Một ngàn lẽ một lý lẽ để giết nhau

Chu Thập

26/11/13

Trong tháng 11, theo truyền thống Kitô giáo, tôi tưởng nhớ đến người quá cố và dĩ nhiên cũng suy nghĩ về cái chết. Người chết vẫn luôn hiện diện đâu đó để nhắc nhở người sống rằng ai cũng phải có một lần vĩnh viễn ra đi. Ý nghĩ này giúp tôi dễ chấp nhận cuộc sống và bình thản sống tuổi giả của mình. Nhưng năm nay, nhân dịp tưởng niệm 50 năm ngày cố tổng thống Ngô Đình Diệm, bào huynh Ngô Đình Nhu của ông và cố tổng thống Mỹ John F. Kennedy bị sát hại, tôi không chỉ nghĩ đến cái chết, mà còn bị dằn vặt bởi ý nghĩ: tại sao con người cứ mãi giết nhau! Thế giới đã tốn không biết bao nhiêu công sức để truy tìm ai đứng đàng sau vụ mưu sát nhà lãnh đạo của Đệ nhứt Cộng hòa Việt Nam và vị tổng thống tài hoa của Hoa Kỳ. Ai cũng biết một ông đại úy Nhung nào đó đã dùng súng để hạ sát tổng thống Ngô Đình Diệm. Chắc chắn ông Nhung cũng chỉ là một kẻ thừa hành. Nhưng ai là người ra lệnh cho ông sĩ quan này, cho tới giờ phút này, lịch sử có lẽ cũng chỉ ghi lại những giả thuyết mà thôi. Về cái chết của tổng thống Kennedy cũng thế. Dù có những phương tiện điều tra tinh vi cách mấy, cho tới nay các cơ quan điều tra của Mỹ cũng chưa xác định được Lee Harvey Oswald là kẻ sát nhân đơn độc hay ông chỉ là một con cờ thí của một tổ chức nào khác. 50 năm sau ngày tổng thống Kennedy bị ám sát, đa số người Mỹ vẫn nghĩ đến một âm mưu sát hại ông hơn là di sản ông để lại cho Hoa Kỳ và thế giới.

Cùng với tổng thống Ngô Đình Diệm và tổng thống Kennedy, còn có biết bao nhiêu nhân vật lịch sử khác đã ra đi bằng một cái chết mà cho tới nay lịch sử vẫn chưa giải mã được để nói ai hay tổ chức nào đã sát hại họ và lý do tại sao họ bị sát hại. Cái chết của những nhân vật lịch sử nổi tiếng như họ mà vẫn chưa được làm sáng tỏ thì số phận bọt bèo của không biết bao nhiêu sinh linh khác lại càng bi đát hơn. Mỗi ngày trên thế giới này có biết bao nhiêu người bị sát hại và họ bị sát hại vì một ngàn lý lẽ khác nhau. Lý do nào khiến con người cướp đi mạng sống của người đồng loại? Tại sao con người cứ mải mê giết nhau? Tại sao chỉ có con người mới là chủng loại duy nhứt trên hành tinh này sát hại lẫn nhau?

Gõ vào Google, tôi đọc được một bài giải thích của bác sĩ kiêm chuyên tâm lý trị liệu K.Sohail, hiện đang làm việc tại một bệnh viện ở Whitby, Ontario, Gia Nã Đại. Bác sĩ Sohail đưa ra một ghi nhận lý thú: ông nói rằng khi có một người, vì không kìm hãm được cơn giận của mình đã có hành động bạo lực và gây gấn, những người khác đôi khi bảo rằng người đó hành động chẳng khác nào thú vật trong thế kỷ 21 này. Điều đáng ngạc nhiên, theo bác sĩ Sohail, là người ta chẳng bao giờ nghe một con thú “tử tế” nào bảo rằng những con thú hung dữ  đã hành động chẳng khác nào con người. Trong cuốn sách “The Anatomy of Human Destructivenes” (Giải phẫu sự hủy hoại của con người), tâm lý gia nổi tiếng người Đức Eric Fromm (1900-1980) viết rằng thú vật có bạo động, nhưng bạo động một cách “hiền lành” hơn con người. Thú vật chỉ giết là để tự vệ hoặc khi đói mà thôi. Ngay cả một con sư tử cũng “hiếu hòa” khi nó không đói và không cảm thấy bị đe dọa. Mặt khác, con người “tệ” hơn thú vật khi họ bày tỏ sự bạo động: họ còn thêm nhiều ý nghĩa vào hành vi bạo động của mình. Họ biện minh cho tội ác của mình và hợp lý hóa những hành vi gây hấn của mình. Các tổ chức xã hội, các cơ chế chính trị và ngay cả các tổ chức tôn giáo cũng tìm cách biện minh cho các hành động bạo lực của mình . Thật là oan cho thú vật. Lâu nay, bất cứ hành động đồi bại xấu xa nào, tôi cũng đều trút  lên đầu thú vật. Chê trách ai, tôi cứ nghĩ chẳng còn từ nào xấu xa cho bằng “đồ thú vật” hay “đồ súc sinh”. Nhẹ hơn một chút là “đồ chó má”. Tôi cứ nghĩ rằng phần tốt nhứt trong con người là “người”, còn những gì đồi bại nhứt  đều thuộc về “con”, tức thú vật. Có lẽ đã đến lúc phải giải oan cho thú vật!  Mới đây, với cái chết của một người trượt sóng tại Tây Úc bị cá mập tấn công, người ta lại ra lệnh tiêu diệt loại cá này. Nghĩ cho cùng, người trượt sóng có bị tấn công và giết chết là bởi xâm nhập vào lãnh thổ của cá mập hoặc xuất hiện nhằm lúc nó đói mà thôi. Tự bản chất, cá mập hay thú vật nói chung đâu có “bạo động” theo kiểu của con người! Rõ ràng là chỉ có con người mới bạo động một cách “độc ác” và ngày càng tìm cách phát minh những vũ khí tối tân hơn để sát hại nhiều hơn, độc ác hơn và có bài bản hơn.

Theo bác sĩ Sohail, lịch sử đã chứng minh rằng cường độ và tính nghiêm trọng của bạo động của con người đã gia tăng theo thời gian. Chỉ trong thế kỷ 20, mới có cảnh hàng triệu triệu con người bị giết chết bởi người đồng loại của mình trong những cuộc tàn sát có tính toán và bằng những vũ khí giết người hàng loạt. Đây hẳn không phải là “thú chơi” mà là “trò chơi” của con người!

Nhưng tại sao con người lại thích chơi cái trò quái ác như thế? Bác sĩ Sohail tóm lược 7 lý do thúc đẩy con người tàn sát người đồng loại của mình.

Trước hết, đơn giản nhứt, con người sát hại người khác là để trả thù. Trong cộng đồng nào cũng có nhiều người gặp khó khăn khi phải làm chủ cơn giận của mình. Nếu có ai gây thương tổn cho họ, thay vì tha thứ hay trình báo vụ việc lên các cơ quan có thẩm quyền, họ tự làm ra luật và giết kẻ thù của mình. Khi kẻ thù lại chính là người họ đã từng yêu thương, thì cường độ của sự độc ác lại càng khủng khiếp. Một khi cảm thấy bị phản bội, con người biến tình yêu thành hận thù và người mình từng yêu thương thành kẻ thù. Mỗi năm, khắp mọi nơi trên thế giới, chúng ta phải chứng kiến biết bao nhiêu thảm kịch trong các gia đình.

Nếu có người chỉ sát hại những người đã từng là người thân của mình, thì cũng không thiếu những người lại đi giết những người lạ mặt. Chúng ta gọi họ là những kẻ giết người hàng loạt: hàng loạt không chỉ là năm ba người mà còn là từng trăm, từng ngàn và ngay cả triệu người cũng có. Điều đáng gây ngạc nhiên nhứt là một đất nước văn minh như Hoa Kỳ lại có số kẻ giết người hàng loạt nhiều nhứt thế giới. Cứ năm ba ngày, chúng ta lại nghe có kẻ buồn buồn xách súng bắn xối xả vào một đám người lạ mặt ở công sở, trường học, nơi giải trí hay chỗ buôn bán...Có người giết người hàng loạt để gọi là “trả thù đời”. Cũng có người thuộc loại giết người hàng loạt bẩm sinh (natural born killer).

Nhóm giết người thứ ba, theo phân tách của bác sĩ Sohail, là các băng đảng bạo động. Ngày nay, khắp nơi, số người rời bỏ thôn quê để ra thành thị kiếm sống ngày càng đông. Tại đây, trong cố gắng thích nghi với đời sống đô thị, họ không tránh khỏi tình trạng bị đẩy ra bên lề xã hội và nhứt là lâm vào cảnh thất nghiệp. Do bất mãn hoặc để kiếm sống, một số đành gia nhập vào các băng đảng tội phạm để buôn bán ma túy. Một khi đã đi vào thế giới băng đảng, họ không thể rút lui được nữa. Sự đụng độ giữa các băng đảng là chuyện không thể tránh được và một khi luật rừng đã trở thành luật sống thì chuyện thanh toán và chém giết lẫn nhau đương nhiên xảy ra. Đôi khi ngay cả các nhân viên công lực lại cũng dính vào các tổ chức tội phạm này.

Lý do thứ tư khiến nhiều người sát hại người khác là tâm bệnh. Mặc dù phần lớn những kẻ sát nhân không nhứt thiết phải là những người mắc bệnh tâm thần, nhưng cũng có những vụ giết người mà tác nhân là những người mắc chứng tâm thần phân liệt (Schizophrenia) hoặc những bệnh tâm lý khác. Một khi thần kinh bị rối loạn, họ cảm thấy bị đe dọa và tấn công cho nên họ nghĩ cần phải ra tay trước khi bị người khác giết.

Nhưng trong các lý do thúc đẩy con người sát hại người khác, tinh thần quốc gia và chủ nghĩa chủng tộc cũng có thể khiến con người cầm khí giới để tàn sát người khác. Chiến tranh là hình thức sát nhân dễ được biện minh nhứt. Trong hàng bao thế kỷ, binh sĩ của quân đội nước này giết hại binh sĩ của quân đội nước khác. Với quân phục trên người, người ta có thể giết người mà không sợ bị lương tâm cắn rứt hoặc bị bất cứ tòa án nào kết án. Tệ hơn, người ta còn cho mình cả cái quyền sát hại thường dân vô tội, nhứt là phụ nữ và trẻ em, của một quốc gia, một chủng tộc hay một tổ chức khác. Với bản án tử hình do luật pháp quốc gia xác định, các chính phủ lại cho mình quyền được giết chính người dân của nước mình. Đây là những vụ giết người được hợp pháp hóa.

Vì chủ quyền, vì danh dự quốc gia và dân tộc người ta chém giết nhau là điều đôi khi còn có thể chấp nhận được. Nhưng chiến tranh vì lý do tôn giáo là điều xem ra khó hiểu nhứt. Trong hàng bao thế kỷ, các tín đồ đã nhân danh Thượng Đế hay niềm tin của mình để sát hại người không cùng tôn giáo và tín ngưỡng. Có một lúc ở Âu Châu, người ta nói đến các cuộc chiến tranh giữa chính các Giáo hội của Kitô giáo. Nay, từ vài thập niên vừa qua, chúng ta lại chứng kiến các cuộc chém giết giữa hai hệ phái Sunni và Shia của Hồi giáo. Cứ vài ngày chúng ta lại nghe những vụ ôm bom tự sát để giết hại những người không cùng chung hệ phái. Đó là chưa kể đến vô số những cuộc khủng bố giết người do các phần tử cực đoan của các tôn giáo. Mỉa mai thay, tất cả những vụ sát hại đẫm máu đều được thực hiện nhân danh một Thượng Đế cao cả và nhân từ! Có nơi người ta khủng bố và giết người để thiết lập một quốc gia theo thần quyền. Có nơi những cuộc thảm sát lại do chính các nhà lãnh đạo tôn giáo truyền lệnh.

Cuối cùng, bác sĩ Sohail nói đến những cuộc chiến tranh nhân danh điều được gọi là dân chủ. Trong những thập niên gần đây, các chính phủ Tây Phương đã đưa quân sang một số nước khác để lật đổ chính phủ của họ và ngay cả sát hại nhiều thường dân vô tội với lý do để thiết lập dân chủ, nhân quyền và tự do.Theo bác sĩ Sohail, ai cũng biết rằng đây là những cuộc chiến tranh kinh tế nhằm thử nghiệm và bán vũ khí cũng như khai thác tài nguyên của các nước bị chiếm đóng.

Bác sĩ Sohail đưa ra kết luận như sau: “Thật đáng buồn khi nhận ra rằng ý thức bạo động ngày càng gia tăng và ranh giới giữa chiến tranh chính đáng và không chính đáng đã bị xóa mờ. Ngay cả trong thế kỷ 21, chúng ta vẫn chưa vượt qua được não trạng bán khai. Tôi sợ rằng nếu chúng ta không phát huy được ý thức hòa bình và không có tấm lòng cảm thông với toàn thể nhân loại, chúng ta có thể tự vẫn tập thể và không đạt đến một giai đoạn mới trong sự tiến hóa của con người.

Thật là mỉa mai khi các nhà lãnh đạo tôn giáo, các truyền thống tinh thần và thế tục của thế giới đương đại vẫn cho rằng các ý thức hệ và triết lý của họ giúp thăng tiến hòa bình, nhưng chúng ta lại thấy các tín đồ của họ vẫn tiếp tục tàn sát lẫn nhau. Dù cho họ là tín đồ của Kitô giáo hay Hồi giáo, Do thái giáo hay Ấn độ giáo, Chủ nghĩa Cộng sản hay Tư bản, họ vẫn giết những người vô tội và biện minh cho hành động sát nhân của mình.

Tôi nghĩ đã đến lúc tất cả mọi người chúng ta cần phải học cách thông đạt tốt hơn và tìm ra những cách thế để giải quyết  các cuộc xung đột cá nhân, xã hội, tôn giáo và chính trị một cách ôn hòa và tôn trọng nhau cũng như nhìn nhận rằng giết một con người cũng giống như giết toàn thể nhân loại” (Dr.K.Sohail, Seven Reasons to Kill)

“Giết một con người cũng giống như giết toàn thể nhân loại”, bởi vì “nhân loại” hay “tình nhân loại” và tính nhân bản nằm trong chính bản thân tôi. Không cần phải giết người, chỉ với một hành vi loại trừ người khác, cách này hay cách khác, cũng đủ để con người của tôi thui chột và nhỏ lại.

Bác sĩ Sohail đưa ra bảy lý lẽ người ta đưa ra để biện minh cho việc giết nhau, tôi lẩn thẩn tự hỏi, chẳng lẽ chúng ta không có hơn bảy lý lẽ để thương yêu nhau hay sao?