Người Yazidi và tội diệt chủng của Quốc gia Hồi giáo

24.6.16

 Mới đây Ủy ban Điều tra của Liên Hiệp Quốc về Syria cho biết tổ chức khủng bố Quốc gia Hồi giáo (IS) đang phạm tội ác diệt chủng đối với cộng đồng người Yazidi đang sống tại Iraq và Syria.

Theo một bản phúc trình được Ủy ban Điều tra của Liên Hiệp Quốc về Syria cho công bố hôm thứ năm 16 tháng 6 vừa qua, hiện vẫn còn trên 3200 người gồm phụ nữ và trẻ em Yazidi bị các chiến binh của Quốc gia Hồi giáo cầm giữ làm nô lệ tình dục tại Syria.

Ông Paulo Pinheiro, chủ tịch của Ủy ban có trụ sở tại Genève khẳng định: “Tội diệt chủng đã và đang diễn ra”.

Theo bản phúc trình nói trên, Quốc gia Hồi giáo đã tiêu diệt người Yazidi trong các cuộc tàn sát tập thể khi các chiến binh của tổ chức đặt căn cứ tại Iraq và Syria tấn công vào vùng Sinjar ở Iraq dạo tháng 8 năm 2014. Theo bản phúc trình của Ủy ban Điều tra về Syria, cho tới nay đã có ít nhất 30 mồ tập thể đã được tìm thấy. Bản phúc trình cũng nói rằng các phụ nữ Yazidi bị mang ra chợ bán như súc vật. Một số được bán lại cho gia đình của họ với giá từ 10 đến 40 ngàn Mỹ kim sau khi đã bị giam giữ và hãm hiếp.  Các chiến binh của Quốc gia Hồi giáo còn đưa tên tuổi của các phụ nữ Yazidi lên mạng để bán đấu giá. Chưa từng có nhóm thiểu số nào trong các vùng bị Quốc gia Hồi giáo” chiếm đóng bị tàn sát và tiêu diệt như người Yazidi.

Dựa trên các cuộc phỏng vấn với những người còn sống sót, bản phúc trình ghi nhận rằng Quốc gia Hồi giáo đã tìm cách tiêu diệt người Yazidi qua các cuộc tàn sát, bắt làm nô lệ tình dục, nô lệ hóa, tra tấn và đối xử vô nhân đạo. Bất cứ phụ nữ nào, dù là trẻ con hay đàn bà đang mang thai, cũng đều bị hãm hiếp. Những người sống sót còn kể lại rằng các cuộc hãm hiếp diễn ra ngày đêm. Các chiến binh của Quốc gia Hồi giáo cũng tìm cách không cho phụ nữ Yazidi được sinh con, bằng cách chia cách đàn ông với đàn bà và xách nhiễu tình dục tất cả mọi phụ nữ. Các nhà điều tra của Liên Hiệp Quốc nói rằng Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc nên đề ra những biện pháp quân sự hoặc kinh tế để chận đứng những tội ác như thế.

Trước khi Ủy ban Điều tra của Liên Hiệp Quốc công bố bản phúc trình trên đây, hồi đầu năm nay, Hoa Kỳ và Liên Âu cũng đã tố cáo tội diệt chủng của Quốc gia Hồi giáo đối với các nhóm thiểu số tại Iraq và Syria.

Theo ước tính hiện tổng số người Yazidi rải rác tại nhiều nơi trên thế giới chỉ còn khoảng 700.000 người, phần lớn tập trung tại và xung quanh vùng Sinjar, Bắc Iraq.

Người Yazidi thuộc sắc tộc Kurd, nhưng có truyền thống tôn giáo riêng. Mặc dù phải qua nhiều năm bị áp bức với đe dọa bị tiêu diệt, người Yazidi vẫn cương quyết giữ lấy truyền thống tôn giáo của họ.

Dưới cái nhìn của người bên ngoài, tôn giáo của người Yazidi đã được một giáo sĩ Hồi giáo trên là Ummayyad thành lập vào khoảng thế kỷ thứ 11. Đây là một thứ tôn giáo được tổng hợp từ tôn giáo cổ xưa của người Ba Tư là Zoroastra cũng như Kitô Giáo và Hồi Giáo. Do đó, trong tôn giáo của người Yazidi người ta cũng thấy có phép rửa tội của Kitô Giáo, có việc cắt da qui đầu của phái nam như trong Hồi Giáo và  xem lửa như một hiển linh của Thượng Đế theo truyền thống của đạo Zoroastra. Cũng dưới cái nhìn từ bên ngoài, người Yazidi không chấp nhận Kinh Thánh Cựu Ước của người Do Thái.

Những người bên ngoài cũng cho rằng tâm điểm của niềm tin nơi người Yazidi chính là tôn thờ một Thiên Thần sa đọa có tên là Melek Tawwus hay Thần Công (Peacok), một trong 7 thiên thần cột trụ trong niềm tin của họ. Khác với Quỷ Satan hay Lucifer mà truyền thống Do Thái và Kitô Giáo xem như kẻ nổi loạn chống lại Thiên Chúa cho nên bị trừng phạt “đời đời kiếp kiếp” trong Hỏa ngục, Thiên Thần Melek Tawwus của người Yazidi đã được Thiên Chúa tha thứ và cho trở lại Thiên Đàng. Chính vì tôn thờ Thiên Thần Tawwus mà người Yazidi đã bị người Hồi Giáo xem như những kẻ tôn thờ Ma Quỷ và như vậy bị liệt kê vào hàng ngũ những kẻ “ngoại đạo” đáng bị giết chết.

Chỉ trong hai thế kỷ 18 và 19, dưới thời Đế quốc Thổ, người Yazidi đã phải trải qua tổng cộng 72 vụ tàn sát có tính diệt chủng. Gần đây, vào năm 2007, hàng trăm người Yazidi cũng đã bị giết hại bằng những vụ tấn công bằng bom tự sát tại Sinjar. Theo tổ chức “Lưỡi Liềm Đỏ” của Iraq, con số người chết có thể lên đến 800 người. Đây là cuộc tàn sát dã man nhất kể từ khi quân đội Hoa Kỳ tiến chiếm Iraq hồi năm 2003.

Trước khi trở thành mục tiêu tàn sát của Quốc gia Hồi giáo, người Yazidi cũng đã từng là điểm nhắm của tổ chức khủng bố Al-Qaeda, tiền thân của Quốc gia Hồi giáo. Al-Qaeda đã từng ra lệnh tiêu diệt tất cả mọi người Yazidi.

Thật ra, người Hồi Giáo, nhất là những người Hồi Giáo thuộc hệ phái Sunni và ngay cả thế giới bên ngoài đều ngộ nhận về niềm tin tôn giáo của người Yazudi. Những người Hồi giáo cực đoan thuộc hệ phái Sunni cho rằng người Yazidi xuất phát từ Yazid ibn Muawiya (khoảng thế kỷ thứ 7 sau Công nguyên). Đây là quốc vương Hồi Giáo thứ hai thuộc Triều đại Umayyad. Tuy nhiên, các cuộc nguyên cứu mới cho thấy tên “Yazidi” hoàn toàn không ăn nhập gì với đô thị sa đọa Yazid của thời Ba Tư cổ, mà xuất phát từ tiếng “Ized” trong ngôn ngữ Ba Tư hiện đại và “ Ized”  có nghĩa là thiên thần hay thần linh. Như vậy Yazidi hay Izidis chỉ có nghĩa là “những kẻ thờ phượng thần linh”. Đây chính là ý nghĩa mà người Yazidi hiểu mỗi khi tự giới thiệu với người khác.

Tên chính thức mà người Yazidi sử dụng để nói về mình là “Daasin” (số nhiều là “Dawaaseen”). Danh xưng này xuất phát từ hệ phái Nestorius của Kitô Giáo thời cổ tại Đông Phương. Do đó, người Yazidi không những tin nhận Kinh Coran của người  Hồi Giáo mà cũng đặt niềm tin của họ dựa trên Kinh Thánh của Do Thái Giáo và Kitô Giáo. Có lẽ do việc hành đạo “bí mật” của họ mà niềm tin của người Yazidi bị gắn liền với tôn giáo cổ của người Ba Tư là Zoroastra, là tôn giáo tôn thờ thần mặt trời. Tuy nhiên, các cuộc nghiên cứu gần đây cho thấy, mặc dù các đền thờ của người Yazidi thường được trang hoàng bằng mặt trời và mộ người chết hướng về phía đông, họ cũng chia sẻ nhiều yếu tố của Kitô Giáo và Hồi Giáo.

Ngoài việc rửa tội cho trẻ em, người Yazidi cũng có nghi thức bẻ bánh khi cử hành hôn phối. Cô dâu mặc áo đỏ và đi viếng các giáo đường của Kitô Giáo. Trong tháng 12, người Yazidi ăn chay 3 ngày, trước khi uống rượu với vị linh mục của họ. Từ ngày 15 đến 20 tháng 12, người Yazidi đi hành hương đến mộ của giáo sĩ Adi, miền Bắc Mosul, Bắc Iraq, là nơi mà họ xuống sông để thanh tẩy cho nhau. Trong một số nghi lễ, họ cũng tế sát súc vật.

Đấng Tối Cao mà người Yazidi tôn thờ là “Yasdan”. Vì “Yasdan” là Đấng Tối Cao mà thụ tạo không thể đến gần được cho nên con người không thể trực tiếp thờ phượng Ngài. “Yasdan” được xem như một Sức Mạnh thụ động. Ngài là Đấng sáng tạo vũ trụ, nhưng không phải là Đấng gìn giữ vũ trụ. Thiên thần Melek Tawwus mà người Yazidi tôn kính là một trong 7 thần linh xuất phát từ Đấng Yasdan. Thiên thần Malak Tawwus được tượng trưng bởi một con công. Trong Kitô Giáo thời cổ, con công là biểu tượng của sự bất tử, bởi vì thịt công được cho là không bị phân hủy. Người Yazidi  cũng tin rằng thiên thần Melek Tawwus là một hiện thân bất khả phân ly của Thiên Chúa Tạo Hóa Yasdan. Về phương diện nay, tôn giáo của người Yazidi là một độc thần giáo.

Họ cầu nguyện với thiên thần Melek Tawwus mỗi ngày 5 lần. Thiên thần này cũng có một tên khác là Shaytan, trong tiếng Á Rập có nghĩa là Ma Quỷ. Chính vì vậy mà người Yazidi bị người Hồi Giáo xem như những kẻ tôn thờ Ma Quỷ.

Người Yazidi tin rằng linh hồn con người luân hồi liên tục qua nhiều hình thể khác nhau và họ được thanh luyện xuyên qua việc tái sinh. Do đó, người Yazidi không tin có Hỏa Ngục “đời đời”. Số phận tệ hại nhất dành cho một người Yazidi chính là bị trục xuất ra khỏi cộng đồng của mình. Điều đó có nghĩa là linh hồn của người đó không thể nào thanh luyện được. Và như vậy, cải đạo sang một tôn giáo khác là điều không thể chấp nhận được đối với người Yazidi. Chính vì vậy mà người Yazidi nổi tiếng về điều thường được gọi là “giết người vì danh dự” tôn giáo và gia đình (honor killing), nhất là đối với những phụ nữ nào tìm cách lấy một người đàn ông khác đạo.

Tuy nhiên, trong bản chất, Yazidi vốn là một tôn giáo cởi mở và đề cao lòng quảng đại. Người Yazidi luôn tỏ ra hiếu khách và niềm nở đối với những ai đến viếng thăm linh địa của họ là Đền Thờ Lalish, gần thành phố Dohuk, Đông Bắc Sinjar. Hiện đền thờ này đang nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền tự trị của người Kurd. Tại đây, các tín đồ Yazidi treo lên những tấm khăn choàng do chính tay họ thêu. Trên mỗi tấm khăn choàng, họ viết lên những ước nguyện của họ. Kể từ tháng 8 năm vừa qua, nhiều người Yazidi đã đến đây để trú ẩn. Một số đến đây để rửa sạch nỗi đau và sự nhục nhã mà họ đã trải qua trong những năm tháng bị Quốc gia Hồi giáo giam giữ.

Hiện nay nhà lãnh đạo tinh thần của người Yazidi là ông Baba Sheikh. Ông đã nhiều lần lên tiếng kêu gọi thế giới quan tâm đến số phận của dân tộc ông. Trong một bài thuyết giảng trước các tín đồ, ông kêu gọi mọi người hãy xem việc cưỡng bách phải cải đạo sang Hồi Giáo trong thời kỳ bị Quốc gia Hồi giáo giam giữ như không có giá trị và mở rộng vòng tay để đón nhận những người phụ nữ bị tổ chức khủng bố này bắt làm nô lệ tình dục.

Tại những vùng hẻo lánh ở mạn Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ, tức gần biên giới Syria và Iraq, một số người Yazidi đã bắt đầu trở về làng cũ của họ. Những ngôi nhà mới được cộng đồng người Yazidi xây cất cho họ. Nhờ được chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ nhìn nhận và tôn trọng, số người Yazidi  hồi cư ngày càng đông. Mặc dù đã trải qua hàng bao thế kỷ bị bách hại, người Yazidi vẫn trung thành với niềm tin tôn giáo của họ. Chính niềm tin ấy làm nên bản sắc và sức mạnh của họ. Bị Quốc gia Hồi giáo tìm cách tiêu diệt tại Iraq và Syria, họ tìm đến miền Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ, vì họ tin rằng tại đây họ được an tâm thực hành niềm tin tôn giáo của mình.

Với sự giúp đỡ của lực lượng tự trị của người Kurd tại miền Bắc Iraq, một số lãnh thổ của người Yazidi đã được giải phóng. Tuy nhiên, một phần lớn của Thành phố Sinjar, nơi có đông người Yazidi sinh sống, vẫn còn nằm dưới sự kiểm soát của Quốc gia Hồi giáo.

Có thể nói, số phận của những người Yazidi đang sống trong những vùng do “Quốc gia Hồi giáo” còn chiếm đóng vẫn còn rất bi đát.

(Nguồn: -  http://news.nationalgeographic.com/news/2014/08/140809-iraq-yazidis-minority-isil-religion-history/

https://www.theguardian.com/world/2014/aug/07/who-yazidi-isis-iraq-religion-ethnicity-mountains)