Pakistan: luật chống phạm thượng và cộng đồng Kitô Giáo

9/11/18

Asia Noreen, một tín hữu Kitô  còn được biết đến với một tên khác là Asia Bibi, là một phụ nữ Pakistan thường được nhắc đến mỗi khi nói đến luật chống phạm thượng tại Cộng hòa Hồi giáo Pakistan.

Hiến pháp của Cộng hòa Hồi giáo Pakistan vốn được xây dựng trên luật Hồi giáo Sharia. Do đó, trong luật hình sự của nước này, bị xem là một tội đáng tử hình bất cứ hành động phỉ báng nào đối với Tiên tri Mahomet của Hồi giáo. Thật ra, luật cấm phỉ báng tôn giáo đã có kể từ khi Anh quốc đô hộ Ấn Độ vào năm 1860. Sau khi tách khỏi Ấn Độ và tuyên bố độc lập vào năm 1947, Pakistan vẫn tiếp tục giữ lại luật này. Từ năm 1980 đến năm 1986, chính phủ quân phiệt dưới thời tướng Zia-ul Haq đã bổ sung một số khoản mới vào luật cấm phỉ báng tôn giáo. Thật ra ông tướng này muốn “Hồi giáo hóa” các luật này và sử dụng các luật này để đẩy ra bên lề xã hội cộng đồng người Ahmadi, một hệ phái Hồi giáo bị xem là “lạc giáo”.

Theo luật chống phỉ báng tôn giáo của Pakistan, bất cứ hành vi nào xúc phạm đến Hồi giáo hay kinh Coran đều bị phạt  tù từ một đến năm 10 năm tù. Năm 1986, luật này được nới rộng để phạt tù chung thân hoặc tử hình bất cứ hành động phỉ báng nào đối với Tiên tri Mahomet.

Hình phạt dành cho bà Asia Bibi rơi vào trường hợp cuối cùng này. Dạo tháng Sáu năm 2009, trong lúc đi hái dâu thuê, người phụ nữ này đã có một cuộc cãi vã với các phụ nữ khác. Bà bị tố cáo đã có những lời phỉ báng đối với Tiên tri Mahomet. Bị bắt và đem ra xét xử, Asia Bibi đã bị kết án tử hình. Từ nhiều năm qua, người phụ nữ này lúc nào cũng thấp thỏm chờ đợi trong hành lang tử thần. Nhưng hôm thứ Tư 31 tháng Mười vừa qua, sau khi xét lại hồ sơ của bà, Tối cao Pháp viện Pakistan đã tuyên bố rằng những cáo buộc về tội phỉ báng của bà không có bằng cớ và bà đã thú tội dưới sức ép của một đám đông đang đe dọa giết bà.

Mặc dù bản án đã bị đảo ngược, bà Asia Bibi vẫn còn tiếp tục ngồi tù. Theo một thỏa hiệp giữa Chính phủ Pakistan và những người chống đối việc Tối cao Pháp viện đảo ngược bản án, bà Asia Bibi sẽ không được phép rời khỏi đất nước. Nhưng  trước sự phẫn nộ của nhiều người Pakistan về việc Tối cao Pháp viện đảo ngược bản án, luật sư bào chữa cho bà, ông Saif Mulook đã phải bỏ trốn ra khỏi nước. Về phần mình, chồng của bà Asia Bibi, ông Masih cũng cho biết ông đang lo cho số phận của ông và gia đình ông. Ông Masih đã xin Thủ tướng Anh Theresa May can thiệp với chính phủ Pakistan để ông có thể rời khỏi Pakistan càng sớm càng tốt. Ông cũng kêu gọi các nhà lãnh đạo của Gia Nã Đại và Hoa Kỳ giúp đỡ để bảo vệ mạng sống của ông và gia đình ông.

Hồi giáo hiện đang là quốc giáo tại Pakistan. Sự ủng hộ của dân chúng dành cho luật chống phạm thượng hiện đang rất mạnh. Các chính trị gia có đường lối cứng rắn, để mua lá phiếu của những thành phần Hồi giáo bảo thủ và cực đoan, luôn đứng đàng sau việc củng cố và thi hành luật này.

Thật ra, luật chống phạm thượng rất thường bị lạm dụng và áp dụng một cách rất tùy tiện. Trong hầu hết các trường hợp, luật này thường được nại đến để trả thù vì những tranh chấp và cãi vã hoàn toàn riêng tư. Các bản án cũng thường dựa trên những chứng cớ rất mơ hồ.

Trước đây, phần lớn những người bị kết án vì tội phỉ báng Hồi giáo hay Tiên tri Mahomet đều là người Hồi giáo, nhất là cộng đồng người Ahmadi. Nhưng kể từ thập niên 1990, phần lớn các bản án lại nhắm vào cộng đồng Kitô Giáo. Các tín hữu Kitô ngày càng trở thành mục tiêu của những cuộc tấn công nhân danh luật chống phỉ báng Hồi giáo hay Tiên tri Mahomet.

Cũng như cộng đồng Ấn Giáo, Kitô Giáo tại Pakistan chỉ là một thiểu số chiếm khoảng 1.6 phần trăm của tổng số dân 197 triệu người. Phần lớn các tín hữu Kitô sống tập trung tại những thành phố lớn như Karachi, Lahore và Faisalabad. Ngoài ra tại tỉnh  Punjab, cũng có rất nhiều làng Kitô Giáo. Ngay cả tại một tỉnh rất bảo thủ ở miền Tây Bắc Pakistan là Khyber Pakhtunkhwa, nhất là tại Thị xã Peshawar, người ta cũng thấy có một cộng đồng Kitô đáng kể.

Trước khi tách khỏi Ấn Độ, mặc dù là một quốc gia rất đa dạng, Pakistan cũng được biết đến như một xã hội rất khoan nhượng. Nhưng kể từ ngày độc lập, khuynh hướng bảo thủ ngày càng gia tăng và chủ trương “Hồi giáo hóa” cũng ngày càng mạnh. Trước kia, các cộng đồng thiểu số chiếm đến 15 phần trăm dân số tại các thành phố lớn. Nay họ còn không đầy 4 phần trăm.

Phần lớn các tín hữu Kitô tại Pakistan là hậu duệ của những người Ấn Giáo thuộc giai cấp thấp hay cùng đinh trong xã hội Ấn. Họ đã cải đạo sang Kitô Giáo dưới thời Anh quốc cai trị Ấn Độ. Lý do chính để họ cải đạo sang Kitô Giáo là để ra khỏi hệ thống giai cấp của Ấn Giáo.

Sau khi đã cải đạo, nhiều người được trao phó cho việc canh gác trong các thành phố. Cho tới ngày nay, hầu như trong thành phố nào của Pakistan cũng đều có một khu gọi là Kai Kurti, tức khu có đông các tín hữu Ki Tô cư ngụ. Dù vậy, các cộng đồng Kitô vẫn tiếp tục bị xếp vào hạng nghèo nhất trong xã hội và vẫn tiếp tục làm những nghề thấp hèn nhất. Trong tỉnh Punjab có rất nhiều làng toàn tòng Kitô Giáo và phần lớn đều sinh sống bằng nghề nông hoặc làm công.

Dĩ nhiên, trong các cộng đồng Kitô giáo, cũng không thiếu những thành phần ăn nên làm ra. Được sống tại Karachi và có trình độ văn hóa cao, dưới thời Anh quốc đô hộ Ấn Độ, họ đã đến lập nghiệp tại Goa là một cựu thuộc địa Bồ Đào Nha trù phú.

Nhưng giàu hay nghèo, có học hay thất học, tất cả các tín hữu Kitô đều có chung một tâm trạng là cảm thấy mong manh và dễ bị tổn thương trong xã hội. Đã có rất nhiều tín hữu Kitô giàu có đã rời bỏ Pakistan để đi định cư tại Gia Nã Đại, Úc Đại Lợi, vì họ không thể chịu đựng hoặc chấp nhận bầu khí bất khoan nhượng trong nước.

Thật ra, giữa các tín đồ Hồi giáo và các tín hữu Kitô nói chung, sống chung hòa bình không phải là điều không thể có được. Hầu hết các cuộc tấn công nhắm vào các tín hữu Kitô đều được thực hiện hay khích động bởi những thành phần cực đoan và những cuộc tấn công như thế lại được những người có chủ trương “Hồi giáo hóa” Pakistan khai thác và đổ thêm dầu vào lửa.

Gần đây, nhiều cuộc tấn công nhắm vào các cộng đồng Kitô Giáo đã được ghi nhận. Mới nhất là cuộc tấn công vào một nhà thờ tại Quetta hồi tháng Mười Hai năm vừa qua. Cuộc tấn công đã làm cho 9 người bị thiệt mạng và 57 người bị thương. Một năm trước đó, dạo tháng Ba năm 2016, một cuộc tấn công bằng bom tự sát nhắm vào các tín hữu Kitô đang cử hành lễ Phục Sinh tại Lahore đã làm cho 70 người chết và trên 340 người bị thương. Cũng tháng Ba năm đó và cũng tại Lahore, hai vụ nổ bom tại các nhà thờ đã giết chết 14 người và gây thương tích cho hơn 70 người. Năm 2013, hai vụ nổ bom tự sát tại Thành phố Peshawar cũng đã làm cho khoảng 80 người chết. Vào năm 2009, đã có khoảng 40 ngôi nhà và một giáo đường tại Gojra, Tỉnh Punjab bị một tín đồ Hồi giáo cuồng tín đốt cháy: 8 người bị chết thiêu trong vụ hỏa hoạn! Cách đó 4 năm, tức năm 2005, hàng trăm tín hữu Kitô tại Faisalabad đã phải trốn chạy khi các nhà thờ và trường học bị đốt cháy sau khi một cư dân bị tố cáo đã đốt những trang trong Kinh Coran.

Kể từ thập niên 1990, đã có không biết bao nhiêu tín hữu Kitô bị kết tội “xúc phạm đến kinh Coran” hay “phỉ báng Tiên tri Mahomet”, mặc dù các chuyên gia nói rằng phần lớn những lời tố cáo đều được châm ngòi bởi những tranh chấp về chuyện riêng tư.

Hầu hết những người bị tố cáo đều bị các tòa địa phương kết án tử hình. Nhưng khi lên đến những tòa cấp cao, các bản án đều bị đảo ngược vì thiếu bằng chứng hoặc vì chính các nguyên cáo bị vạch mặt là những người cáo gian chỉ vì những lợi ích kinh tế.

Năm 2012, một thiếu nữ Kitô tên là Rimsha Masih đã trở thành một người ngoài Hồi giáo đầu tiên được tha bổng về tội phỉ báng khi tòa án khám phá ra rằng cô gái này đã bị một giáo sĩ Hồi giáo địa phương gài bẫy để tố gian.

Nhưng cho tới nay, nổi tiếng nhất và được thế giới biết đến nhiều nhất vẫn là trường hợp của bà Asia Bibi. Vụ án của bà đã tạo ra nhiều hệ lụy và tranh cãi nhất tại Pakistan. Nạn nhân đầu tiên của vụ án là ông Salman Taseer, Tỉnh trưởng Punjab. Ông này khẳng định rằng trong trường hợp của bà Asia Bibi, luật chống phạm thượng của Pakistan đã bị lạm dụng. Vì lời tuyên bố này, Tỉnh trưởng Taseer đã bị chính người cận vệ của ông, một người Hồi giáo cuồng tín, ám sát. Tên sát nhân này đã bị kết án tử hình và xử tử dạo tháng Giêng năm 2016. Vụ xử tử đã tạo ra một làn sóng chống đối dữ dội.

Ngoài ra năm 2011, liên hệ đến luật chống phạm thượng, Bộ trưởng Đặc trách các nhóm Thiểu số là ông Shahbaz Bhatti, một tín hữu Kitô, cũng bị những người theo phong trào Taliban ám sát. Lý do chỉ vì ông chống lại luật chống phạm thượng.

Ngoài luật chống phạm thượng, cũng có nhiều yếu tố khác gây ra bạo động và tấn công nhắm vào các tín hữu Kitô. Một số cuộc bạo động trực tiếp gắn liền với cuộc chiến của Hoa Kỳ tại A Phú Hãn.  Chỉ vài tháng sau khi liên minh do Hoa Kỳ lãnh đạo tấn công A Phú Hãn hồi cuối năm 2001, một cuộc tấn công bằng lựu đạn nhắm vào một nhà nguyện bên trong một bệnh viện do Kitô Giáo quản lý tại Thị xã Taxila đã làm cho 4 người bị thiệt mạng. Vài tháng sau đó, một số người có vũ trang đã xử tử 6 nhân viên làm việc cho một tổ chức từ thiện của Kitô Giáo tại văn phòng của họ ở Karachi. Những biến cố như thế, tuy lẻ tẻ, vẫn tiếp tục diễn ra tại Pakistan.

Rất có thể những cuộc tấn công nhắm vào các nhóm thiểu số Kitô giáo và Ấn giáo tại Pakistan là một phần trong kế hoạch nhằm gởi đi một thông điệp cho các nước Tây Phương hoặc để gây hoang mang cho các chính phủ dân sự tại Pakistan nếu họ tỏ ra quá thân thiện với các nước Tây Phương.

Những cuộc tấn công như thế cũng có thể là một chiến thuật của giới quân sự vốn đang có rất nhiều quyền lực tại Pakistan. Chính quân đội là tổ chức đã và đang bảo vệ các nhóm Hồi giáo cực đoan tại A Phú Hãn và Ấn Độ. Trong quá khứ cũng chính quân đội đã từng yểm trợ cho các nhóm tranh đấu để duy trì luật chống phạm thượng tại Pakistan.