Người Hồi giáo tại Miến Điện

20.11.15

Kết quả cuộc bầu cử tại Miến Điện ngày 8 tháng 11 vừa qua cho thấy Tự Do và Dân Chủ đã chiến thắng tại nước này. Đảng Liên Minh Dân Chủ do bà Aung San Suu Kyi lãnh đạo đã chiếm được đa số phiếu trong Quốc Hội. Tuy nhiên, con đường tiến tới dân chủ tại nước này vẫn còn đầy chông gai.

Trước hết, sau 50 năm cầm quyền bằng bàn tay sắt với một đường lối cai trị  bị lên án như một trong những chế độ đàn áp nhất thế giới, nay giới lãnh đạo quân phiệt Miến Điện cam kết sẽ chuyển giao quyền hành một cách ôn hòa và biến đất nước thành một “nền dân chủ thịnh vượng”. Tuy nhiên, với một Hiến Pháp không giống ai được chế độ quân phiệt vẽ ra, một phần tư số ghế trong Quốc Hội phải được dành cho quân đội và các chức vụ cao trong chính phủ cũng phải được quân đội nắm giữ.

Riêng về số phận của bà Aung San Suu Kyi, người đã bị tước đoạt chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 1990 và bị quản thúc tại gia trong 15 năm qua, Hiến Pháp Miến Điện cũng do nhà cầm quyền quân phiệt viết ra lại quyết định rằng bà sẽ không bao giờ được làm tổng thống.

Nhưng con đường tiến tới dân chủ tại Miến Điện còn gập ghềnh hơn nữa vì những căng thẳng do các nhóm sắc tộc thiểu số tạo ra. Theo thống kê, có đến một phần ba trong tổng số 51 triệu dân Miến Điện thuộc các sắc tộc thiểu số. Một số vẫn còn bị bách hại một cách dã man. Mặc dù đã có lệnh ngưng bắn, nhưng quân đội Miến vẫn tiếp tục đụng độ với các dân quân của các sắc tộc thiểu số. Tại một số vùng đang có giao tranh, người dân không thể đến các thùng phiếu. Riêng sắc tộc Rohingya, sinh sống ở cuối miền Tây Miến Điện, lại phải chịu đựng một số phận hà khắc hơn: họ không được nhìn nhận như người Miến Điện và dĩ nhiên không thể tham gia bỏ phiếu trong cuộc bầu cử vừa qua. Trước áp lực của các tu sĩ Phật Giáo cực đoan vốn đang mở chiến dịch bài Hồi giáo, bà Aung San Suu Kyi đã bị chỉ trích vì đã không dám đứng ra bênh vực quyền của người Rohingya.

Không những người Rohingya, mà người Hồi Giáo tại Miến Điện nói chung, vẫn chưa có được một tiếng nói trong quốc gia có đa số theo Phật Giáo này. Kết quả cuộc bầu cử vừa qua cho thấy không có bất cứ một người Hồi giáo nào được đắc cử vào Quốc Hội. Không những các dân biểu Hồi Giáo thất cử, mà không một ứng cử viên Hồi Giáo nào đắc cử trong cuộc bầu cử vừa qua.

Theo thống kê chính thức của chính phủ Miến Điện, người Hồi Giáo chỉ chiếm khoảng 4 phần trăm dân số. Trong cuộc bầu cử vừa qua, người Hồi Giáo đã trở thành mục tiêu bị chống đối và ngay cả bị thù ghét. “Ma Ba Tha”, Phong trào có tên là  “Bảo vệ Chủng tộc và Tôn giáo” do các tu sĩ Phật Giáo cực đoan thành lập đã không ngừng tổ chức các cuộc biểu tình trên toàn quốc để cảnh cáo dân chúng rằng “Hồi Giáo là một mối đe dọa cho Phật Giáo”. Ngoài ra, trước ngày bầu cử, Ủy ban Bầu cử cũng tìm cách loại bỏ các ứng cử viên Hồi Giáo bằng cách đưa ra tiêu chuẩn: “phải được sinh đẻ tại Miến Điện mới có thể ra tranh cử”. Vài tuần trước ngày bầu cử, Ủy ban Bầu cử đã xét “lý lịch” của các ứng cửa viên và loại trừ trên 100 người, phần lớn thuộc sắc tộc thiểu số người Rohingya theo Hồi Giáo.

Giám đốc Phân bộ Nam Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền

là bà Meenakshi Ganguly cho biết: trong 6.074 ứng cử viên được phê chuẩn, có 5.130 tín đồ Phật Giáo, 903 là tín hữu Ki Tô, nhưng chỉ có 28 người Hồi Giáo. Theo bà Ganguly, sở dĩ tỷ lệ ứng cử viên Hồi Giáo thấp như thế là vì những tiêu chuẩn có tính cách kỳ thị được Ủy ban Bầu cử đề ra. Và dĩ nhiên, sở dĩ có những tiêu chuẩn kỳ thị như thế là do áp lực của Phong trào “Ma Ba Tha”. Từ Đảng “Liên Minh Liên Đới và Phát Triển”, tức Đảng đang cầm quyền, không có bất cứ người Hồi Giáo nào ra ứng cử. Ngay cả lãnh tụ Aung San Suu kyi và Đảng Liên  Minh Dân Chủ của bà, do áp lực của Phong trào “Ma Ba Tha”, cũng yêu cầu người Hồi Giáo đừng ra tranh cử. Phong trào này đã tung ra một chiến dịch nhằm liên kết bà Aung San Suu Kyi với người Hồi Giáo và dán lên Đảng của bà nhãn hiệu “Hồi Giáo”. Đầu tháng 10 vừa qua, Phong trào này đã tổ chức một cuộc biểu tình lớn tại Thủ đô Yangon để ăn mừng việc chính phủ quân phiệt đã thông qua một loạt những luật về gia đình và ngừa thai, nhưng trong thực tế nhắm vào việc đa thê, sinh đẻ nhiều của người Hồi Giáo cũng như ngăn cản đàn ông Hồi Giáo cưới vợ Phật Giáo. Trước đó, tại một hội nghị qui tụ khoảng 1.300 tu sĩ Phật Giáo từ các tu viện trên toàn quốc, Phong trào này cũng đã đưa ra một loạt những đề nghị nhằm giới hạn sự hiện diện của người Hồi Giáo trong xã hội. Một trong những đề nghị đó là cấm nữ sinh Hồi Giáo mặc “Burqa” hoặc khăn trùm đầu cũng như chống lại việc người Hồi Giáo sát sinh trong ngày lễ nghỉ của họ. Các tăng sĩ Phật Giáo thuộc Phong trào “Ma Ba Tha” cho rằng văn hóa Hồi Giáo hoàn toàn đi ngược lại văn hóa của đại đa số dân Miến Điện. Một trong những lãnh tụ của Phong trào là nhà sư Pamaukkha giải thích như sau: “ Khi họ (người Hồi Giáo) sống tại Miến Điện, họ cần phải tuân thủ luật pháp và qui định của xứ sở. Chúng tôi không nhắm đến hoặc tấn công tôn giáo của họ”. Mặc dù tuyên bố không tấn công Hồi Giáo, trong thực tế Phong trào “Ma Ba Tha” không ngừng sử dụng các trang mạng xã hội để bôi nhọ Hồi Giáo bằng cách tung ra điều mà họ gọi là “tội ác của những người ngoài Phật Giáo”. Phong trào này đã được thành lập dạo tháng 6 năm 2013, khi xảy ra các vụ bạo động tại Tiểu bang Rakhine. Do có những lời tố cáo về việc người Hồi Giáo hãm hiếp các phụ nữ Phật Giáo trong tiểu bang cho nên các nhóm Phật Tử cuồng tín đã nổi lên tấn công vào cộng đồng người Hồi Giáo. Những cuộc tấn công này đã khiến cho người Rohingya phải lâm vào cảnh tỵ nạn ngay trong vùng đất của họ. Theo ông David Mathieson, một nhà nghiên cứu về Miến Điện của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, trong thực chất, Phong trào “Ma Ba Tha” là một lực lượng chính trị xây dựng trên chủ nghĩa cực đoan về tôn giáo và xã hội. Họ sử dụng Phật Giáo để phục vụ cho những ý đồ chính trị và quyền lợi kinh tế.

Cho tới nay, rất nhiều tu sĩ Phật Giáo Miến, nhất là thuộc Phong trào “Ma Ba Tha”  vẫn được chính quyền quân phiệt nâng đỡ. Về phần mình, chính phủ cũng lợi dụng phong trào chống Hồi Giáo để tấn công vào Đảng Liên Minh Dân Chủ của bà Aung San Suu Kyi. Nấp đàng sau Phong trào “Ma Ba Tha” là lập luận cho rằng “Đảng Liên Minh Dân Chủ là một Đảng Hồi Giáo. Nếu Đảng này thắng cử thì Miến Điện sẽ biến thành một nước Hồi Giáo”. Chiến dịch chống Hồi giáo của Phong trào này đặt bà Aung San Suu Kyi trước một tình thế khó xử: nếu bà lên tiếng chống lại phong trào này, các đối thủ của bà sẽ xem đó như một khe hở để tấn công bà. Chính vì vậy mà trong suốt cuộc vận động bầu cử, bà đã tỏ ra rất thận trọng: trong một tuyên ngôn, bà than phiền về những biến cố xảy ra tại tiểu bang Rakhine, nơi có đông người Hồi Giáo Rohingya sinh sống, nhưng lại tránh né những vấn đề có liên quan đến họ.

Người Miến Điện thường cho rằng đất nước họ đã bị người Anh đánh cướp để rồi sau đó trao lại cho những tên cướp khác như người Ấn Giáo, người Hồi Giáo Ấn Độ, người Do Thái, người Trung Hoa và người Âu Châu khác. Người Anh còn bị người Miến Điện tố cáo đã xách động những sắc tộc thiểu số như người Shan và các dân tộc miền núi khác. Điều này có phần đúng, bởi vì đế quốc Anh đã từng có dự án thống nhất tất cả các tiểu bang và sắc tộc thiểu số dựa trên căn bản của bình đẳng. Điều này hoàn toàn đi ngược lại tham vọng bá quyền của người Miến đối với các sắc tộc thiểu số.

Theo kết quả bầu cử, Đảng “Liên Minh Dân Chủ” của bà Aung San Suu Kyi đã chiếm được 390 ghế, tức trên 80 phần trăm số ghế trong Quốc Hội. Đảng đương quyền “Liên Minh Liên Đới và Phát Triển” chỉ còn giữ được 41 ghế. Đảng Hồi Giáo lớn nhất Miến Điện có tên là “Quốc Đại Thống Nhất” đã thừa nhận không chiếm được bất cứ ghế nào.

Cuộc bách hại đối với người Hồi Giáo tại Miến Điện được xem là rõ ràng và tàn bạo nhất trong Tiểu bang Rakhine, miền Tây Miến Điện. Đây là nơi hiện có trên 140 ngàn người Rohingya đang phải sống trong các trại tỵ nạn. Họ đã bị bắt buộc đi tỵ nạn tiếp theo những cuộc bạo động chủng tộc hồi năm 2012. Một số đã dùng thuyền bè để chạy qua các nước Đông Nam Á khác. Số còn lại bị xem là “vô tổ quốc”.

Những người thuộc sắc tộc thiểu số Rohingya đã được phép tham gia vào các cuộc bầu cử bổ túc hồi năm 2010 và 2012. Nhưng trong cuộc bầu cử vừa qua, vì không được nhìn nhận như công dân “trọn vẹn” của Miến Điện, không dưới một triệu người Rohingya đã không được quyền bỏ phiếu chỉ vì họ đã không chứng minh được rằng gia đình của họ đã là dân cư lâu đời trên đất Miến Điện. Các viên chức đặc trách bầu cử chỉ cho họ bỏ phiếu với điều kiện họ phải tự tuyên bố là người “Bangladesh” chứ không phải là người Miến Điện.

Trước ngày bầu cử, khi được các ký giả phỏng vấn, bà Aung Suu Kyi nói rằng “đừng có phóng đại vấn đề”. Dù vậy, một số người Hồi Giáo sinh sống tại Thủ đô Yangon nói với báo The Guardian rằng họ dồn phiếu cho Đảng “Liên Minh Dân Chủ” của bà Aung San Suu Kyi. Một cựu chiến binh Hồi Giáo nói rằng ông thích bà Aung San Suu Kyi, vì muốn thấy có một nhà lãnh đạo được thế giới trọng nể. Ông này nói rằng ông không màng đến chuyện có người Hồi Giáo ra tranh cử hay không.

Mặc dù trong chiến dịch bầu cử, lãnh tụ Đảng “Liên Minh Dân Chủ” không đặt việc tranh đấu cho quyền của người Hồi Giáo lên ưu tiên hàng đầu, nhưng bà đã hứa hẹn sẽ bảo vệ họ và truy tố tất cả những ai kích động hận thù đối với họ.

Các quan sát viên thuộc Liên Âu theo dõi cuộc bầu cử vừa qua tại Miến Điện nhìn nhận rằng cuộc bầu cử đã diễn ra tốt đẹp, tuy nhiên bày tỏ quan ngại về việc loại trừ người Hồi Giáo. Một nghị viên Âu Châu là bà Ana Gomes hy vọng rằng chính phủ mới sẽ canh tân đường lối cai trị tại Miến Điện và cổ võ một xã hội đa văn hóa và đa tôn giáo hơn bằng cách loại trừ chủ nghĩa tôn giáo cực đoan và tác động của nó đối với một số sắc tộc thiểu số, đặc biệt là người Hồi Giáo và cách riêng người thuộc sắc tộc Rohingya. Nhưng liệu chính phủ mới do Đảng Liên Minh Dân Chủ của bà Aung San Suu Kyi lãnh đạo có thể xây dựng được một nền dân chủ thực sự không?

Nhiều người cho rằng bao lâu chủ nghĩa dân túy bá quyền của người Miến được chính phủ quân phiệt nuôi dưỡng từ 50 năm qua không bị đánh đổ thì hy vọng có được một nền dân chủ thực sự tại Miến Điện xem ra vẫn còn mong manh.

(Theo báo The Guardian)