Rohingya: những đứa trẻ mồ côi

27/09/17

Rashid là một cậu bé chỉ mới 10 tuổi, nhưng đôi vai nhỏ bé của em đã phải gánh vác một trách nhiệm nặng nề: em phải chăm sóc cho đứa em gái Rashida, 6 tuổi!

Rashid và Rashida là hai trẻ em mồ côi trong số trên dưới 1.400 em Rohingya đã đến được Bangladesh, gần biên giới Miến Điện mà không có cha mẹ các em đi cùng. Cha mẹ của các em hoặc đã bị giết chết hoặc đã mất tích trong cuộc săn đuổi và truy lùng dã man tại Tỉnh bang Rakhine, miền Tây Miến Điện. Nhiều người đã gọi thảm kịch của người Rohingya tại Miến Điện là một cuộc diệt chủng.

Trong nước mắt, Rashid khẳng định rằng cha mẹ em đã bị quân đội Miến giết chết.

Người Rohingya đã tố cáo quân đội Miến về những cuộc tàn sát nhắm vào sắc tộc của họ. Quân đội Miến đã  lấy cớ bị một nhóm vũ trang người Rohingya tấn công để xua đuổi toàn bộ sắc tộc này ra khỏi Miến Điện.

Tuyệt đại đa số người Rohingya sống tại Tỉnh bang Rakhine. Theo các tài liệu lịch sử, trước đây tỉnh bang này là một vương quốc độc lập có tên là Arakan và chỉ mới bị sáp nhập vào Miến Điện vào năm 1785. Trong khoảng thời gian từ Thế kỷ 15 đến Thế kỷ 17, Vương quốc Arakan đã được các vị vua mang tước hiệu Hồi giáo “Shah” cai trị. Phần lớn người Rohingya đã sống trong vương quốc này trước khi lãnh thổ này bị sáp nhập vào Miến Điện. Tính đến  năm 2013, con số người Rohingya sống tại Miến Điện lên đến khoảng trên dưới một triệu người. Hầu hết theo Hồi giáo, nhưng giữa họ và người Miến theo Phật Giáo, mối quan hệ lúc nào cũng hài hòa. Trong thời  Đệ nhị Thế chiến, nhiều người Rohingya theo người Anh, trong khi đó người Miến theo Phật Giáo lại ngả về phía Nhật bản.

Sau khi Miến Điện được độc lập và nhất là kể từ thập niên 1960, khi quân đội lên cầm quyền, người Rohingya bắt đầu bị kỳ thị. Chính phủ Miến đưa ra nhiều đạo luật buộc người Rohingya phải chứng minh rằng họ đã sống trên đất Miến trước năm 1824 nếu muốn nhập quốc tịch của nước này. Đây là một đòi hỏi hầu như bất khả thi đối với tuyệt đại đa số người Rohingya. Chính vì thế mà họ bị coi như những người vô tổ quốc, không được tự do đi lại và dĩ nhiên phải chịu nhiều bất công khi phải đương đầu với các viên chức nhà nước, đặc biệt trong những vấn đề liên quan đến quyền sở hữu đất đai hoặc hôn thú.

Dĩ nhiên, đàng sau những áp bức và bất công là những kỳ thị bắt nguồn từ chủng tộc và nhất là tôn giáo. Phật giáo chiếm gần 90 phần trăm dân số. Tại Miến Điện, có một sự đồng hóa chặt chẽ giữa Phật Giáo và dân tộc. Tuy theo Hiến pháp, Phật giáo không phải là quốc giáo và các tôn giáo thiểu số cũng không công khai bị bách hại, nhưng nhiều người dân Miến nghĩ rằng đã sinh ra trên đất Miến thì đương nhiên phải theo Phật giáo. Trong các tôn giáo thiểu số, Hồi giáo bị kỳ thị một cách đặc biệt. Tại một số làng quê, người ta đọc được những tấm bảng có nội dung như: “Cấm người Hồi giáo ở lại qua đêm. Cấm người Hồi giáo thuê nhà. Cấm không được kết hôn với người Hồi giáo”.

Ngay cả trong hàng ngũ các chức sắc của Phật giáo Miến Điện cũng có những nhà sư đã tỏ ra rất hung hãn trong việc hô hào chống Hồi giáo. Nổi tiếng nhất là nhà sư Asin Wirathu. Trước hàng trăm tín đồ, nhà sư này đã từng hỏi: “Nên lấy một kẻ bụi đời hay một người Hồi giáo?” Đám tín đồ đồng thanh đáp: “Bụi đời”. Nhà sư lại hỏi: “Nên lấy chó hay lấy người Hồi giáo?” Rồi ông giải thích: “Chó không bao giờ buộc người khác phải cải đạo như Hồi giáo”. Dĩ nhiên, Phật giáo, vốn là tôn giáo của khoan nhượng và vô chấp, không hề có chủ trương cấm cải đạo. Nhưng nghe một nhà sư “giảng đạo” như thế, người ta hiểu được thái độ kỳ thị và mối căm thù của một số tín đồ Phật giáo Miến Điện đối với người Rohingya theo Hồi giáo.

Người Rohingya là một sắc tộc đã từng có mặt trên đất Miến từ nhiều thế kỷ qua. Đây là một sự thật lịch sử mà Chính phủ Miến đã muốn chối bỏ khi ra lệnh cho quân đội tấn công họ hầu buộc họ phải rời bỏ Miến Điện.

Bị bức bách, người Rohingya đành phải bồng bế nhau chạy qua biên giới Bangladesh. Trong lúc chạy loạn, gia đình bị ly tán, trẻ con bị thất lạc là chuyện thường xảy ra.

Rashid, em gái Rashida của em đang sống trong một trại tỵ nạn tại Kutupalong, Bangladesh, cùng với trên 60 em khác. Trong khi những đứa trẻ khác nô đùa thì Rashid lại ngồi thinh lặng, trầm tư. Em đã sống với cha mẹ và 6 anh chị em tại làng Shiderpara, huyện Maungdaw. Ngày 25 tháng Tám vừa qua, quân đội Miến đã bất thần tấn công vào làng. Shiderpara là một trong những ngôi làng của người Rohingya bị quân đội Miến tấn công và đốt phá. Theo Liên Hiệp Quốc, đây là một “hành động thanh lọc chủng tộc tiêu biểu”.

Rashid kể lại: “Đó là một ngày thứ Sáu. Cháu đã nắm tay em gái của cháu để chạy qua một ngọn đồi bên cạnh. Sau khi quân đội đi khỏi, cháu trở về và thấy cha mẹ cháu đã bị giết chết”.

Rashid không có đủ thời giờ để than khóc về cái chết của cha mẹ mình. Em đã nhập vào đoàn người láng giềng gần ngọn đồi và bắt đầu cuộc chạy trốn. Rashid cho biết: em đã phải đi 3 đêm mới tới được biên giới Bangladesh. Em đã lội qua sông Naf để vào Bangladesh một ngày trước lễ Eid ngày 1 tháng Chín. (Trong ngày lễ Eid, người Hồi giáo trên khắp thế giới tưởng niệm việc tổ phụ Abraham chuẩn bị tế sát con trai mình là Isaac, nhưng Thiên Chúa đã cho ông một con dê đực để thế chỗ cho Isaac. Đây là ngày lễ quan trọng của người Hồi giáo).

Hiện nay Rashid không biết những anh chị em khác của mình đang ở đâu. Em nói: “Cháu nghe nói tất cả anh chị em của cháu đều đã bị giết chết cả rồi”.

Trại tỵ nạn tại Kutupalong nơi Rashid đang tạm trú là một trong những trại hiện đang được tổ chức Child Friendly Space (Một không gian thân thiện dành cho trẻ con) điều khiển. Được Quỹ Nhi Đồng UNICEF của Liên hiệp quốc và các cơ quan viện trợ địa phương yểm trợ, trại tỵ nạn đã trở thành nơi nương tựa cho các trẻ em đang bị chấn thương tâm lý trầm trọng. Nhiều em còn quá nhỏ để hiểu được thảm kịch khủng khiếp mà các em phải trải qua.

Faria Selim, một chuyên viên tâm lý đang làm việc cho UNICEF tại Bangladesh cho biết: khi Rashid vừa đặt chân vào trại, cứ vài phút em chạy đến với cô và nói rằng cha mẹ em đã chết!

Rashid nói rằng em đã bỏ học lúc còn ở Miến Điện. Nhưng em thích được học và sinh hoạt trong trung tâm do tổ chức Child Friendly Space điều khiển. Cô Salim cho biết hiện có tất cả 42 trung tâm như thế để tiếp nhận trên 400.000 người tỵ nạn Rohingya. Rashid nói một cách tin tưởng: “Ở đây người ta không phải lo sợ bị tấn công nữa. Chẳng có ai theo dõi chúng tôi. Mọi người đều được tự do để làm bất cứ điều gì”. Rashid muốn được học hành để trở thành một giáo viên hầu dạy dỗ những trẻ em Rohingya khác.

Câu chuyện của Rashid có lẽ cũng tương tự như câu chuyện của 2 em bé gái khác. Dilara Begum 11 tuổi và em của em là Ajija Begum 9 tuổi. Cha mẹ của 2 em cũng đã bị giết chết trong cuộc tấn công của quân đội Miến. Ajija không thể nào quên được chuyện đã xảy ra lúc gia đình sắp ăn trưa. Em đang chơi đùa với các chị thì nghe tiếng súng nổ. Sợ hãi em đã chạy vào một khu rừng gần nhà tại làng Bargojibil, thuộc huyện Maungdaw. Núp trong bụi cây, em thấy các binh sĩ Miến đã bắn vào cha mẹ em. Sau đó họ đã cắt cổ cha em và dùng dao đâm vào bụng mẹ em.

Ajija không dám trở về nhà. Trong cảnh hỗn loạn, em không còn nhìn thấy các chị của mình nữa. Nghe câu chuyện của cha mẹ em, những người láng giềng đang sống trên đồi đã giúp em cùng đi trốn với họ. Tại trại tỵ nạn Kutupalong, Ajija đã gặp lại các chị của mình.

Câu chuyện của một em khác tên là Mushtakim cũng thảm thương không kém. 8 anh chị em của em đều đã bị giết trong cuộc tấn công của quân đội Miến. Riêng em phải mang một mảnh đạn trong người.

Tại Miến Điện, cũng như Rashid và nhiều trẻ con khác, Ajija thường trốn học vì quân đội Miến thường hành quân trong làng. Còn Dilara, chị của em, thì không bao giờ cắp sách đến trường.

Rải rác trong các trại tỵ nạn tại Bangladesh, có rất nhiều thiếu niên cùng một cảnh ngộ như Rashid, Dilara và Ajiji. Nur Hossein là một thiếu niên 12 tuổi. Gia đình em có tất cả 9 anh chị em. Hiện chỉ có em và đứa em gái tên là Jahura Begum 7 tuổi còn sống sót sau cuộc tấn công của quân đội Miến.

Hossein kể lại: “Làng Rodiongsong, miền Bắc huyện Maungdaw, bị tấn công vào lúc 10 giờ sáng ngày 25 tháng Tám vừa qua. Nắm tay em Jahura, em đã cùng với những người dân làng khác bỏ chạy xuyên qua các cánh đồng”. Em cho biết cha mẹ em đã bị giết chết trong cuộc tấn công và dân làng đã giúp đưa 2 em sang Bangladesh.

Kể lại cuộc sống tại Miến Điện, Hossein nói rằng trước kia trẻ con Miến tại Rakhine và trẻ con Rohingya học chung với nhau. Nhưng từ 2 năm nay, trẻ con Rohingya bị tách riêng ra và phải đi học trong một trường khác. Em rất thích môn bóng tròn, nhưng vì sợ quân đội Miến, em đã bỏ chơi. Cuộc sống trong trại tỵ nạn, tuy thiếu thốn và tạm bợ, nhưng Hossein nói rằng em cảm thấy an toàn, vì không còn phải sợ bị quân đội tấn công nữa. Dù vậy, em không thể nào quên được cha mẹ em.

Anjuman là một trẻ em Rohingya mồ côi khác hiện cũng đang sống trong tại tỵ nạn ở Bangladesh. Theo lời kể của Anjuman, thảm kịch đã xảy ra cho gia đình em khi em và đứa em trai cùng với các chị em gái đang chơi đùa trong nhà của người anh rể tại làng Saheb Bazar, huyện Buchidong thì bất thần, quân đội tấn công vào nhà và bắt đầu nổ súng vào mọi người. Người anh rể đã kịp chạy ra cửa, nhưng không tránh khỏi những viên đạn. Anh đã chết cùng vơi 10 người khác trong gia đình, kể cả cha mẹ của em.

Anjumin đã đến được Bangladesh cùng với người anh cả 35 tuổi.

Theo các nhân viên làm việc trong các trại tỵ nạn, hầu hết các trẻ em Rohingya đặt chân được đến Bangladesh và hiện đang sống trong các trại tỵ nạn đều bị chấn thương tâm lý một cách trầm trọng. Trong các trại tỵ nạn, trẻ em không có cha mẹ hay thân nhân được chia thành hai nhóm: một nhóm tuổi từ 4 đến 11 và một nhóm tuổi từ 12 đến 18. Những em thuộc nhóm tuổi từ 4 đến 11 là những em dễ bị tổn thương nhất. Riêng nhóm các em tuổi thừ 12 đến 18 được cho ở trong những trung tâm dành cho thiếu niên. Ngoài các chương trình học thông thường khác, các em được dạy một cách đặc biệt về chương trình ngừa thai.

Tại trung tâm do tổ chức Child Friendly Space điều khiển, hiện có khoảng 562 trẻ em mồ côi, phần lớn đến sau ngày 25 tháng Tám. Mặc dù được cung cấp đầy đủ dụng cụ để học hành cũng như được cố vấn tâm lý, nhiều em hoàn toàn tỏ ra bất động còn một số khác thì không muốn nói chuyện.

 Nguồn: (http://www.aljazeera.com/indepth/features/2017/09/rohingya-children-recall-horror-losing-parents)