02/06/17
Hôm thứ Sáu 26 tháng Năm 2017 tuần vừa qua, một nhóm người
đeo mặt nạ đã tấn công vào một đoàn xe chở các tín hữu Kitô tại Ai Cập. Cuộc tấn
công đã làm cho ít nhất 28 người thiệt mạng và 25 người khác bị thương.
Các nhân chứng còn sống sót cho biết nhóm tín hữu Kitô
Coptic di chuyển trên 2 chiếc xe buýt và một chiếc xe tải nhỏ. Họ đang trên đường
đi hành hương đến một tu viện cổ ở miền Tây tỉnh Munya, cách Thủ đô Cairo khoảng
245 cây số về hướng nam. Các nhân chứng nói rằng những tên khủng bố đã chận ba
chiếc xe lại và bắn xối xả lên đoàn người hành hương. Tổ chức khủng bố “Quốc
gia Hồi giáo” đã lên tiếng nhận trách nhiệm về hành động giết người dã man này.
Đây là lần thứ hai chỉ trong vòng vài tháng “Quốc gia Hồi giáo” mở cuộc khủng bố
nhắm vào các tín hữu Kitô Coptic. Dịp lễ Giáng Sinh năm ngoái, “Quốc gia Hồi
giáo” đã tấn công vào các nhà thờ tại Cairo, Alexandria và Tanta. Con số nạn
nhân bị sát hại trong cuộc khủng bố hàng loạt này lên đến 70 người.
Các tín hữu Kitô Coptic tại Ai Cập là ai và tại sao họ đã
trở thành mục tiêu tấn công của “Quốc gia Hồi giáo”?
Là cộng đồng tín hữu Kitô lớn nhất tại Trung Đông, các
tín hữu Kitô Coptic tại Ai Cập chiếm khoảng 10 phần trăm dân số nước này, tức
khoảng 9 triệu người. Khoảng một triệu khác hiện sống rải rác tại Phi Châu, Âu
Châu, Anh Quốc và Hoa Kỳ.
Cộng đồng tín hữu Kitô Coptic tin rằng họ đón nhận Tin Mừng
từ chính miệng của thánh Marcô, một môn đệ của Chúa Giêsu.
Vừa là một cộng đồng tín hữu vừa là một sắc tộc, các tín
hữu Kitô Coptic có văn hóa và ngôn ngữ riêng mà nhiều người cho là xuất phát từ
cổ ngữ xa xưa của Ai Cập. “Coptic” là từ “qibt” trong tiếng Á Rập được đọc theo
âm điệu của Tây Phương. Tiếng Hy Lạp cổ đã dùng từ này để chỉ người Ai Cập. Như
vậy, “Coptic” có nghĩa là “Ai Cập”.
Nhiều nhà trí thức của cộng đồng tín hữu Kitô Coptic cho
rằng văn hóa Coptic bắt nguồn từ thời các vua Pharaoh, nghĩa là có trước cả Kitô
Giáo và văn minh Hy Lạp. Chính nhờ bắt nguồn từ thời các vua Pharaoh mà văn hóa
Coptic đã trở thành chiếc cầu nối giữa Kitô Giáo và Hồi Giáo.
Trong những thế kỷ đầu của Kitô Giáo, đã có hàng trăm tu
viện mọc lên trong các sa mạc của Ai Cập. Nhưng hiện nay chỉ còn lại khoảng 20
tu viện nam và 7 tu viện nữ hiện đang được chăm sóc bởi trên 1000 tu sĩ Coptic.
Điều này có nghĩa là Kitô Giáo đã có mặt tại Ai Cập trước Hồi Giáo cả 6 thế kỷ.
Chung một ngôn ngữ, văn hóa cũng như các nghi thức phụng
vụ, cộng đồng tín hữu Kitô Coptic tại Ai Cập gồm có 2 nhánh: một nhánh thuộc
Giáo hội Chính Thống và một nhánh thuộc Giáo hội Công giáo. Cả hai nhánh đều
góp phần vào việc xây dựng đất nước, đặc biệt trong công tác xã hội và giáo dục.
Cộng đồng Coptic hiện đang điều khiển một số trường tiểu học và trung học cũng
như một bảo tàng viện và một học viện thần học tại Thủ đô Cairo.
Trong suốt dòng lịch sử của mình, cộng đồng tín hữu Kitô
Coptic tại Ai Cập đã không ngừng là mục tiêu của các vụ tấn công bạo động, nhất
là dưới thời Đế quốc Byzantin và trong thế kỷ thứ 7, tức sau khi người Hồi Giáo
xâm chiếm toàn vùng Trung Đông. Vào khoảng năm 1000, sau khi được thành lập, một
vương quốc Hồi giáo tại Trung Đông đã phá hủy 3000 ngôi thánh đường Coptic và
cưỡng bách một số lớn tín hữu Coptic phải bỏ đạo.
Thời hiện đại, cộng đồng tín hữu Kitô Coptic đã bị đẩy ra
bên lề xã hội Ai Cập sau cuộc đảo chính do tướng Gamal Abdel Nasser (1918-1970)
thực hiện hồi năm 1953. Kể từ đó cho đến nay, bất cứ sinh hoạt nào, ngay cả tu
sửa lặt vặt trong các giáo đường, họ cũng cần phải có phép của tổng thống. Mãi
cho đến năm 2005, luật này có được nới lỏng chút đỉnh, nhưng lúc nào họ cũng cần
phải làm đơn lên các tỉnh trưởng. Việc xây cất nhà thờ vẫn tiếp tục bị ngăn cản
và giới hạn tối đa.
Không những bị kỳ thị, cộng đồng tín hữu Kitô Coptic còn
là mục tiêu của các nhóm Hồi Giáo cực đoan. Nhiều tín hữu đã chết vì tay của những
nhóm này. Được nhắc đến nhiều nhất là vụ thảm sát tại làng El Kosheh, miền Thượng
Ai Cập hồi năm 2000-2001. Đã có 20 tín hữu Kitô Coptic bị giết chết trong một vụ
bạo động do người Hồi Giáo gây nên. Họ đã đốt một ngôi thánh đường mới xây cất
và nhà cửa của các tín hữu. Vài tháng sau đó, một bé gái 14 tuổi đã bị người Hồi
Giáo bắt cóc vì họ cho rằng gia đình em đã chứa chấp một người Hồi Giáo đã cải
đạo sang Kitô Giáo.
Năm 2006, một người Hồi Giáo đã tấn công vào 3 nhà thờ tại
Alexandria, giết chết một người và gây thương tích cho nhiều người. Tháng 5 năm
2010, nhiều cuộc tấn công nhắm vào các tín hữu Kitô Coptic đã xảy ra khắp nơi.
Mặc dù họ đã gọi cảnh sát đến can thiệp. Nhưng cảnh sát đợi cho qua các cuộc tấn
công rồi mới đến. Không có một kẻ tấn công nào bị truy tố. Cảnh sát còn buộc họ
phải “làm hòa” với những kẻ tấn công để khỏi bị tấn công.
Những xáo trộn chính trị gần đây tại Ai Cập cũng đã khiến
cho cộng đồng tín hữu Kitô Coptic phải chịu nhiều cuộc tấn công bạo động hơn.
Bách hại và kỳ thị nhắm vào cộng đồng này đã bộc phát sau khi chế độ độc tài của
Tổng thống Hosni Mubarak bị lật đổ. Đã có hàng chục tín hữu bị giết chết trong
các cuộc bạo loạn vì lý do tôn giáo. Không những tại Ai Cập, các tín hữu Kitô
Coptic bên ngoài Ai Cập cũng đang là mục tiêu tấn công của “Quốc gia Hồi giáo”.
Đầu năm 2015, tổ chức khủng bố này đã cho phát tán một băng hình ghi lại cảnh chặt đầu hàng chục tín
hữu Kitô Coptic tại một bãi biển ở Libya.
Sau các cuộc tấn công của “Quốc gia Hồi giáo” nhắm vào
các tín hữu Kitô Coptic, Ai Cập đã được đặt trong tình trạng khẩn trương. Chính
phủ đã thể hiện một số nỗ lực trong việc trả đũa và ngăn ngừa các cuộc tấn
công. Tuy nhiên, cộng đồng tín hữu Kitô Coptic đã không tỏ ra lạc quan về các nỗ
lực của chính phủ.
Trong một quốc gia mà người Hồi giáo thuộc hệ phái Sunni
chiếm đến 90 phần trăm dân số, sự hiện diện của các tín hữu Kitô Coptic trong
Quốc hội không đáng kể. Hiện nay Quốc hội Ai Cập có tất cả 595 dân biểu. Trong
số này số dân biểu Coptic chỉ có 36 người, trong số này 24 vị được chọn dựa
theo tỷ số tôn giáo.
Theo một bản phúc trình của Viện Brookings có trụ sở tại
Hoa Kỳ, mặc dù trên nguyên tắc các tín hữu Ki Tô Coptic được luật pháp bảo vệ
như bất cứ công dân nào, trong thực tế họ vẫn là mục tiêu của kỳ thị. Hiến Pháp
năm 2014 của Ai Cập “bảo đảm” quyền tự do tôn giáo, nhưng đồng thời cũng tuyên
bố rằng Hồi Giáo là quốc giáo và nghiêm cấm mọi cuộc cải đạo sang các tôn giáo
khác.
Ngoài ra Hiến pháp hiện hành của Ai Cập cũng đề ra những
hình phạt nặng nề cho những ai phạm tội gọi là “phạm thượng” chống Hồi Giáo.
Chính phủ dưới thời đương kim Tổng thống Abdel Fattah el-Sisi đã truy tố nhiều
vụ “phạm thượng” như thế.
Bị kỳ thị và không được chính phủ tận tình bảo vệ, các tín
hữu Kitô Coptic lúc nào cũng là mục tiêu tấn công hàng đầu của “Quốc gia Hồi
giáo”. Tổ chức khủng bố này xem họ là những kẻ “ngoại đạo” cần phải tiêu diệt.
Mục đích của các cuộc tấn công không chỉ có tính tôn giáo, mà còn mang mầu sắc
chính trị: đó là tẩy chay họ ra khỏi quê hương của họ. Với những cuộc tấn công
dã man nhắm vào các tín hữu Kitô Coptic, “Quốc gia Hồi giáo” cho thấy rằng
không những họ muốn gây khó dễ cho các tín hữu Kitô mà còn muốn biến Ai Cập
thành một quốc gia không còn bóng của Kitô Giáo. Với một cái nhìn cực đoan như
thế về Ai Cập, dĩ nhiên một cộng đồng tín hữu Kitô cổ xưa nhất như cộng đồng
Kitô Coptic không thể có đất sống ở đất nước này.
Ít hay nhiều, “Quốc gia Hồi giáo” đã đạt được mục đích của
các cuộc tấn công của họ. Trong những năm vừa qua, đã có rất nhiều tín hữu Kitô
Coptic bỏ nước ra đi. Ngoài ra, các cuộc di tản và phân tán trong nước cũng tiếp
tục diễn ra. Nhiều tín hữu Kitô Coptic đã tự hỏi phải chăng sẽ có lúc cộng đồng
của họ sẽ bị tiêu diệt hoàn toàn trên chính quê hương của họ.
Dĩ nhiên, cả thế giới đều nhìn vào “Quốc gia Hồi giáo”
như thủ phạm chính của các cuộc tấn công khủng bố dẫn đến hiện tượng bỏ nước ra
đi của các tín hữu Kitô Coptic. Tổ chức khủng bố này bị xem là kẻ thù chung của
nhân loại. Mục tiêu tấn công của họ không chỉ là những người ngoài Hồi giáo,
cách riêng các tín hữu Kitô. Tại Ai Cập, họ không tha cả những người ngoài Kitô
giáo. Tại Iraq, họ cũng tấn công vào bất cứ người Iraq nào. Tuy nhiên, bên cạnh
những cuộc tấn công khủng bố nhắm vào các tín hữu Kitô, “Quốc gia Hồi giáo”
cũng muốn khai thác óc bài Kitô Giáo của nhiều tín đồ Hồi Giáo. Óc bài Kitô
Giáo đã từng có tại Ai Cập trước khi “Quốc gia Hồi giáo” xâm nhập vào nước này.
Vốn đã âm ỉ từ lâu, óc bài Kitô Giáo nơi một số tín đồ Hồi Giáo Ai Cập thỉnh
thoảng bùng nổ thành những cuộc bạo động. Một trong những làn sóng bạo động chống
Kitô Giáo đã bùng nổ sau cuộc đảo chính lật đổ tổng thống Mohammad Morsi hồi năm 2013. Ông Morsi đã từng là lãnh tụ của
Phong trào “Huynh đệ Hồi giáo” vốn có chủ trương bài Kitô Giáo. Cùng với cuộc đảo
chính, quân đội cũng đã đàn áp một cuộc tọa kháng của “Huynh đệ Hồi giáo” khiến
cho gần 1000 người ủng hộ phong trào này bị giết chết. “Huynh đệ Hồi giáo” cho
rằng các tín hữu Kitô Coptic đã đồng lõa với quân đội trong vụ đảo chính. Đây
là lý do đã khiến các cảm tình viên của Phong trào này nổi lên chống Kitô Giáo.
Tháng Tám năm 2013, theo một bản phúc trình của Tổ chức
Theo dõi Nhân quyền, “Huynh đệ Hồi giáo” đã đứng ra tổ chức nhiều cuộc bạo động
nhắm vào cộng đồng tín hữu Kitô Coptic. Đã có 42 nhà thờ, hàng chục trường học
và cơ sở kinh doanh của các tín hữu Ki Tô Coptic trên toàn quốc bị đập phá. Các
cuộc bạo động cũng đã làm cho nhiều người bị thiệt mạng. Nhiều tín hữu không
dám ra khỏi nhà.
Mặc dù chỉ là một thiểu số từng bị kỳ thị dưới nhiều hình
thức khác nhau, các tín hữu Kitô Coptic lại bị một số người Hồi Giáo dán cho
nhãn hiệu “giai cấp được ưu đãi” trong xã hội, thu tóm của cải và được chế độ
ban thưởng cho nhiều lợi ích. Đây chính là những cáo buộc được “Quốc gia Hồi
giáo” khai thác tối đa.
“Quốc gia Hồi giáo” đã dần dần bị đẩy lui ra khỏi Iraq và
Syria. Tổ chức này sẽ không chịu bó tay. Họ sẽ tìm mục tiêu khủng bố ở những
nơi khác. Các cuộc tấn công khủng bố mới đây tại Manchester, Anh Quốc và
Jakarta, Nam Dương chứng minh điều đó. Dĩ nhiên, một khi cả thế giới đã liên kết
với nhau trong cuộc chiến chống lại tổ chức khủng bố này, không chống thì chày
nó cũng sẽ biến mất. Tuy nhiên, theo nhận định của ký giả H. A. Hellyer, thế giới
sẽ không tận diệt được “Quốc gia Hồi giáo” nếu không quan tâm đến óc bài Kitô
Giáo vốn vẫn còn sâu đậm nơi nhiều tín đồ Hồi Giáo.
(nguồn:
-https://www.theatlantic.com/international/archive/2017/05/coptic-christians-egypt-attack)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét