19/10/18
Tondo là khu phố nghèo nhất giữa Thủ đô Manila, Phi Luật
Tân. Tại đây, trẻ con vẫn tiếp tục bới rác để kiếm những chiếc xương gà đem về nấu lại và sống qua ngày.
Dân số của khu phố nghèo này có thể lên đến cả trăm ngàn
người. Phần lớn tập trung xung quanh một núi rác là nơi mà họ kiếm sống bằng
cách bới móc để tìm kiếm bất cứ thứ gì còn có thể tái chế để ăn hay bán lại.
Cứ mỗi tuần 2 lần, một chiếc xe tải chạy vào Tondo. Trẻ con
thi nhau chạy theo chiếc xe. Trong 2 ngày này, trẻ em trong khu phố Tondo biết
rằng chúng sẽ được ăn thức ăn còn nóng hổi. Có những em chỉ mới 3 tuổi cũng gia
nhập vào đám trẻ con đói rách này. Chiếc xe “cứu hộ” này thuộc về một tổ chức
phi lợi nhuận có tên bằng tiếng Tagalog là “Bahay Tuluyan”, nghĩa là “Quán trọ
mang lại sự sống”. Tổ chức này chuyên mang thức ăn đến các khu ổ chuột. Trẻ con
là đối tượng chính của công tác từ thiện này.
Hiện nay trên toàn nước Phi, có trên 33 phần trăm trẻ con
suy dinh dưỡng và gánh chịu nhiều hậu quả của suy dinh dưỡng.
Bà Catherine Scerri, phó giám đốc của tổ chức Bahay
Tuluyan cho biết: “Suy dinh dưỡng là một vấn đề lớn. Chúng tôi đã từng thấy những
đứa trẻ thiếu ăn và chúng tôi tiếp tục nhận thấy tình trạng này”.
Cách khu phố nghèo Tondo chỉ vài cây số là khu kinh doanh
và tài chính của Thủ đô Manila, với những tòa nhà chọc trời sang trọng. Những
tòa nhà này là biểu tượng của một nền kinh tế đang tăng trưởng nhanh. Thật vậy,
trong năm 2017, kinh tế Phi Luật Tân đã tăng gần 7 phần trăm. Và mặc dù mỗi năm
cần phải có 326 tỷ Peso, tương đương với khoảng 6 tỷ Mỹ kim, tức 3 phần trăm tổng
sản lượng quốc gia, để đối phó với tình trạng suy dinh dưỡng, nhất là của trẻ
con, chính phủ nước này vẫn để mắt nhìn vào những chuyện khác hơn là tìm cách
giải quyết vấn đề.
Kể từ khi được bầu làm tổng thống đến nay, ông Rodrigo
Duterte chỉ chú trọng đến mỗi một vấn đề: đó là mở cuộc chiến chống lại ma túy
tại những khu phố nghèo nhất của Manila. Theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, kể từ
khi cuộc chiến bài trừ ma túy được Tổng thống Duterte khởi xướng đến nay, đã có
ít nhất 12.000 người bị giết chết mà không hề được mang ra xét xử.
Dĩ nhiên, mục tiêu của cuộc chiến ma túy lúc nào cũng là
những người nghèo nhất trong xã hội. Tondo là một khu phố nghèo điển hình của
Phi Luật Tân. Tại đây hay bất cứ khu phố nghèo nào trên toàn quốc, cứ nghe tiếng
còi hụ của xe cảnh sát, trẻ con bỏ chạy tán loạn vì sợ cảnh sát có thể đến bắt
giữ hay giết bất kỳ người nào.
Cơ quan “Hãy cứu Trẻ con” (Save the Children) nhìn nhận rằng
nhìn chung tình trạng suy dinh dưỡng tại Á Châu đã giảm đi nhiều. Tuy nhiên, tại
Phi Luật Tân, tỷ lệ suy dinh dưỡng lại ngày càng gia tăng.
Để đối phó với cuộc khủng hoảng, tổ chức Bahay Tuluyang
chú trọng một cách đặc biệt đến con số trẻ em đường phố ngày càng gia tăng, nhất
là các em mồ côi hiện đang lâm cảnh đói rách vì cuộc chiến chống ma túy của
chính phủ Duterte.
Gani Damil là một thiếu niên 17 tuổi. Em là nạn nhân trực
tiếp của cuộc chiến chống ma túy. Từ nhiều năm nay, em đã không gặp được mẹ em.
Cha và anh của em đã bị bắt và giam tù từ năm 2016 vì bị cáo buộc có dính dáng
đến ma túy.
Lang thang trên đường phố, Gani đã may mắn gặp được chiếc
xe cứu hộ của tổ chức Bahay Tuluyan. Sống vất vưởng trên đường phố một thời
gian và từ vài năm nay được tổ chức Bahay Tuluyan cưu mang, Gani vẫn cảm thấy bất
an. Em nói: “Tôi không biết tương lai sẽ như thế nào...Tôi muốn giúp đỡ gia
đình”.
Quả thật, hoạt động cứu trợ của tổ chức Bahay Tuluyan hay
của các cơ quan từ thiện nói chung, phần lớn chỉ có tính cách chữa cháy. Trẻ
con nghèo được ăn bát cơm đầy, được chạy nhảy vui đùa mỗi tuần 2 ngày. Nhưng
trước mắt các em vẫn là một tương lai mờ mịt, tăm tối.
Ông Lawrence Haddad, giám đốc điều hành của Tổ chức “Liên
minh Tòan cầu để Cải thiện Dinh dưỡng” (Global Alliance for Improved Nutrition)
có trụ sợ tại Geneva, Thụy Sĩ, nhận định rằng “để hạ giảm tình trạng suy dinh
dưỡng, các chính phủ cần phải có một cái nhìn thông suốt về vấn đề”. Theo ông,
tất cả mọi lãnh vực như y tế, nông nghiệp, giáo dục, nước uống, vệ sinh, thăng
tiến phụ nữ, giảm nghèo, san bằng bất công...cần phải được giải quyết một lúc để
đối phó với tình trạng suy dinh dưỡng.
Về trường hợp của Phi Luật Tân, ông Haddad cho rằng Tổng
thống Duterte có nhiều ưu tiên, nhưng giải quyết tình trạng suy dinh dưỡng, nhất
là của trẻ con, chắc chắn không nằm trong những ưu tiên ấy.
Dạo cuối tháng Chín vừa qua, hình như Tổng thống Duterte
đã nhìn nhận rằng chính phủ của ông đã tiến hành những vụ giết người mà không hề
mang ra xét xử. Trong một bài nói chuyện tại dinh tổng thống Malacanan, ông
nói: “Đâu là tội ác của tôi? Tôi không hề ăn cắp ngay cả một đồng Peso. Tôi chỉ
có một tội là giết người mà không mang ra xét xử”.
Theo ông Haddad, những vụ giết người mà không mang ra xét
xử và tình trạng suy dinh dưỡng của trẻ con gắn liền với nhau. Ông Haddad giải
thích rằng những vụ giết người mà không hề mang ra xét xử có thể tạo ra sợ hãi
khiến không ai dám tham gia cuộc tranh luận về bất cứ vấn đề nào, nhất là tình
trạng suy dinh dưỡng của trẻ con vốn là nạn nhân của những vụ giết người này.
Thêm nữa, hậu quả thảm khốc của những vụ giết người mà không hề mang ra xét xử
là làm cho trẻ con trở nên mồ côi một cách đường đột chỉ sau một phát súng.
Trong một nước không có chiến tranh như Phi, trẻ con phải trải qua thảm cảnh mất
người thân cách tức tưởi này quả là một điều khủng khiếp.
Cuối tháng Chín vừa qua, một thượng nghị sĩ thuộc phe đối
lập đã bị Tổng thống Duterte ra lệnh bắt giữ. Thượng nghị sĩ Antonio Trillanes
đã bị cáo buộc về tội gọi là nổi loạn. Ông bị bắt giữ ngay bên ngoài tòa nhà
Thượng viện tại Thủ đô Manila. Thượng nghị sĩ Trillanes là người đã kịch liệt
lên án cuộc chiến chống ma túy của Tổng thống Duterte. Ông đã ủng hộ việc Tòa
án Hình sự Quốc tế mở cuộc điều tra về những vụ giết người mà không hề mang ra
xét xử của tổng thống Phi. Chỉ vài giờ trước khi bị bắt giữ, ông Trillanes đã
tuyên bố: “Chính hôm nay đây, nền dân chủ đã chết tại Phi Luật Tân. Chuyện
không chỉ liên quan đến cá nhân tôi. Rõ ràng là ông Duterte đang bịt miệng các
đối thủ chính trị là những người nói lên sự thật”.
Ông Trillanes là thượng nghị sĩ thứ hai bị bắt giữ sau
khi lên tiếng chỉ trích cuộc chiến chống ma túy của Tổng thống Duterte. Nữ thượng
nghĩ Leila de Lima, đã ngồi tù từ tháng Hai năm 2017 vì những cáo buộc mà bà
cho rằng chính phủ đã ngụy tạo để có cớ bắt bà phải câm miệng. Theo những cáo
cuộc của chính phủ, bà Lima là người đã tổ chức một đường giây buôn bán ma túy
khi bà làm bộ trưởng tư pháp từ năm 2010 đến năm 2015, dưới thời Tổng thống
Benigno Aquino. Lúc đó, với tư cách là bộ trưởng tư pháp, bà đã ra lệnh mở cuộc
điều tra về những vụ giết người mà không hề mang ra xét xử tại thành phố Davao
trong suốt thời kỳ ông Duterte làm thị trưởng của thành phố. Con số những người
bị giết chết dưới thời ông Duterte làm thị trưởng tại Davao lên đến cả ngàn người.
Bà đã từng gọi ông là một “tên bệnh hoạn giết người hàng loạt”.
Với tư cách là thượng nghị sĩ, bà Lima đã từng kêu gọi quốc
tế can thiệp để chấm dứt các cuộc giết người do “chính phủ bảo trợ”. Bà cũng đã
cho tiến hành một loạt điều tra về những cáo buộc về việc cảnh sát Phi tham gia
vào các vụ giết người do chính ông Duterte ra lệnh thi hành.
Ông Carlos Conde, thuộc chi nhánh Theo dõi Nhân quyền tại
Phi Phi Luật Tân đã nói với hãng thông tấn Pháp AFP: “Vụ bắt giữ này...là một
phần trong cuộc bách hại những người chỉ trích Chính phủ Duterte. Đây là cuộc bắt
giữ mới nhất trong chiến dịch bịt miệng những người dám lên tiếng thách thức cuộc
chiến chống ma túy “sát nhân” của Tổng thống Duterte”.
Trong khi ngày càng có nhiều trẻ con Phi mỗi tối phải đi
ngủ với cái bụng trống rỗng, thì Chính phủ Duterte chỉ nghĩ đến cách thu hút
các nhà đầu tư nước ngoài.
Tại Makati, trung tâm kinh doanh và tài chính của Phi Luật
Tân, các nhân viên bảo vệ kiểm soát xách tay của bất cứ ai đi vào một trung tâm
thương mại. Nhiều người cho rằng mục đích của việc rà soát này là để ngăn ngừa
không cho người nghèo được bén mảng đến các trung tâm thương mại sang trọng.
Phó giám đốc của Tổ chức Bahay Tuluyan, bà Catherine
Scerri giải thích: “Rõ ràng là có sự kỳ thị. Là nhân viên bảo vệ tư nhân, những
người này có thể tùy tiện xua đuổi một thành phần khách hàng ra khỏi trung tâm
thương mại”. Bà Scerri nói: “ Trong một thành phố có mật độ dân số đông nhất thế
giới, chỉ có một công viên (tại Makati) nhưng nó cũng đã biến thành một bãi đậu
xe...Chẳng còn một nơi nào để trẻ con đến chơi cả”.
Giữa Makati và Tondo có cả một vực thẳm khác biệt về giàu
nghèo, sang trọng và bần cùng. Trong khi tại Tondo, trẻ con đói rách lang thang
ngoài đường phố hay bới rác để kiểm sống hoặc phải sống cầm hơi nhờ sự tiếp tế
của các tổ chức từ thiện thì tại Makati, du khách sẽ thấy một thế giới hoàn
toàn khác biệt. Không màng đến cảnh đói rách tại những khu ổ chuột, nhưng Chính
phủ Duterte rất quan tâm đến bộ mặt của Makati. Tại đây, các tòa nhà chọc trời
thường được thiết kế bởi các công ty kiến trúc nước ngoài như Đan Mạch, Hoa Kỳ
và được tài trợ bởi những nhà đầu tư mà Chính phủ Duterte lúc nào cũng muốn thu
hút đến Phi Luật Tân.
Chỉ trong quý đầu của năm 2018, chính phủ Phi đã kiếm được
2.2 tỷ Mỹ kim từ đầu tư nước ngoài, tăng 43.5 phần trăm so với cùng một thời kỳ
vào năm trước.
Các công ty ngoại quốc đã tỏ ra rất hăm hở trong việc đầu
tư để xây cất các tiệm buôn bán, các văn phòng cho các ngân hàng như HSBC (Hongkong
and Shanghai Banking Corporation), Bank of America và Deusche Bank...
Dĩ nhiên, dù có
giàu sang cỡ nào, Makati cũng vẫn không che dấu được bộ mặt nghèo đói của
Manila. Chỉ cách các tòa nhà chọc trời vài con đường, khách du lịch vẫn có thể
thấy được cảnh trẻ con đi chân không rảo qua các ngã phố để bán bánh kẹo và nước
uống cho khách qua đường, với hy vọng kiếm được vài đồng xu lẻ để mua thức ăn sống
qua đêm.
Đã có một dạo, du khách nước ngoài đến Manila thường tìm
xem cho bằng được ngọn núi có tên là “Smokey Mountains” (núi nghi ngút khói) tại
khu phố Tondo. Thật ra đây chỉ là một núi rác khổng lồ trên đó có đến 30.000
người nghèo cắm lều để cư ngụ cũng như để bới rác kiếm sống. Năm 1995,
chính phủ dưới thời tổng thống Fidel
Ramos đã cho san bằng “Smokey mountains” và tái định cư nhiều cư dân của núi
này. Tuy nhiên, cho tới nay, bộ mặt của khu phố nghèo vẫn không thay đổi bao
nhiêu. Với cuộc chiến chống ma túy và những vụ giết người vô tội vạ do Tổng thống
Duterte chủ xướng, bộ mặt của khu phố xem ra lại còn thê thảm hơn. Kinh tế Phi
Luật Tân, dù có tăng trưởng nhanh, trên thực tế vẫn không “xóa đói giảm nghèo”
được bao nhiêu và trẻ em suy dinh dưỡng vẫn mỗi đêm đi ngủ với cái bụng đói.
(theo:
-https://www.aljazeera.com/indepth/features/children-hungry-philippine-economy-grows.
-https://www.aljazeera.com/news/2017/02/leila-de-lima-arrested-philippines-)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét