Danh Dự Đích Thực

Chu Thập

25.9.12

Mặc dù được xem là phần thánh thiêng nhứt trong con người, tình cảm tôn giáo lại là thứ thường bị xúc phạm và miệt thị. Đây là điều hiển nhiên nhứt trong chế độ cộng sản vô thần.

Tôi còn nhớ, liền sau khi thôn tính Miền Nam, những người cộng sản đã cho phổ biến một pháp lệnh tôn giáo có tên là Nghị quyết 297/CP. Được ban hành kể từ khi cướp chính quyền ở Miền Bắc, sắc lệnh vẫn được người cộng sản Việt nam cho áp dụng nguyên si ở Miền Nam. “Tiếu lâm” nhứt vẫn là đoạn viết rằng “tất cả mọi sinh hoạt tôn giáo đều được phép, nhưng phải xin phép”. Có khờ khạo đến đâu, người dân Miền Nam nào cũng hiểu rằng dưới chế độ cộng sản “được phép nhưng phải xin phép” có nghĩa là “bị cấm”.

Có một đoạn khác cũng nói lên cái trò bịp bợm của những kẻ chuyên nói dối như Vẹm. Đại khái, chính quyền cộng sản không cho phép cán bộ các cấp được “xúc phạm đến tình cảm tôn giáo của người dân”. Nghe như thể cái chính quyền vô thần này là chính quyền tôn trọng tự do tôn giáo và bảo vệ tôn giáo nhứt hành tinh vậy. Kỳ thực, trong chế độ cộng sản, những thứ càng được rêu rao và đề cao là những thứ chẳng bao giờ có cả.

Bên cạnh vô số những sắc lệnh hạn chế, xách nhiễu và bách hại công khai, chế độ cộng sản còn xử dụng cả một guồng máy văn nô bồi bút chuyên môn bôi nhọ các tôn giáo. Riêng đối với Kitô giáo, trong rất nhiều tác phẩm ngây ngô rẻ tiền nhằm triệt hạ tôn giáo này, tôi thấy bỉ ổi nhứt có lẽ là cuốn “Tây dương Gia tô bí lục” được các cán bộ cộng sản tụng niệm như sách gối đầu giường. Cuốn sách được xem như “công trình biên khảo dưới dạng văn nghị luận và truyện ký phong thần của một tập thể tự xưng là giáo sĩ Thiên Chúa giáo gồm hai ông giám mục Phạm Ngô Hiền, Nguyễn Hòa Đường và hai thày cả Nguyễn Bá Ám và Trần Đình Hiên biên soạn vào cuối thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19...Hai tác giả có chức “giám mục” trên đây cho biết đã đi Tây Dương”(Âu châu) và được một vị giáo hoàng cho đọc các “bí pháp” nên chợt giật mình tỉnh ngộ, khi về nước làm ra sách cất kín trong tráp chờ thời. Các tác giả hẳn muốn áp dụng binh pháp Tôn Vũ “biết người biết ta trăm trận trăm thắng” cho nên, ngoài sự hiểu biết về đạo “Gia Tô”, cuốn sách còn là một kế sách hiến cho “các bậc thánh nhân ở ngôi cao, các bậc tài giỏi giúp nước” để diệt trừ tả đạo, “cái đạo làm đồi phong bại tục, thương tổn luân thường, làm ngu dân để chiếm nước, thật chưa có giặc nào hung ác cho bằng giặc Tây Dương”. Cái nhìn của tác giả là đồng hóa Tây Dương với đạo “Gia Tô” mà Giê su là thủ phạm chính tạo ra mối đạo ấy (x. Antôn Nguyễn, Tôi đọc Tây Dương Gia Tô bí lục, Mạng Lưới Dũng Lạc).

Vào thời Tàn Lê thế kỷ 18, khi dân trí người Việt nam còn thấp, một tài liệu như thế có thế đánh lạc hướng người dân, gieo vào đầu óc họ một hình ảnh lệch lạc về Kitô giáo và chính con người của Chúa Giêsu để khích động lòng yêu nước là điều có thể hiểu được. Nhưng kể từ thập niên 70 của thế kỷ trước, khi trình độ dân trí của người Miền Nam đã được nâng cao một cách đáng kể,  xử dụng một tài liệu như thế để bôi nhọ và tuyên truyền chống Kitô giáo là trò lố bịch không thể tưởng được. Không có ở đâu kẻ bôi nhọ tôn giáo lại bị “bôi nhọ” cho bằng trong chế độ cộng sản Việt nam.

Nhưng bôi nhọ tôn giáo và xúc phạm đến tình cảm tôn giáo của người khác không phải là độc quyền của người cộng sản vô thần. Ngày nay, trong các xã hội dân chủ, nhân danh tự do ngôn luận và phát biểu ý kiến, nhiều người cũng tự cho mình quyền được báng bổ, lăng mạ các tôn giáo. Làn sóng phản đối của thế giới Hồi giáo về một cuốn phim có nội dung xúc phạm đến tiên tri Mahomet trong những ngày vừa qua đã tố cáo phần nào điều thường được nại đến như sự tự do trong quảng cáo, báo chí và nghệ thuật, mặc dù như ai đó đã nói, “tự do của bạn sẽ chấm dứt khi ngón tay bạn chạm đến mũi tôi”.

Nhựt báo “Le Monde” của Pháp, trong số ra ngày 20 tháng 9 vừa qua, đã duyệt lại một số hình ảnh mà báo này nói là “Thiên Chúa cũng phải sửng sốt”. Trước hết là bức hình quảng cáo của hãng may mặc thời trang “United Colors of Benettton” nổi tiếng của Ý. Trong bức hình quảng cáo, người ta thấy đức  đương kim giáo hoàng Bê-nê-đic-tô XVI và giáo sĩ hồi giáo Ahmed Al Tayeb của Ai cập  hôn môi nhau một cách “mùi mẫn”. Tòa thánh Vatican đã xem đây là một hành động xúc phạm, bởi vì xử dụng hình ảnh của một vị giáo hoàng, người vốn được người công giáo xem như vị đại diện của Chúa Giêsu trên trần gian, vào mục đích thương mại.

Tại Tây phương, những biểu tượng của niềm tin Kitô giáo bị mang ra chế diễu hay lăng mạ là chuyện hầu như đã trở thành “thời thượng”. Dạo tháng 4 năm 2011, một bảo tàng viện tại thành phố Avignon, Pháp quốc, đã cho trưng bày một tác phẩm nghệ thuật của ông Andres Serrano, một họa sĩ Mỹ gốc Cuba. Tác phẩm được đặt tên là “Piss Christ”. Nghe cái tựa thôi cũng đã thấy có mùi xúc phạm rồi chớ đừng nói tới chuyện đứng nhìn bức ảnh. Trong bức ảnh, người ta thấy một cây thánh giá bị nhúng vào một bình nước tiểu. Người ta đã đo lường được mức xúc phạm của bức ảnh qua sự phản ứng của một số tín hữu Kitô tại Pháp: họ đã kéo nhau đến trước bảo tàng viện và một số đã len lỏi vào bên trong để phá hủy bức hình.

Xúc phạm đến tình cảm tôn giáo của các tín hữu ki tô không kém là một bức hình quảng cáo cho một loại kem của Ý tại Anh quốc. Với tựa đề “Được thai nghén một cách không tỳ vết” (Conçue de manière immaculée), bức hình quảng cáo lại cho thấy một nữ tu có mang!  Vì có nhiều người phản đối cho nên Cục qui định về quảng cáo tại Anh quốc đã yêu cầu tháo gỡ các bức hình này.

Có lẽ các bức hình quảng cáo có nội dung tôn giáo có sức “bắt mắt” nhiều chăng mà các hãng quảng cáo tại Tây phương lại tranh nhau xử dụng các hình ảnh trong Kinh Thánh. Chẳng hạn như hãng thời trang “Marithé et Francois Girbaud” của Pháp đã lấy lại bức tranh “Bữa Tiệc Ly” nổi tiếng của danh họa Leonardo da Vinci và thay vì hình ảnh của Chúa Giêsu và các tông đồ, hãng này lại đặt vào đó những kiều nữ “chân dài”. Bên cạnh đó có cảnh một thanh niên mình trần đang ôm một thiếu nữ trong một tư thế rất mờ ám. Hiệp hội có tên là “Croyances et libertés” (tín ngưỡng và tự do) đã lôi hãng thời trang này ra tòa. Và tòa đã phán quyết rằng đây là một bức hình xúc phạm đến các tín hữu Kitô.

Chuyện các biểu tượng của Kitô giáo bị giới nghệ thuật, quảng cáo và truyền thông mang ra chế diễu thật kể không xuể. Có lẽ có tính xúc phạm và gây xôn xao nhứt là cuốn phim có tựa đề “Je vous salue Marie” (Kính mừng Maria) do đạo diễn Pháp Jean Luc Godard thực hiện năm 1985. Câu chuyện “Thiên Chúa nhập thể làm người”, vốn là tín điều căn bản nhứt của Kitô giáo, lại bị một nhà đạo diễn có thế giá của Pháp dung tục và mang ra chế diễu, là điều không thể tha thứ được.

Ba năm sau, tức năm 1988, một nhà đạo diễn nổi tiếng của Mỹ là ông Martin Scorsese cũng đáng bị sỉ vả không kém khi thực hiện cuốn phim có tựa đề “The last temptation” (cơn cám dỗ cuối cùng). Cuốn phim dựa trên quyển tiểu thuyết cùng tên của văn hào Hy lạp Nikos Kazantzaki. Mặc dù cả nhà văn lẫn nhà đạo diễn đều biện minh rằng họ chỉ muốn trình bày khía cạnh nhân tính của Chúa Giêsu, một con người cũng trải qua bao thử thách, cám dỗ như mọi người, nhưng đặt Đấng Cứu Thế của Kitô giáo vào quan hệ tình ái với bà Ma-đa-lê-na và cho Ngài “sa chước cám dỗ” quả là một hành động xúc phạm tột cùng đối với tình cảm tôn giáo của hàng tỷ tín hữu Kitô trên toàn thế giới.

Mùa hè năm 1985, khi cuốn phim “Je vous salue Marie” của đạo diễn Jean Luc Godard được trình chiếu khắp Âu châu, tôi đang có mặt tại Roma. Tôi nhận thấy đông đảo người công giáo “dàn chào” trước các rạp chiếu bóng ở thủ đô Ý để, một mặt phản đối cuốn phim vô đạo, mặt khác ngăn cản không để cho những người hiếu kỳ phải xem những hình ảnh có tính mạ lỵ và xúc phạm đến Đức Trinh Nữ Maria. Nhớ lại những năm tháng sống dưới chế độ cộng sản Việt nam, tôi mới thấy rằng ở đâu tình cảm tôn giáo của con người cũng có thể bị xúc phạm và ở đâu cũng thế, càng xúc phạm đến tình cảm thiêng liêng cao quý của người khác, con người cũng càng để lộ bộ mặt lố bịch của mình.

Xét cho cùng, xúc phạm đến người khác, cách này hay cách khác, bằng lời nói hay bằng hành động, là một hành động thiếu tự trọng và xúc phạm đến chính phẩm giá và danh dự của mình.

Trong những ngày này, khi theo dõi làn sóng phản đối “ bạo động” của nhiều người hồi giáo trên khắp thế giới về cuốn phim có nội dung mạ lỵ đối với tiên tri Mahomet, tôi chợt nhớ đến một người chưa từng được gặp mặt và quen biết hiện còn ở Việt nam. Một người bạn của tôi vừa đưa tin anh đã qua đời cách đây hơn một tuần lễ. Là một người khiếm thị, anh “nhìn” con người và thói đời bằng trái tim hơn bằng đôi mắt. Có lẽ vì vậy mà anh “thấy” những điều cả đời tôi chẳng nhìn ra. Sở dĩ tôi nhớ đến anh là bởi vì anh đã nói một câu mà tôi luôn đem ra tâm niệm, nghiền ngẫm. Có khi trong một cơn say, con người mới dám sống thực với lòng mình. Như trường hợp nhà văn Nguyễn Tuân: trong một cơn say lúy túy, nhà văn đã một thời cúc cung hạ mình để làm bồi bút cho chế độ cộng sản, đã thốt lên với bạn bè: “Tao sống được cho tới ngày hôm nay là nhờ biết sợ”. Bọc bạch điều đó xong, ông mới để cho những giọt nước mắt tuôn trào, giọt rơi xuống đất, giọt thấm vào lòng.

Trong một cơn say, người mà tôi vừa nhắc đến cũng đã nói một câu mà tôi không biết có ai đó đã nói chưa hay do chính anh chắt lọc được từ những trải nghiệm của bản thân. Đại khái anh nói: “Ông Trời công bằng lắm. Ổng cho mỗi người một danh dự. Không ai cho ai được mà cũng không ai có thể chà đạp, tước đoạt hay cướp lấy của ai được. Cũng không ai làm mất danh dự của ai được. Chỉ có mình mới tự mình làm mất danh dự của mình mà thôi”.

Giờ này, khi trở về lòng đất mẹ, hẳn anh mới nghiệm thấy câu nói mà anh đã để lại ít nhứt cho một người là tôi, thật sự ứng nghiệm. Người chết không màng đến “danh dự”, một thứ trở nên hão huyền.Thế mà người sống cứ phải “sống chết” tranh nhau để tìm kiếm, để mua cho bằng được hay đòi phải trả lại cho bằng được, dù có khi chỉ với giá một “đồng” (danh dự). Trong nghĩa trang, dù tôi có lớn tiếng ca ngợi, chúc tụng, người chết cũng chẳng “ừ hử” gì cả. Nhưng ngay cả khi tôi có la hét, lăng mạ hay “đào mồ cuốc mả” lên mà chửi bới, người chết cũng vẫn một mực im lặng. Bên kia biên giới của sự sống, phản ứng của loài người là như thế. Nói gì đến thần thánh và Thượng Đế. Dù tôi có vào trong thánh thất, giáo đường, chùa chiền hay đền thờ để kêu tên các Đấng ra mà chửi bới, tôi cũng chỉ nhận được tiếng vọng lại trong tâm hồn tôi mà thôi: tôi chửi rủa chính tôi, tôi mạt sát chính tôi, tôi tự hạ phẩm giá của tôi, tôi chà đạp và vứt bỏ danh dự của tôi. Tôi chẳng khác nào cậu bé được bà mẹ dẫn vào rừng sâu và bảo nói thật lớn “tôi yêu người”. Lập tức cậu nghe vọng lại ba chữ “tôi yêu người”. Nhưng khi cậu hét lên “tôi ghét người”, lập tức cậu cũng nghe vọng lại “tôi ghét người”.

Suy nghĩ như thế cho nên tôi cho rằng xúc phạm đến tình cảm tôn giáo hay áp đặt quan niệm, cảm tính của mình vào tôn giáo người khác của cũng có nghĩa là đem danh dự của chính mình ra mà bán đứng. Ngược lại, để gọi là bênh vực đạo giáo, bênh vực danh dự của Đấng sáng lập hay vì tình cảm tôn giáo thánh thiêng của mình mà tôi cũng ăn miếng trả miếng bằng bạo động, thì chính tôi lại cũng chẳng tôn trọng gì danh dự của mình và cũng chẳng thực sự bảo vệ niềm tin tôn giáo của mình, bởi vì niềm tin tôn giáo đích thực của tôi không thể dung thứ cho tôi được phép lấy oán báo oán.

Xin cám ơn một người bạn chưa hề quen biết và không bao giờ còn cơ hội gặp mặt đã dạy tôi bài học về Danh Dự đích thực.