Khủng bố : cần một định nghĩa mới

26/10/18

Hai chữ “khủng bố” thường gợi lên trước tiên cảnh một toa xe lửa nổ tung làm cho nhiều người vô tội thiệt mạng, một vụ nổ bom tự sát trong một trung tâm thương mại, một chuyến bay hàng không dân dụng nổ tung trên bầu trời, một chiếc xe tải nhào một đám đông...thường xảy ra tại một nước văn minh tiến bộ. Nhưng có lẽ người ta lại không mấy quan tâm đến cũng một cảnh tượng như thế tại một nước đang phát triển hay một nước nghèo.

Ngày 16 tháng Mười Hai năm 2014, người dân Úc đã theo dõi những biến cố diễn ra trong tiệm cà phê Lindt tại Sydney. Cuộc giải cứu các con tin bị cầm giữ trong tiệm cà phê đã làm cho 2 người thiệt mạng. Cùng ngày hôm đó, một cuộc tấn công nhắm vào một trường học tại Pakistan đã làm cho 145 người thiệt mạng, trong đó có 132 nạn nhân là trẻ em.

Cũng ngày hôm đó, tại Yemen, 25 người đã bị giết chết trong một cuộc đánh bom nhắm vào một chiếc xe buýt. Một ngày trước khi xảy ra vụ bắt giữ con tin trong tiệm cà phê Lindt ở Sydney, 185 người đã bị bắt làm con tin tại một làng của một nước nghèo là Nigeria, bên Phi Châu.

Theo các số liệu của Tổ chức “Global Terrorism Index” (Chỉ số Khủng bố Toàn cầu) có trụ sở tại Hoa Kỳ, kể từ năm 2000, trên 99 phần trăm những vụ tấn công khủng bố đều xảy ra tại những nước nghèo là những nơi đang phải triền miên đối diện với xung đột và chiến tranh.

Hầu hết mọi quốc gia và Liên Hiệp Quốc đều có riêng một danh sách về những tổ chức khủng bố. Trong quá khứ, được cho vào danh sách khủng bố là những tổ chức vô chính phủ, Tân Đức Quốc Xã, Cộng sản, các tổ chức khuynh tả và ngay cả những thành phần bảo vệ môi sinh một cách cực đoan.

Tại Hoa Kỳ, theo một bản phúc trình của Quỹ “The Investigative Fund at The Nation Institute” (Quỹ Điều tra thuộc Viện Quốc Gia) trong năm vừa qua,  những thành phần cực hữu quá khích đã thực hiện nhiều cuộc khủng bố gấp 2 lần những người Hồi giáo cực đoan.

Tại Anh Quốc, hầu hết những cuộc khủng bố đều được thực hiện bởi phong trào ly khai tại Bắc Ái Nhĩ Lan, cụ thể là tổ chức IRA (Quân đội Bắc Ái Nhĩ Lan).

Dù vậy, ngày nay phần lớn các cơ quan truyền thông Tây Phương thường chỉ chú trọng đến các cuộc khủng bố của những người Hồi giáo cực đoan.

Kết quả của những cuộc nghiên cứu được trường đại học Tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ thực hiện, đã cho thấy rằng nếu những cuộc tấn công khủng bố do những người không phải Hồi giáo thực hiện chỉ được các cơ quan truyền thông dành cho khoảng 15 bài tường thuật, thì con số bài tường thuật dành cho các cuộc khủng bố của những người Hồi giáo cực đoan lại lên đến 105. Riêng tại Úc Đại Lợi, trong số 26 tổ chức khủng bố, có đến 25 tổ chức được dán lên nhãn hiệu “Hồi giáo”. Bên trong Úc Đại Lợi, hiện chưa có những nhóm phiến loạn hay các phong trào nổi dậy có vũ trang. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, phần lớn các cuộc chiến mà Úc Đại Lợi tham gia đều diễn ra tại những nước Hồi giáo. Quân đội Úc hiện đang được gởi tới chiến đấu tại ít nhất 5 quốc gia có đa số dân theo Hồi Giáo, trong đó có A Phú Hãn, Iraq và Syria.

Theo từ điển Oxford, khủng bố được định nghĩa như là “việc sử dụng bạo động, thị oai một cách bất hợp pháp, nhất là nhắm vào thường dân, để đạt những mục đích chính trị”. Một định nghĩa như thế chắc chắn không chỉ nhắm vào các tổ chức Hồi giáo cực đoan và bạo động là một chiến thuật không chỉ dành riêng cho những tổ chức đã bị cực đoan hóa.

Tại Syria, nhiều nhóm đối lập đã từng bị quốc tế xếp vào hàng ngũ các tổ chức khủng bố vì những cuộc tấn công nhắm vào thường dân. Nhưng tấn công vào thường dân là điểm nhắm không chỉ của tổ chức khủng bố “Quốc gia Hồi giáo” (IS) hay của các nhóm đối lập. Các cuộc không kích của quân đội chính phủ Syria và các nước đồng minh của Syria cũng gây ra tử vong và thương tích cho không biết bao nhiêu thường dân. Tại Yemen, các cuộc không kích do Á Rập Saudi và liên minh được Hoa Kỳ yểm trợ cũng làm cho không biết bao nhiêu thường dân, nhất là trẻ con, thiệt mạng và gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo chưa từng thấy. Ngay cả các lực lượng của Úc Đại Lợi và quân đồng minh cũng gây ra cái chết cho không biết bao nhiêu thường dân qua các cuộc không kích tại Iraq và Syria. Theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, là một thành viên của một liên minh do Hoa Kỳ lãnh đạo, Úc Đại Lợi đã “thả hàng ngàn bom đạn xuống các mục tiêu tại Iraq và Syria kể từ tháng Tám năm 2014”.

Bản phúc trình của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền còn nêu đích danh Úc Đại Lợi “như là thành viên ít trong suốt nhất của liên minh” khi tường trình về con số tổn thất về nhân mạng.

Vậy thì đâu là sự khác biệt giữ một hành động chiến tranh và một hành động khủng bố, nếu không phải con số thường dân bị thiệt mạng?

Theo ông Charles Lister, giám đốc của Viện Trung Đông chuyên nghiên cứu về chủ nghĩa cực đoan và phản gián, khủng bố thường được định nghĩa theo những chiến thuật được sử dụng và nhận thức văn hóa hơn là hậu quả của những cuộc tấn công.

Dĩ nhiên, “Quốc gia Hồi giáo” và Al Qaeda là hai tổ chức khủng bố điển hình nhất. Một tổ chức khác là Đảng Công Nhân Kurd, gọi tắt là PKK, cũng bị nhiều nước trên thế giới xếp vào hàng ngũ những tổ chức khủng bố từ nhiều thập niên qua. Tuy nhiên, Hoa Kỳ, Úc Đại Lợi và các nước Âu Châu lại trang bị, huấn luyện và ủng hộ các chi nhánh của tổ chức này tại Syria và Iraq. Là một tổ chức có chủ trương tranh đấu cho việc thăng tiến phụ nữ, Đảng Công Nhân Kurd lại theo ý thức hệ Marxit. Được lãnh tụ Abdullah Ocalan thành lập năm 1978, tổ chức này đã tự vũ trang vào năm 1984 với mục đích dùng vũ lực để thành lập một quốc gia độc lập của người Kurd tại Thổ Nhĩ Kỳ. Mặc dù đe dọa cho nền an ninh quốc gia của Thổ Nhĩ Kỳ, tổ chức Đảng Công Nhân Kurd lại không phải là một mối đe dọa như phần lớn các nước vẫn xem họ là một tổ chức khúng bố.

Ngày nay, “khủng bố” không còn là độc quyền của các tổ chức Hồi giáo cực đoan như “Quốc gia Hồi giáo”, Al Qaeda, Boko Haram, Abu Sayab hay Jemaah Islamiyah...nữa. Nó có những khuôn mặt khác và cũng núp dưới bóng của những tôn giáo mà giáo lý cốt lõi là sự khoan nhượng và hòa bình.

Gần đây thảm cảnh của thiếu số Hồi giáo thuộc sắc tộc Rohingya tại Miến Điện đã cho thấy một bộ mặt khác của Phật Giáo. Ở đất nước có đa số dân theo Phật Giáo này đã xuất hiện một nhà sư được nhiều người gọi là “Bin Laden Phật Giáo” của Miến Điện. Nhà sư tên là Wirathu này đã từng bị thế giới lên án vì những bài thuyết pháp đầy hận thù của ông chống lại người Hồi giáo Rohingya. Mới đây, giọng điệu của ông còn hằn học hơn. Trong một cuộc biểu tình ủng hộ đại tướng Min Aung Hlang, nhà sư này đã đả kích Liên Hiệp Quốc và cho biết nếu như Chính phủ Miến Điện bị mang ra trước Tòa án Hình sự Quốc tế tại The Hague để bị xét xử vì tội diệt chủng đối với người Rohingya, chính ông sẽ cầm súng chống lại!

Tháng trước, Tòa Hình sự Quốc tế đã mở hồ sơ về những tội ác được Chính phủ Miến bảo trợ chống lại người Rohingya. Từ giữa tháng Chín đến tháng Mười Hai năm vừa qua, đã có khoảng 700.000 người Rohingya  chạy trốn sang Bangladesh vì chủ trương diệt chủng và thanh lọc chủng tộc của Chính phủ Miến Điện.

Thế giới đã lên án Chính phủ Miến mà người lãnh đạo hiện nay không ai khác hơn là bà Aung San Suu Kyi, người đã từng được trao Giải thưởng Nobel Hòa Bình hồi năm 1991. Nhưng thế giới chú ý đến số phận đau thương của người Rohingya hơn là chủ trương bài Hồi giáo vốn là động lực thúc đẩy cuộc thanh lọc chủng tộc đối với sắc dân này. Theo các quan sát viên, nói đến khủng bố thế giới Tây Phương quan tâm đến khủng bố của các tổ chức Hồi giáo cực đoan hơn là Phật Giáo, bởi vì ai cũng nghĩ rằng Phật tử lúc nào cũng là những người yêu chuộng hòa bình và có tinh thần khoan nhượng.

Thật ra, như ông Phil Robertson, phó giám đốc của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, phân bộ Á Châu, nhận định: “Nhiều người Tây Phương không hề biết rằng cũng như bất cứ tôn giáo nào, Phật Giáo cũng có thể bị lợi dụng cho những mục đích chính trị”.

Kể từ năm 2011, tại Miến Điện, Phật giáo ái quốc ngày càng trở thành một lực lượng mạnh và người Hồi giáo đã trở thành những con dê tế thần trong giai đoạn chuyển giao quyền hành tại nước này. Giới quân phiệt, vốn vẫn còn tiếp tục thu tóm quyền lực trong tay, lợi dụng các phương tiện truyền thông để gây ra căng thẳng giữa các Phật tử và người Hồi giáo. Giới quân phiệt quảng bá tư tưởng cho rằng chỉ có người Phật tử mới là dòng giống “cao quý” tại Miến Điện. Bị kích động bởi một thứ ái quốc và niềm tin tôn giáo cực đoan và mù quáng như thế, nhiều người Phật tử Miến  không ngần ngại lao mình vào cuộc chiến chống Hồi giáo.

Dạo tháng Ba vừa qua, Sri Lanka, quốc gia cũng có đa số dân theo Phật Giáo như Miến Điện, Phật Giáo cũng không tránh khỏi bị lợi dụng vào những mưu đồ chính trị. Cũng như tại Miến Điện, nhiều người Phật tử Sri Lanka cảm thấy quy chế “cao quý” và “độc tôn” của họ bị các tín đồ của các tôn giáo khác, nhất là Hồi giáo, đe dọa cho nên cũng sẵn sàng sử dụng bạo động để chống lại họ.

Trước những cuộc bạo động vì tôn giáo như thế, dường như chính phủ của Miến Điện và Sri Lanka đều nhắm mắt làm ngơ. Trong khi các nhà sư cực đoan tại 2 nước đang cổ võ bạo động chống lại người Hồi giáo thì chính phủ lại hoàn toàn tỏ ra thụ động. Theo ông Robertson, lẽ ra chính phủ của 2 nước này phải cấp tốc đưa ra những biện pháp mạnh chống lại những tín đồ Phật giáo nào chủ trương bao động và xúi giục bạo động. Họ phải biết rằng im lặng đồng lõa trước thái độ cực đoan và hận thù sẽ chỉ làm cho tình hình thêm tồi tệ hơn mà thôi.

Rõ ràng là khủng bố vẫn có thể len lỏi vào những tôn giáo thường được xem là biểu tượng của hòa bình và khoan nhượng. Thật ra, ngày nay không chỉ có tôn giáo mới bị lợi dụng vào các ý đồ chính trị và mang lấy bộ mặt khủng bố. Bên cạnh các nhóm cực đoan có chủ trương khủng bố trong các tôn giáo, cũng không thiếu những chính phủ hiện đang dùng khủng bố để cai trị. Nếu  việc giết người vô tội vạ mà không cần mang ra xét xử như ở Phi luật Tân được xem như một biện pháp để gọi là cải tạo xã hội, tái lập an ninh trật tự...một chủ trương như thế cũng tàn ác đâu kém gì hành động giết người của các tổ chức được các nước đưa vào danh sách khủng bố. Nếu bất cứ một ký giả nào lên tiếng phê bình và chỉ trích một chính phủ đều bị kết án là “kẻ thù của nhân dân” và nếu không bị sát hại một cách dã man thì cũng bị giam tù...một chủ trương như thế không là khủng bố sao? Có lẽ đã đến lúc thế giới cần có một định nghĩa rộng rãi hơn về thế nào là khủng bố và đưa vào danh sách khủng bố không chỉ một số tổ chức tôn giáo cực đoan mà cả những chế độ đang dùng khủng bố để cai trị.

(nguồn:

-https://www.abc.net.au/news/2018-07-21/how-the-word-terrorism-is-used-and-misused-across-the-globe/9862124

-https://www.abc.net.au/news/2018-10-21/buddhist-extremism-meet-the-religions-violent-followers/10360288)