động của các lực sĩ tại các cuộc thi Thế Vận đều được theo dõi và tính toán cả. Nếu không vì “bộ mặt” của đất nước thì còn lâu nữ lực sĩ Hong Un Jong mới được phép cho chụp hình chung với các lực sĩ “thù địch” như thế.

Thật ra, có lẽ các lực sĩ Bắc Hàn không quan tâm đến “bộ mặt” của đất nước và cũng chẳng nghĩ tới phần thưởng cho bằng hình phạt đang chờ đợi họ nếu họ không đạt được thành tích nào tại các cuộc thi đấu. Trước khi lên đường tham dự Thế Vận Hội London năm 2012, lực sĩ Lee Chang Soo đã đào thoát. Anh cho hãng thông tấn Reuters biết: anh đã bị đày đi làm việc tại một mỏ than chỉ vì đã bị một võ sĩ nhu đạo của Nam Hàn đánh bại tại Á Vận Hội Bắc Kinh hồi năm 1990.

Theo tường thuật của Đài Á Châu Tự Do, sau khi đội tuyển quốc gia thua tất cả 3 trận tại Giải Túc Cầu Thế Giới năm 2010, trong đó “đậm” nhất là bị Bồ Đào Nha hạ với tỉ số 7-0, Chính phủ Bắc Hàn đã công khai “biêu diễu” nhiều cầu thủ và cho huấn luyện viên của đội đi lao động.

Jung Gwang Il, người đã từng sống sót từ một trại tù trở về và sáng lập Tổ chức phi chính phủ có tên là “No Chain” (bẻ gẫy xiềng xích) đã cho tạp chí The Diplomat biết: “Lực sĩ nào dành được huy chương, nhất là huy chương vàng, được chế độ thưởng cho những món quà lớn như căn hộ sang trọng, xe hơi, đồ gia dụng, tiền bạc và được danh tiếng ở Bắc Hàn. Trái lại, những lực sĩ nào không dành được huy chương hoặc thua trong các cuộc thi đấu, đều bị buộc phải trải qua những buổi tự phê để nói rõ tại sao họ thất bại. Tệ hại hơn nữa, nếu đã quen sống ở Bình Nhưỡng, họ sẽ bị tống cổ ra khỏi thủ đô và đưa về vùng quê”.

Từ nỗi sợ hãi bị trừng phạt vì không đạt được thành tích, các lực sĩ Bắc Hàn luôn tâm nguyện phải chiến đấu để làm vừa lòng lãnh tụ Kim Jong Un. Tại Thế Vận Hội Rio de Janeiro năm nay, lực sĩ Bắc Hàn đầu tiên đạt được huy chương vàng là nữ lực sĩ Rim Jong Sim với bộ môn cử tạ dành cho nữ lực sĩ 75 ký. Sau khi được tin dành được huy chương vàng, người nữ lực sĩ này tuyên bố: “Điều đầu tiên tôi nghĩ đến khi biết mình đã chiến thắng là: tôi đã làm cho chủ tịch kính yêu của chúng tôi hài lòng”. Dạo tháng 7 năm trước, tại cuộc thi vô địch thế giới “World Aquatics Championship” (phóng xuống nước từ bệ cao 10 thước)  Kim Kuk Hyang, một lực sĩ Bắc Hàn mới 16 tuổi đã đoạt huy chương vàng. Ràn rụa nước mắt khi nhận giải, người thiếu niên đã nói: “Tôi rất vui mừng vì thỏa mãn được những chờ đợi của chính phủ và lãnh tụ vĩ đại của tôi”.

Nhưng tại Thế Vận Hội Rio de Janeiro năm nay, có lẽ các lực sĩ Bắc Hàn đã không làm hài lòng lãnh tụ vô vàn kính yêu của họ. Lực sĩ cử tạ Om Yun Chul đã dành được huy chương bạc. Đây là huy chương đầu tiên của Bắc Hàn tại Thế Vận Hội Rio de Janeiro. Tuy nhiên, người lực sĩ này đã cảm thấy như có lỗi và cho rằng mình đã thất bại. Anh nói: “Tôi không phải là một anh hùng tại Bắc Hàn vì tôi đã không dành được huy chương vàng”. Trong 31 lực sĩ Bắc Hàn tham dự Thế Vận Hội lần này, Om Yun Chul là người nổi bật hơn cả và được Bắc Hàn đặt nhiều kỳ vọng hơn cả. Kể từ năm 2012, anh luôn là vô địch trong bộ môn cử tạ với hạng 56 ký. Anh đã đoạt huy chương vàng tại Thế Vận Hội London năm 2012. Huy chương vàng cũng đã thuộc về anh liên tiếp tại giải vô địch Á Châu năm 2013 và tại Á Vận Hội năm 2014.

Sau khi thất bại tại Thế Vận Hội Rio de Janeiro, Om Yun Chul đã phải đối đầu với hàng loạt câu hỏi của các ký giả. Anh chỉ lập lại một câu trả lời: “Tôi không có gì phải nói nữa, thành tích của tôi đã nói hết cả rồi”.

Trước khi các lực sĩ Bắc Hàn lên đường sang Rio de Janeiro, lãnh tụ tối cao Kim Jong Un đã ra lệnh cho họ phải mang về nước ít nhất là 5 huy chương vàng. Ông đã yêu cầu ông Choe Ryong Hae, phó chủ tịch Đảng Lao Động Bắc Hàn kiêm chủ tịch Văn hóa và Thể thao lượng giá về số huy chương mà phái đoàn lực sĩ Bắc Hàn sẽ dành được tại Thế Vận Hội Rio de Janeiro. Khi nhân vật số 2 của chế độ cộng sản Bắc Hàn này trả lời rằng may lắm các lực sĩ Bắc Hàn mới dành được 3 huy chương vàng, 6 huy chương bạc và 6 huy chương đồng,  lãnh tụ tối cao Kim Jong Un đã tỏ ý bất bình. Ông ra chỉ tiêu phải đạt được là  5 huy chương vàng!

Số huy chương vàng cao nhất mà Bắc Hàn đã dành được là 4 tại Thế Vận Hội Barcelona, Tây Ban Nhà năm 1992 và London năm 2012.

Với hình phạt dành cho những lực sĩ nào không dành được huy chương tại các cuộc thi đấu, thế giới có thể lo sợ cho số phận của các lực sĩ Bắc Hàn tham dự Thế Vận Hội Rio de Janeiro năm 2016 này.