Trăm nghìn lý do để hy vọng

Chu Thập

26/9/14

Ba lần dọn nhà bằng một lần cháy nhà. Hẳn một người bạn của tôi đang nhận ra “chân lý” ấy. Không gì tất bật bằng dọn nhà. Mấy lần đến thăm và tiện dịp “hôi của”, tôi thấy cả gia đình người bạn tôi đều bận bịu và có lúc ngẩn ngơ vì bị dằng co giữa những thứ phải mang theo và những thứ phải bỏ lại. Trong những thứ không thể mang theo, gia đình người bạn của tôi tiếc rẻ nhứt là cây trái và hoa quả. Trồng xuống đất bất cứ một cây cỏ nào là đặt vào đó những niềm hy vọng của mình. Do đó, không gì buồn cho bằng phải từ giã hay vứt bỏ một niềm hy vọng.

Đọc được ý nghĩ đó của người bạn cho nên tôi cũng cố gắng tha về nhà bất cứ cây trái hay hoa quả nào còn cứu vãn được. Trong những cây ăn trái, tôi đặc biệt chú ý đến một cây “xuân đào” (Nectarine) vừa mới ra hoa. Đứt rễ vì bị bứng đi, vậy mà chỉ vài ngày sau khi được rước về đất mới, cây “xuân đào” của người bạn tôi đã xanh lại, những nụ hoa mới bắt đầu nhú ra. Niềm hy vọng đã từng được người bạn tôi nâng niu nay chuyển sang tôi. Mỗi lần nhìn ngắm cây “xuân đào” rực rỡ vẫn còn lạc lõng như một cô công chúa cao sang bối rối đứng chung với những cây cối đủ mọi chủng loại khác trên cái mảnh vườn mà tôi thường gọi là “quê hương bỏ túi” của tôi, tôi nghe như vọng lại ca khúc nổi tiếng một thời: “Hy vọng đã vươn lên trong màn đêm”.

“Màn đêm” thì thời nào cũng có. “Màn đêm” khủng khiếp nhứt đối với thế giới trong thời gian gần đây có lẽ là cuộc khủng bố bằng máy bay thiêu rụi tòa nhà Tháp Đôi ở New York, Hoa Kỳ ngày 11 tháng 9 năm 2001. Vậy mà giữa đống tro tàn ấy, sự sống và niềm hy vọng vẫn tiếp tục vươn lên: một cây lê (pear), sau một lần bị chôn vùi trong tro bụi, vẫn sống cho tới ngày nay để trở thành biểu tượng của một niềm hy vọng mà không một sức mạnh nào của Sự Dữ có thể dập tắt được.

Vào cái ngày khủng khiếp ấy, cây lê này đã hoàn toàn bị chôn vùi trong tro bụi của tòa nhà Tháp Đôi. Nhưng một tháng sau đó, điều kỳ diệu đã xảy ra: một nhân viên thu dọn đã tìm thấy nó dưới đống gạch và bê tông cốt sắt trong tình trạng đầu lìa khỏi thân và chỉ còn lại vài nhánh khô trơ trụi nhưng vẫn cố gắng bám vào thân.

Cây lê “nạn nhân” này đã được moi lên và gởi đến Vườn ương Parks tại Bronx. Ông Richie Cabo, người quản lý của Vườn ương này, cho biết khi nhìn thấy cây lê bị “chém đầu”, ông không nghĩ là có thể cứu vãn được nó. Dù vậy, ông cũng cố gắng làm một cuộc giải phẫu để cắt bỏ những cành chết trên thân cây, tỉa bớt rễ của nó và đặt nó vào một chậu đất lớn với đầy đủ thức ăn cần thiết. Được đặt cho một tên mới là “Kẻ sống sót” (Survivor), cây lê đã từ từ hồi sức và bén rễ lại.

Nhưng mùa xuân năm 2010,  một trận bão với sức gió 160 cây số giờ đã thổi vào vùng New York. “Kẻ sống sót” lại một phen điêu đứng nữa. Ông Richie đã cùng với ba người con chứng kiến cái cảnh cây lê bị bật rễ ra khỏi chậu đất. Nhân viên của Vườn ương đã cố gắng đưa “nạn nhân” vào vị trí bình thường. Đây là một công tác “cứu trợ” đầy cam go, bởi vì “nạn nhân” lúc này đã cao đến 6 thước. Vậy mà chỉ vài tuần lễ sau, cây lê đã một lần nữa hoàn toàn hồi phục.

Biết được lai lịch và sức sống mãnh liệt của cây lê sau bao phen sóng gió và thử thách, ông Ron Vega, giám đốc chương trình thiết kế Đài Tưởng niệm cuộc khủng bố 11 tháng 9, đã quyết định đưa “Kẻ sống sót” vào hàng ngũ những di tích cần được tưởng nhớ. Tháng 12 năm 2010, ông đã cho trồng cây lê dưới chân tòa Tháp Nam.

Khi đứng giám sát công trình, ông Ron Vega đã ra lệnh cho các nhân viên phải trồng cây lê  như thế nào để công chúng có thể nhận ra những “thương tích” mà nó đã gánh chịu trong cuộc khủng bố. Một số người không hài lòng về việc trồng lại cây lê dưới chân tòa Tháp Nam. Họ cho rằng sự hiện diện của nó sẽ làm mất đi sự hài hòa của cảnh trí, bởi vì nó là một loại cây hoàn toàn khác biệt với những cây cối xung quanh. Thật vậy, nó đúng là một cây chẳng giống chút nào với những cây đứng gần nó. Nhân dịp kỷ niệm 10 năm biến cố 11 tháng 9, khi công viên tưởng niệm được khai mạc, những người sống sót và gia đình của họ đã đến gắn những tua vải màu xanh lên cành của “Kẻ sống sót”.

Tháng Tư năm nay, lẽ ra hoa đã nở rộ trên “Kẻ sống sót”. Nhưng cũng như nhiều cây cối khác trong thời buổi thời tiết thay đổi này, cây lê đã trổ hoa sớm hơn hai tuần lễ. Quan sát kỹ lắm, khách du lịch mới có thể nhận ra một vài chiếc bông trắng nhỏ vẫn cố khoe sắc và báo hiệu một sức sống mãnh liệt vẫn còn đang châu lưu trong “Kẻ sống sót”.

Hình ảnh này có thể gợi lại một “kẻ sống sót” khác tại Nhựt Bản. Báo chí nước này tường thuật rằng liền sau khi xảy ra cơn đại sóng thần và tai họa tại lò nguyên tử Fukushima năm 2004, một toán phóng viên truyền hình đã đến nơi để thực hiện một cuộc phóng sự. Tại đây, họ đã phỏng vấn một người đàn ông vừa mới mất tất cả mọi sự:  không chỉ nhà cửa, tài sản, mà còn cả vợ con. Người phóng viên hỏi liệu ông có còn chút hy vọng nào không. Người đàn ông chỉ tay về hướng một cây anh đào vừa bắt đầu đơm bông và nói: “Các ông hãy nhìn kia. Nó đang mang lại niềm hy vọng cho tôi” (x. Reader’s Digest 9/2014).

Thế giới vừa mới tưởng niệm năm thứ 13 cuộc Khủng bố 11 tháng 9. Lãnh tụ của tổ chức khủng bố Taliban, Osama Bin Laden, không còn nữa, nhưng “linh hồn” của tổ chức này xem ra vẫn “bất diệt”. Cách đây 13 năm, khủng bố chỉ nhắm vào một số cao ốc, các chuyến bay, một số lãnh tụ thế giới hoặc một nơi có đông người tập trung. Nay với phong trào “Quốc gia Hồi giáo” (IS), mục tiêu của khủng bố là bất cứ một người Tây phương nào và cuộc hành quyết được chỉ thị phải được thực hiện một cách công khai giữa thanh thiên bạch nhựt và được thu hình. Thế giới xem ra không còn chỗ nào được gọi là an toàn nữa. Ngay cả  một nơi “miệt dưới” xa xôi như Úc Đại Lợi hiện cũng đang bị đặt vào tình trạng báo động cao. Rồi đây, vì an ninh và an toàn cho từng người dân, có lẽ chính phủ Úc sẽ phải ban hành những luật lệ hạn chế tự do cá nhân. Trong những ngày “đen tối” sắp đến, tôi chỉ còn biết lập lại lời của Đức Đạt Lai Lạt Ma, nhà lãnh đạo tinh thần lưu vong của Tây Tạng: “Tôi tìm thấy hy vọng trong những ngày đen tối nhứt và tôi tập trung sự chú ý vào những ngày sáng sủa nhứt”. Nếu tình thế hiện nay còn cho phép tôi hy vọng thì niềm hy vọng đó phát xuất từ sự kiện thế giới ngày càng nhận thức được bộ mặt của tội ác và sự Dữ. Tôi tin rằng nếu trên thế giới này ngày càng có nhiều người nhận ra được bộ mặt tàn bạo, dã man, độc ác của tổ chức khủng bố “Quốc gia Hồi giáo” thì chắc chắn nó sẽ không còn đất sống. Chỉ có Ánh sáng của lương tâm mới chiếu soi vào bóng tối để phơi bày tội ác và như vậy mới có thể mang lại niềm hy vọng cho con người. Tôi cũng nghĩ như thế về tội ác của chế độ cộng sản Việt Nam, cách riêng trong thời kỳ Cải cách Ruộng đất ở Miền Bắc.

Tôi đang đọc hồi ký “Đèn Cù” của Trần Đĩnh, tác phẩm hiện đang được người Việt hải ngoại bàn tán xôn xao. Người chống, kẻ khen. Riêng tôi đọc cuốn sách này với niềm cảm thông và hy vọng. Đọc tiểu sử của ông Trần Đĩnh, ai cũng biết rằng ông là người đã từng được chế độ ưu đãi trong suốt 70 năm qua. Thật là hợp lý để nêu lên câu hỏi: tại sao ông đã có thể cúc cung phục vụ một chế độ tàn bạo vô nhân đạo như thế và đã giữ im lặng lâu như thế? Có lẽ đây cũng là câu hỏi mà người ta cũng có thể đặt ra cho hầu hết các văn nghệ sĩ và các nhà trí thức Miền Bắc. Tôi thông cảm với ông cũng như với rất nhiều nhà trí thức đã và đang sống dưới chế độ cộng sản. Có lẽ chỉ có nhà văn Nguyễn Tuân, trong một cơn say lúy túy, mới có thể khóc sướt mướt để tự thú với bạn bè: “Nhờ biết sợ mà tao mới có thể sống đến ngày hôm nay”. Sự sợ hãi là kẻ thù đáng sợ nhứt trong một chế độ xây dựng trên khủng bố. Nhà văn Nguyễn Tuân đã nói lên được tâm sự thầm kín mà rất nhiều nhà trí thức khác vẫn chôn chặt trong tâm hồn.

Tôi thông cảm và tha thứ cho ông Trần Đĩnh. Tôi cũng biết ơn ông, bởi vì ít nhứt ở cuối đời, ông đã dám nói lên sự thật. Cám ơn ông đã thắp thêm một chút ánh sáng nữa để soi sáng vào bóng tối tội ác của điều thường được gọi là cuộc Cải cách Ruộng đất long trời lở đất do chính ông Hồ Chí Minh chủ xướng. Có lẽ phải nhờ một chút ánh sáng được ông Trần Đĩnh thắp lên chúng ta mới thấy thêm bộ mặt độc ác của chế độ cộng sản, nhứt là của ông Hồ Chí Minh qua vụ hành quyết bà Nguyễn Thị Năm (Cát Hạnh Long) và vùi dập một cách dã man tử thi của bà.

Không biết có phải do ngẫu nhiên xui khiến không mà cùng lúc với hồi ký “Đèn Cù” của ông Trần Đĩnh được phổ biến rộng rãi ở hải ngoại thì trong nước chế độ cộng sản Việt Nam lại cho tổ chức cuộc triễn lãm về Cải cách Ruộng đất. Nhưng có lẽ do ánh sáng từ chiếc “Đèn Cù” của ông Trần Đĩnh quá mạnh chăng mà chỉ sau 2 ngày khai trương, cuộc triển lãm đã tạm đình hoãn với lý do như được “Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia” đưa ra trong thông cáo: “Hiện nay,  Phòng trưng bày chuyên đề “Cải cách ruộng đất 1946-1957” đang gặp sự cố điện, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia tạm thời đóng cửa để sửa chữa, khắc phục”. “Sự cố điện” hay là sự thức tĩnh bất ngờ của người dân kéo nhau đến bảo tàng viện không phải để cúi đầu lập lại hoạt cảnh của các tòa án nhân dân trong các cuộc đấu tố, mà chính là để phơi bày, nguyền rủa tội ác mà chế độ muốn tô son trét phấn thành “thành tích”?

Ánh sáng của sự thật ngày càng soi rọi vào bóng tối tội ác của chế độ cộng sản Việt Nam. Người dân không còn sợ đến nỗi để bị bịt mắt và sai khiến để bảo dối trá là sự thật, tội ác là ân sủng nữa. Đây là niềm hy vọng của tôi về một tương lai tươi sáng hơn cho Việt Nam khi người dân dám bước đi trong ánh sáng của sự thật để tố cáo tội ác.

Tôi tin tưởng như thế khi ngắm nhìn khu vườn nhỏ mà tôi vẫn gọi một cách thân thương là “quê hương bỏ túi” của tôi. Mùa Xuân đã về. Nhiều thứ đã ngủ vùi trong suốt mùa Đông nay thức dậy. Thiên nhiên quả là kiên nhẫn. Có cả một mùa Hè nóng bức, một mùa Thu ảm đạm và một mùa Đông giá lạnh để chuẩn bị cho sự thức dậy của mùa Xuân. Chiêm ngưỡng sự tuần hoàn ấy trong thiên nhiên, tôi thấy được thúc đẩy để nuôi dưỡng niềm hy vọng xuyên qua những cố gắng, những ý thức về nghĩa vụ bảo vệ quyền làm người, quyền sống của người khác, một cách âm thầm, nhỏ bé trong từng ngày mà tôi được sống, được làm người với đầy đủ giá trị của nó.

Cũng như cây lê “Kẻ Sống sót”, nhận thức về Sự Thật và Sự Dữ của mỗi người trong chúng ta cũng sẽ có một ngày Xuân với nhận thức mới hơn và cái nhìn mới hơn. Từ đó, tôi hy vọng và tin tưởng rằng ánh sáng của sự thật sẽ mang lại một cuộc giải phóng đích thực cho quê hương Việt Nam thân yêu.