Raqqa: cuộc chiến chưa tàn!

27/10/17

Hôm thứ Sáu 20 tháng Mười 2017 vừa qua, các dân quân do Hoa Kỳ yểm trợ đã tái chiếm được Thành phố Raqqa, Bắc Syria khỏi tay “Quốc gia Hồi giáo”. Các lực lượng dân chủ Syria đã tổ chức ăn mừng chiến thắng tại Công trường Naim, nơi trước đây “Quốc gia Hồi giáo” đã từng chặt đầu vô tội vạ bất cứ người dân vô tội nào. Cũng chính tại Raqqa, nơi “Quốc gia Hồi giáo” chọn làm thủ đô từ tháng Sáu năm 2014, tổ chức khủng bố này đã điều động các cuộc tấn công dã man tại Pháp, Bỉ, Anh và nhiều nơi khác trên thế giới.

Raqqa đã chính thức được giải phóng. Nhưng cuộc chiến xem ra vẫn chưa tàn. Trung tướng Paul E. Funk II, người chỉ huy liên quân chống “Quốc gia Hồi giáo” cho biết: các tàn quân của “Quốc gia Hồi giáo” vẫn còn tiếp tục hoạt động tại Iraq và Syria. Bên cạnh cuộc hành quân truy quét các tàn quân, công tác trước mắt là phải tạo điều kiện để các hoạt động nhân đạo được tiến hành một cách dễ dàng. Tướng Funk II tuyên bố: “Một cuộc chiến cam go đang chờ đợi ở phía trước”.

Mặc dù tiếng súng đã im trên chiến trường Raqqa, cả thành phố này hiện đang là một bãi mìn và đủ các loại chất nổ cũng như vô số những bất trắc không lường trước được. Công tác đầu tiên của quân đội Mỹ và các lực lượng được Hoa Kỳ yểm trợ là phải bảo đảm an toàn cho người dân khi họ trở về Raqqa.

Cơ quan Trợ giúp Phát triển Hoa kỳ USAID đã gởi đến Raqqa một toán chuyên gia dân sự. Hiện toán chuyên gia này đang kết hợp với các Tổ chức phi chính phủ để giúp tháo gỡ mìn bẫy. Nhiều loại mìn bẫy đủ loại đã được các chiến binh của “Quốc gia Hồi giáo” cài đặt trong nhà cửa của người dân cũng như các công thự để giết bất cứ người dân nào muốn trở về Raqqa. Tại một nhà máy lọc nước ở phía Bắc Raqqa, các toán chuyên gia đã tìm thấy khoảng 240 mìn bẫy bị bỏ sót lại.

Sau công tác gỡ mìn, các đống gạch vụn trên các đường phố cũng cần được san bằng để các chiếc xe tải chở đồ cứu trợ có thể đi qua. Nguồn nước và hơi điện cũng phải được tái lập.

Theo bà Heather Nauert, phát ngôn viên của Bộ ngoại giao Hoa Kỳ, công tác dọn dẹp Thành phố Raqqa sẽ kéo dài nhiều tháng trước khi người dân có thể trở về sống một cuộc sống bình thường.

Trong khi đó, Hoa Kỳ hiện cũng đang cho chuyên chở đồ cứu trợ đến các trung tâm tạm cư dành cho những người đã chạy trốn khỏi “Quốc gia Hồi giáo”, Chính phủ Syria và cuộc nội  chiến đẫm máu đã kéo dài 6 năm rưỡi qua. Cùng với Hoa Kỳ, Liên Hiệp Quốc cũng đã tiếp tế thực phẩm cho hơn 260.000 người tại Raqqa.

Nhưng vấn đề lớn nhất hiện nay tại Raqqa không chỉ là tháo gỡ mìn bẫy và cứu trợ. Một trong những câu hỏi khó khăn nhất được đặt ra cho Hoa Kỳ và đồng minh là: sau khi “Quốc gia Hồi giáo” bị đánh bại, ai sẽ là đứng ra quản trị thành phố này? Cần phải có một “chính quyền” để bảo đảm những thắng lợi quân sự, đồng thời tránh không để xảy ra những điều kiện đã từng làm phát sinh “Quốc gia Hồi giáo”. Nhưng quan trọng hơn cả, đó phải là một “chính quyền” biết lo cho dân và đáp ứng những nhu cầu của họ.

Vấn đề hiện nay là phần lớn cư dân của Raqqa đều là người Á rập, trong khi các lực lượng dân chủ được Hoa Kỳ yểm trợ để giải phóng vùng này lại là người Kurd. Cho dù là lực lượng mạnh nhất trong vùng trong cuộc chiến chống lại “Quốc gia Hồi giáo”, người Kurd có thể sẽ bị người dân địa phương xem như một lực lượng chiếm đóng.

Tại Iraq và Afghanistan, Hoa Kỳ đã tuyên bố rõ ràng rằng vai trò của mình là giúp xây dựng quốc gia hay tái thiết đất nước. Nhưng trong trường hợp Raqqa, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson khẳng định rằng  xây dựng quốc gia hay tái thiết đất nước không phải là chuyện của Hoa Kỳ.

Thay vào đó, Hoa Kỳ chỉ ủng hộ việc thành lập một “chính quyền” gồm các viên chức địa phương và “chính quyền” địa phương này có tên là  Hội đồng Dân sự Raqqa. Được thành lập hồi tháng Năm vừa qua, Hội đồng này gồm có 100 người Syria thuộc nhiều sắc tộc khác nhau vốn là dân bản địa của vùng này. Chính Hội đồng này sẽ quản trị Raqqa cho đến tháng Năm năm 2018. Lúc đó sẽ có một cuộc bầu cử để có một Hội đồng mới.

Phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ giải thích rằng, dù cho ai là người quản trị vùng Raqqa đi nữa, người đó cũng phải là đại diện của dân, biết tôn trọng những quyền căn bản của con người và bảo vệ người dân trong vùng.

Nhưng việc thiết lập một Hội đồng Dân sự Raqqa như đòi hỏi của Hoa Kỳ xem ra không phải là một giải pháp khả thi. Chế độ độc tài và tàn bạo của Bashar al-Assad vẫn còn đó. Assad và các đồng minh của ông hiện cũng đang tìm cách thiết lập một chính quyền tại Raqqa theo ý của họ. Hồi tháng Chín vừa qua, nhóm Hezbollah, một phong trào Hồi giáo Shiite cực đoan tại Liban, được Iran yểm trợ và từng chiến đấu bên cạnh quân đội Syria, đã tuyên bố rằng chính họ mới là những người giải phóng Raqqa. Quân đội Nga được Tổng thống Vladimir gởi đến chiến đấu bên cạnh quân đội Syria cũng cho rằng các lực lượng trung thành với Assad hiện đang kiểm soát đến 85 phần trăm lãnh thổ Syria, nghĩa là cũng đã chiến thắng tại Raqqa.

Trong khi các đồng minh của ông Assad đang làm mọi nỗ lực để nhà độc tài này tiếp tục cầm quyền tại Syria thì chính phủ Hoa Kỳ vẫn duy trì lập trường theo đó Assad phải bị loại trừ hay phải ra đi. David Satterfield, người đứng đầu phái bộ ngoại giao của Hoa Kỳ tại Trung Đông khẳng định rằng Assad không còn chính nghĩa và quyền được cai trị Syria nữa. Tuy nhiên nhà ngoại giao này cho rằng quyết định về số phận của ông Assad thuộc về dân chúng Syria.

Chính phủ Hoa Kỳ cũng đưa ra một loạt đòi hỏi mới theo đó mục đích của những nỗ lực tái thiết Syria là phải loại trừ Assad. Hoa Kỳ cho biết sẽ rút lại mọi tài trợ khỏi các quỹ quốc tế và Liên minh Toàn cầu nếu Assad trở lại cầm quyền. Xem ra lời đe dọa này không đủ mạnh đối với nhà độc tài, bởi vì hiện ông vẫn còn được các đồng minh như Nga và Iran triệt để ủng hộ. Và bao lâu các đồng minh này vẫn còn đứng sau lưng ông, thì dĩ nhiên còn lâu ông mới có thể bị bứng đi khỏi Syria và việc thành lập một Hội đồng Dân sự để cai quản Raqqa trong tình thế hiện nay không phải là điều dễ dàng.

Chỉ có một thực tế rõ ràng thấy được trước mắt là Raqqa, “thủ đô” của “Quốc gia Hồi giáo” đã được giải phóng. Nhưng giải phóng được Raqqa cũng chưa thực sự có nghĩa là “Quốc gia Hồi giáo” đã hoàn toàn bị đánh bại và Syria sẽ được bình thường hóa.

Theo Tướng Stephen Towsend, cựu chỉ huy trưởng của liên quân chống “Quốc gia Hồi giáo” tại Syria, giới lãnh đạo của tổ chức này cũng như hệ thống truyền thông và các cơ quan hành chính của họ đã từ Bắc Syria di chuyển xuống phía Nam và hiện đang trú ẩn tại miền Đông Syria.

Trong năm vừa qua, hầu hết các cứ địa của “Quốc gia Hồi giáo” tại Syria đều bị liên quân do Hoa Kỳ lãnh đạo truy lùng. Hiện nay các cuộc không kích của Hoa Kỳ và đồng minh đang nhắm vào một số thành phố nằm sát biên giới Iraq như Al Mayadin và Abu Kamal.

Về phần mình, hiện quân đội trung thành với nhà độc tài Assad và quân đội đồng minh như Iran và Nga đang tấn công vào các sào huyệt cuối cùng của “Quốc gia Hồi giáo” tại Thành phố Deir ez Zor, phía Tây Syria, sát hai thành phố hiện đang là mục tiêu tấn công của các lực lượng dân chủ Syria và liên quân. Dẫm chân và đụng độ nhau giữa các lực lượng dân chủ Syria và liên quân và các lực lượng trung thành với Assad và đồng minh là điều khó tránh khỏi.

Dạo tháng Chín vừa qua, các lực lượng dân chủ Syria loan báo họ đã mở cuộc hành quân đến gần Deir ez Zor, tức địa điểm hành quân của các lực lượng trung thành với Assad.

Chỉ một tuần lễ sau khi các lực lượng dân chủ mở cuộc hành quân, Nga đã cho không kích và nhiều chiến binh của các lực lượng dân chủ Syria đã bị thương. Vào thời điểm đó, vì quân đội Mỹ và liên quân không tham gia cuộc hành quân cho nên không có ai bị thương trong cuộc oanh tạc của không lực Nga. Nhưng Ngũ Giác Đài đã liên lạc với chính phủ Nga đều yêu cầu giải thích về cuộc không kích. Một vài ngày sau đó, giới lãnh đạo quân sự của Mỹ và Nga đã gặp nhau. Đây là lần đầu tiên đã có một cuộc trực tiếp đối diện như thế để hai bên điều chỉnh và xác định ranh giới của các cuộc hành quân.

Nhưng vòng vây đối với “Quốc gia Hồi giáo” tại Syria ngày càng được siết chặt thì sự đụng độ giữa các lực lượng dân chủ Syria, liên quân do Hoa Kỳ lãnh đạo và các lực lượng trung thành với Assad, quân đội đồng minh Nga và Iran là điều xem ra không thể tránh khỏi. Raqqa đã được giải phóng. “Quốc gia Hồi giáo” có thể chỉ còn là một thứ tàn quân. Nhưng viễn ảnh của một cuộc chiến khác gây go và rộng lớn  hơn giữa các lực lượng dân chủ Syria và các lực lượng trung thành với Assad, giữa Hoa Kỳ và Nga cộng với Iran...vẫn còn trước mắt.

Mặt khác, dù cho “Quốc gia Hồi giáo” đã bị đánh bại tại Iraq và Syria và chỉ còn lại một vài nhóm lẻ tẻ, cuộc chiến chống lại tổ chức khủng bố này vẫn còn là một thách đố cho toàn thế giới.

“Quốc gia Hồi giáo” không chỉ tập trung tại Iraq và Syria, mà còn có nhiều chi nhánh tại Phi Châu, Yemen, Phi Luật Tân, Afghanistan, Libya, Bangladesh và ngay cả tại một số nước Tây Phương. Những chi nhánh này hiện diện và hoạt động như những bóng ma. Họ có thể tấn công bất cứ lúc nào và bất cứ nơi nào.

Ngày 4 tháng Mười vừa qua, tại Thành phố Niger, một cuộc tấn công vào một đơn vị tuần tiễu của Hoa Kỳ và các lực lượng Nigeria đã làm cho 4 binh sĩ Mỹ thiệt mạng và làm bị thương 2 binh sĩ khác. Cuộc tấn công một lần nữa chứng tỏ rằng “Quốc gia Hồi giáo” hiện đang có mặt và hoạt động tại Miền Tây Phi Châu.

Tại một số nước khác, như Afghanistan chẳng hạn, cuộc chiến chống lại “Quốc gia Hồi giáo” hiện vẫn đang tiếp diễn. Hoa Kỳ đã cho tăng phái thêm 3000 binh sĩ nữa để quyết tâm tiêu diệt “Quốc gia Hồi giáo” cũng như Taliban.

Ngay cả tại những nơi mà “Quốc gia Hồi giáo” chưa hoặc không đặt cơ sở rõ ràng, tổ chức khủng bố này vẫn sử dụng các phương tiện truyền thông hiện đại để quảng bá ý thức hệ của mình và chiêu mộ các chiến binh để mở các cuộc tấn công tại chỗ như đã thấy tại San Bernardino và Orlando, Hoa Kỳ. Cách đây hơn 6 năm, “Quốc gia Hồi giáo” đã chiếm Bắc Iraq và Raqqa, Syria làm lãnh thổ để tuyên bố thành lập Quốc gia Hồi giáo. Nay xuyên qua không gian trên mạng lưới thông tin toàn cầu, tổ chức này đã thiết lập được một “Quốc gia ảo” trong đó các công dân cũng sẵn sàng tấn công bất cứ nơi nào, bất kỳ người nào.

Lãnh thổ của “Quốc gia Hồi giáo” tại Iraq và Syria có thể đã biến mất, nhưng “Quốc gia ảo” của tổ chức này vẫn tồn tại và càng khó tiêu diệt hơn.

(Nguồn: http://abcnews.go.com/International/raqqas-liberation-tough-fight-lies-ahead-isis/story)