Cho cây rừng còn xanh lá

Chu Thập

Giáng Sinh 2014

Trong một khu rừng thông nọ, có một gia đình thông rất đặc biệt: Mẹ thông và con cái sống với nhau rất đầm ấm. Mẹ thông lúc nào cũng vươn cánh tay dài để ôm con cái vào lòng và che chở chúng cho khỏi nắng mưa đã đành mà còn để bảo vệ chúng khỏi bàn tay thô bạo của loài người vào mỗi dịp Giáng Sinh. Biết loài người thích đi tìm những cây thông non đẹp để chặt và đưa về nhà làm “cây thông Giáng Sinh” cho nên Mẹ thông luôn dặn dò con cái mình phải luôn biết sống khiêm tốn, đừng se sua làm đẹp mà khốn thân. Tất cả các Anh Chị thông đều nghe lời Mẹ thông để âm thầm sống bên Mẹ và nếu cần, biết xụ mặt xuống mỗi khi có người đi săn lùng những cây thông đẹp. Nhưng cây thông nhỏ nhứt là một cô bé xinh đẹp, nhí nhảnh và tò mò. Khi nghe Mẹ kể rằng loài người sẽ đem về chưng đèn kết hoa, cô bé cảm thấy háo hức và âm thầm tìm cách gây sự chú ý của loài người để được đem về thành phố. Một năm nọ, Cô Thông Út không chịu nghe lời “mẹ dặn” này đã lọt vào mắt xanh của đoàn người đi săn tìm cây thông Giáng Sinh. Cô thích quá vì biết sẽ được rước về đô thị để hưởng ánh sáng văn minh. Lưỡi cưa của đoàn người săn thông đã cắt gọn nguồn sống của cô. Người ta đóng vào thân Cô một cái chân đế để Cô có thể “đứng”.  Đau đớn vì bị cắt và phải lìa mẹ và các anh chị, nhưng nghĩ đến tương lai rực rỡ đang chờ phía trước, Cô vẫn cảm thấy phấn khởi và nôn nao. 

Mà đúng như dự đoán của Cô, Cô được đi qua nhiều phố phường rồi được chở về một căn biệt thự sang trọng. Người ta đặt Cô vào vị trí trung tâm phòng khách mênh mông, cài lên cành không biết bao nhiêu là hoa đèn. Còn dưới chân Cô thì ôi thôi, đủ thứ quà cáp được gói bằng những tấm giấy sặc sỡ. Cô thấy mình cao sang hẳn ra. Đêm Giáng Sinh, cả gia đình tề tựu xung quanh Cô. Chưa bao giờ trong đời Cô cảm thấy hạnh phúc như thế. Cô nghĩ đến cuộc sống hiu quạnh và lam lũ của Mẹ và Anh Chị giữa khu rừng giá rét, cành lá bám đầy tuyết va cảm thấy hãnh diện. Suốt ngày Giáng Sinh, lũ trẻ con trong nhà lúc nào cũng xúm xít xung quanh Cô, như thể Cô là cái đinh của gia đình. Sang ngày “mở quà” (boxing day), niềm vui của Cô lại càng lớn hơn khi mọi người trong gia đình mở quà tặng cho nhau dưới ánh mắt của Cô, như thể Cô là người tặng quà cho họ. Cô cứ tưởng cuộc đời nhung lụa của Cô sẽ kéo dài vô tận. Nhưng việc gì sẽ đến phải đến: niềm vui đoàn tụ và chia sẻ của gia đình giàu có trong mùa Giáng Sinh chỉ kéo dài không quá một tuần lễ. Hoa đèn được giăng mắc trên người của Cô bị tháo gỡ một cách thô bạo làm Cô đau đớn, bầm dập. Cành lá xanh mướt một thời của Cô cũng bắt đầu héo tàn. Cô cảm thấy điều khủng khiếp nhứt đang xảy đến cho Cô: sau khi tháo gỡ hoa đèn và cho vào thùng, người ta không còn bưng cô một cách nâng niu nữa mà lôi xềnh xệt trên mặt tuyết rồi quăng vào một góc vườn. Cả mình cô trầy trụa tơi tả, nhựa sống gần như cạn kiệt, run rẩy trong cái góc vườn đầy rác rến, củi mục và chuột bọ. Tuyết tha hồ rơi trên mình cô và đọng thành từng tảng. Cô không còn sức để dũ tuyết. Nước mắt của Cô cũng đóng băng trên khuôn mặt bé bỏng của Cô. Cái đói lạnh và lẻ loi khiến cô càng nhớ đến Mẹ và các Anh Chị giờ này vẫn còn vi vu nơi rừng thông thân yêu. 

Khi nắng Xuân trở về, Cô Út xinh đẹp ngày nào giờ đây chỉ là một bộ xương khô gẫy nát. Gia chủ không muốn nhìn thấy một thứ xấu xí như vậy trong vườn nên quyết định hỏa táng Cô. Trong ngọn lửa, cô nhìn thấy tất cả mọi người đã từng vây quanh Cô, trầm trồ trước sắc đẹp của Cô, nhứt là lũ trẻ, reo hò khi thân Cô bị bùng cháy. Quằn quại trong ngọn lửa, Cô hết sức hối hận và khóc và khóc và khóc. Những giọt nước mắt khô.

Trên đây là nội dung của một câu chuyện về “Cây Thông Giáng Sinh” mà tôi đã nghe được từ một người đàn bà trung niên. Chị đã nghe kể chuyện này khi còn rất nhỏ. Không biết câu chuyện có phải là một phóng tác từ một câu chuyện về “cây thông Giáng Sinh” của nhà văn chuyên kể chuyện cổ tích của Đan Mạch là ông Hans Christian Anderson (1805-1875) không. Nhưng cả hai câu chuyện đều có lối kết “không có hậu” chút nào đối với con nít cả, bởi vì cả hai cây thông Giáng Sinh trong hai câu chuyện đều có chung một số phận là phải bị sát tế cho thần hỏa.

Người đàn bà kể cho tôi nghe câu chuyện trên đây cho biết mãi cho đến năm lên 12 tuổi, mỗi lần nghe câu chuyện này, chị đều khóc sướt mướt. Tôi cười thầm trong bụng. Đúng là đàn bà con gái nhiều nước mắt. Có lẽ tuyến lệ của tôi chưa bao giờ hoạt động đủ mạnh để tôi có thể sa nước mắt mỗi khi nghe một câu chuyện cổ tích cảm động như thế.

Tuy nhiên, gần đây, không biết có phải do “tuổi già” không, tôi lại “mủi lòng” mỗi khi nghĩ đến số phận của những cây thông Giáng Sinh. Cứ đến mùa Giáng Sinh, nơi một bãi đất trống gần chỗ tôi ở, người ta thường bày la liệt hàng trăm cây thông Giáng Sinh vừa được đốn từ một khu rừng nào đó. Giá mỗi cây không dưới 70 đô Úc. Nhìn những cây thông con bị chặt “ngọt” ở gốc, chất lên những xe “ute” rồi được trải ra trên đất cho người ta lựa, tôi cứ nghĩ đến ánh mắt ngơ ngác của những con bò, còn cừu khi bị lùa lên một hành lang gỗ để chuẩn bị xuống tàu đi đến một nơi xa lạ nào đó và đưa vào lò sát sinh.

Cũng như số phận của cây thông “chảnh” trong câu chuyện trên đây, tất cả những cây thông Giáng Sinh mà tôi nhìn thấy, sau những ngày vui của các gia đình, cũng sẽ bị mang ra hỏa thiêu để “hóa kiếp”. Nếu được may mắn tiếp tục làm cây thông và không bị đốn ngã ở tuổi thanh xuân để mua vui cho thiên hạ trong vài ngày, thì những cây thông đó sẽ sung sướng biết mấy khi “đứng giữa trời mà reo”.

Tôi thích ngắm thông giữa trời và nghe thông reo hơn là nhìn thông từ từ úa tàn trong mùa Giáng Sinh. Tìm hiểu nguồn gốc của cây thông Giáng Sinh, tôi mới biết rằng biểu tượng này có trước cả khi Chúa Giêsu sinh ra. Thời đế quốc La Mã, người ta đã biết trưng bày trong nhà những cành cây xanh vào mỗi dịp năm mới. Cư dân Bắc Âu cũng đã biết cắt những cây xanh, trồng vào những chậu gỗ và đặt trong nhà suốt mùa đông. Thoạt tiên, khi bắt đầu thâm nhập vào các nền văn hóa này, Kitô giáo dường như không muốn chấp nhận những biểu tượng ấy. Nhưng vào đầu Trung Cổ, khi truyền thuyết bắt đầu nhấn mạnh đến việc Chúa Giêsu chào đời vào mùa Đông, các tín hữu Kitô mới dần dần hiểu được biểu tượng của những cây xanh được đặt trong nhà: Chúa Giêsu chính là Sức Sống kỳ diệu khiến cho tất cả mọi cây cối đều dũ bỏ mọi lớp tuyết phủ trên mình để đâm chồi nẩy lộc. Kể từ đó, từ cành cây xanh của thời đế quốc Lã Mã, cây thông Giáng Sinh đã chào đời và trở thành biểu tượng của sự sống. Lễ Giáng Sinh đã trở thành lễ của sự sống.

Ngày nay, nhờ thương mại, cùng với những biểu tượng khác của Giáng Sinh, dù cho ý nghĩa tôn giáo của ngày lễ có bị chối bỏ, cây thông vẫn sẽ sống mãi trong nhà con người, nhưng ý nghĩa của sự sống thường bị lãng quên. Cây thông yểu mệnh đã không đủ sức để làm biểu tượng cho sự sống, mà trái lại chỉ nói lên thái độ miệt thị của con người đối với sự sống. Thật vậy, khi con người không biết tôn trọng sức sống của thiên nhiên thì đó cũng là lúc họ đối xử tàn bạo với sự sống nói chung và cách riêng của con người.

Ngày nay, kể từ khi thế giới đã nhận ra sự tàn phá của chính bàn tay con người đối với môi trường sống mà hiện tượng thời tiết thay đổi là một biểu hiện cụ thể, con người thời đại xem ra ngày càng ý thức hơn về sự tàn độc của mình đối với thiên nhiên. Không phải vô tình mà thành phố Lima, Peru đã được chọn làm nơi tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh về Thời tiết Thay đổi trong hai tuần lễ đầu của tháng 12 vừa qua. Châu Mỹ La Tinh vốn là lục địa mà vì phát triển kinh tế con người đã phá hủy sự cân bằng sinh thái hơn bất cứ nơi nào trên thế giới. Rừng già Amazone là một điển hình. Ba Tây ngày nay đã gia nhập vào câu lạc bộ 20 nước có nền kinh tế tiến nhanh và mạnh nhứt thế giới. Nhưng người ta đã phải trả một giá quá đắt cho sự phát triển kinh tế: theo ước tính, đến năm 2030, sẽ có đến 60 phần trăm diện tích của khu rừng già Amazone, buồng phổi của toàn Châu Mỹ La Tinh, sẽ bị phá hủy. Cùng với sự phá rừng bừa bãi, sự sống nguyên tuyền của không biết bao nhiêu bộ lạc thổ dân cũng bị đe dọa.

Con người thời đại tưởng có thể dùng sự phát triển kinh tế bằng mọi giá để phục vụ sự sống. Nhưng thực tế tại một số nước, như Trung Quốc chẳng hạn, đã chứng minh: chưa bao giờ thiên nhiên bị ngược đãi và sự sống con người bị đe dọa cho bằng thời đại này.

Sự sống của con người gắn liền với sự sống của thiên nhiên. Càng văn minh tiến bộ, con người càng ý thức về chân lý này. Ngược đãi thiên nhiên, tôi cũng miệt thị sự sống con người nói chung và cách riêng của chính cá nhân tôi.

Tôi đã bắt đầu ý thức về sự tương thuộc giữa thiên nhiên và sự sống con người kể từ khi, nói theo kiểu nói dân dã của người miền Trung của tôi, tôi “về vườn” và “lập vườn”, nghĩa là dồn hầu hết thời gian cho mảnh vườn sau nhà. Gieo trồng là một cuộc cưu mang và nuôi dưỡng. Hạt giống cũng chẳng khác nào một bào thai. Kể từ khi gieo hạt giống vào lòng đất, tôi đặt tất cả hy vọng và niềm vui vào đó. Tôi buồn khi nó không lớn lên như tôi mong đợi. Tôi muốn khóc khi thấy cây khế trong “quê hương bỏ túi” của tôi bỗng héo tàn rồi chuyển sang từ trần. Tôi đã vui biết chừng nào khi chứng kiến nó “lớn khôn” từng ngày và sinh hoa kết trái. Cây cối không chỉ biết “lớn”, chúng cũng “khôn” nữa. Tôi vẫn nhớ mãi câu nói của cậu con trai nhà tôi khi đứng ngắm nhìn cây dưa leo đưa mấy cái vòi của nó ra để quấn lấy cái dàn: “Nó thông minh quá”! Thông minh như người hay khôn ranh như người thì tôi không biết chắc, nhưng cứ như nhà động-thực vật học (naturalist) kiêm  phóng viên David Attenborough của đài Truyền hình BBC trong loạt bài phóng sự “Life” (Sự Sống) thì quả thực không riêng gì động vật, mà thực vật cũng có “trí khôn”. Cây cỏ không những luôn biết thích nghi với môi trường sống, chúng cũng có đủ “mánh khóe” để thu hút các loài vật khác. Hoa biết phải mở ra đúng thời đúng lúc và phát ra một loại tín hiệu nào đó để kêu gọi ong bướm đến giúp thụ phấn.

Tuy sống ở Úc, nhưng tôi không bao giờ rước bất cứ một cây thông bị “chặt chân” nào để đưa về nhà làm cây thông Giáng Sinh. Một cây thông làm bằng nhựa hay giấy cũng không đủ sức để trở thành một biểu tượng của sự sống đối với tôi. Với tôi, ngôi vườn sau nhà là cả một rừng thông Giáng Sinh: tất cả mọi thứ cây ăn trái và rau quả trong vườn đều là biểu tượng của một sự sống luôn mời gọi tôi tôn trọng và trân quý như chính sự sống của tôi. Càng chăm sóc và yêu mến cây cối trong vườn, tôi càng thấy cái tâm của mình được an lạc. Với tôi, sứ điệp “Hòa bình” của Mùa Giáng Sinh sẽ chỉ là một từ ngữ trống rỗng, nếu tôi chưa thực thi hòa bình với chính các cây cỏ trong ngôi vườn nhỏ bé của tôi. Tôi không thuộc Đảng Xanh. Tôi cũng chưa bao giờ tranh đấu trong bất cứ phong trào bảo vệ môi sinh nào. Tôi chỉ biết rằng niềm an bình mà ngôi vườn nhỏ bé của tôi mang lại cho tôi, luôn thúc đẩy tôi bước thêm một bước để sống chung hòa bình với bất cứ người nào tôi gặp gỡ mỗi ngày. Thành ra, niềm mong ước của tôi trong mùa Giáng Sinh năm nay là luôn được nhìn thấy ngôi vườn của tôi và cây rừng xung quanh được mãi mãi còn xanh lá.