Nga: giới trẻ nghĩ gì về Tổng thống Putin và đất nước?

 27/07/18

Giải Túc Cầu Thế Giới 2018 được tổ chức tại Nga đã kết thúc. Được vào vòng tứ kết quả là một thành công lớn đối với đội tuyển quốc gia Nga. Nhưng dĩ nhiên vinh dự cuối cùng vẫn thuộc về đương kim Tống thống Nga Vladimir Putin. Sự ủng hộ của dân chúng Nga dành cho ông lúc nào cũng cao, nhất là sau cuộc họp thượng đỉnh lịch sử giữa ông và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Helsinki, Phần Lan hôm 16 tháng Bảy vừa qua. Riêng giới trẻ Nga nghĩ gì về ông?

Trước cuộc bầu cử ngày 18 tháng Ba 2018 vừa qua, qua đó Tổng thống Putin lại đảm nhiệm thêm một nhiệm kỳ thứ tư và rất có thể sẽ làm tổng thống mãn đời, một thanh niên tên là Nikita Pavlov đã nói với một phóng viên của đài BBC: “Tôi không quan tâm. Tôi sẽ không đi bỏ phiếu. Đây là một cuộc bầu cử trong đó mình không có chọn lựa”.

Nikita sống tại Nizhny Novgorod, một thành phố có khoảng một triệu dân tại miền Trung nước Nga. Anh muốn theo học tại Mạc Tư Khoa và vài tháng nữa, anh sẽ có việc làm nếu điểm tốt nghiệp của anh cao. Người thanh niên cho biết: “Ở đây tôi không có hy vọng gì cả. Làm việc văn phòng mỗi tháng tôi có thể kiếm được khoảng 880 Mỹ kim. Đây là đồng lương tốt nhất mà tôi hy vọng có thể kiếm được trong thành phố này”.

Sau khi tốt nghiệp, nhiều thanh niên thiếu nữ Nga thường tìm đến Mạc Tư Khoa hay St Peterburg là những nơi dễ kiếm việc làm và lương cao. Giấc mơ của Nikita là làm việc trong ngành truyền thông, nhất là truyền hình hay truyền thanh. Nhưng anh nói: “Bạn không thể ăn nói tự do trên truyền hình”. Dù vậy, kiểm duyệt không phải là vấn đề duy nhất. Anh giải thích: “Ở đây, chúng tôi đang sống trong một chế độ phong kiến. Tất cả những việc béo bở đều thuộc về các con ông cháu cha”.

Người đứng ra hô hào tẩy chay “cuộc bầu cử trong đó người dân không có chọn lựa” là ông Alexei Navalny. Lãnh tụ đối lập này đã bị cấm không cho ứng cử tổng thống vì bị kết án tham nhũng, một bản án được đưa ra hoàn toàn do động cơ chính trị. Ông Navalny đã bắt đầu vận động chống tham nhũng từ năm  2008. Nhưng ông được thành phần giới trẻ ủng hộ nhiều nhất vào năm 2017. Những người trẻ trên cả nước như Nikita đã xuống đường ủng hộ ông Navalny. Họ không sợ bị cảnh sát bắt giữ.

Dạo tháng Ba vừa qua, khi các cuộc biểu tình lan rộng ra 82 thành phố Nga, các giáo viên và giáo sư đại học đã bắt đầu khuyến cáo  sinh viên học sinh đừng tham gia các cuộc biểu tình. Nhưng trong thời đại kỹ thuật số, lời cảnh cáo của các nhà giáo hoàn toàn không có hiệu lực. Trên toàn quốc, sinh viên học sinh đã ghi lại những cảnh các thày giáo nhục mạ họ và đưa những thước phim như thế lên các trang mạng xã hội.

Hết cuộc bầu cử này đến cuộc bầu cử khác, trong một quốc gia không có bầu cử tự do, con số cử tri đến các phòng phiếu ngày càng ít. Nhiều người muốn gạt bỏ chính trị ra khỏi cuộc sống của họ. Người thanh niên tên là Ivan Sourvillo nói với phóng viên đài BBC: “Đó là một điều bình thường trong chế độ quân chủ. Tôi không thích Stalin, nhưng tôi có thể sống với bất cử chính phủ nào, miễn là họ không đụng đến tôi”. Người thanh niên 18 tuổi này đang có một Blog rất được nhiều người đọc. Anh phỏng vấn những người Nga nổi tiếng và viết về các chuyến du lịch của mình cũng như ghi lại những lớp học anh đã tham dự. Với khoảng 20.000 độc giả, anh kiếm được mỗi tháng khoảng 150 Mỹ kim.

Ivan sinh tại Arbat, một khu phố giàu có ở trung tâm Mạc Tư Khoa, năm 1999, tức chỉ một thời gian ngắn trước khi Putin lên cầm quyền. Về nhà độc tài này, anh tuyên bố: “Putin đã chẳng bao giờ làm điều gì sai đối với tôi. Ông làm được nhiều điều đúng. Chắc chắn ông ta tốt  hơn ông Trump. Dĩ nhiên, không nên để cho một người cai trị mãi mãi. Nhưng mặt khác, hình thức cai trị truyền thống của Nga vẫn là quân chủ”. Người thanh niên này muốn nói đến chế độ độc tài!

Đối với nhiều thanh niên Nga, ngoài ông Putin ra chẳng còn ai khác có thể cai trị nước Nga. Một thiếu nữ tên là Alya Bazarova nói về nước Nga vào thập niên 1990, tức trước khi cô chào đời. Cô cho biêt: vào thời kỳ đó, bất cứ ai ra đường cũng đều có thể bị trộm cướp. Nhưng nay, theo cô, “ông Putin đã tái lập trật tự. So sánh với người tiền nhiệm của ông là ông Yeltsin, ông Putin là một nhà cải cách”.

18 tuổi, hiện đang theo học tại Đại học Mạc Tư Khoa, Alya tự nhận mình là một cô gái quê, bởi vì gia đình cô chỉ mới từ một thành phố nhỏ dọn về Mạc Tư Khoa cách đây 3 năm. Cô nhìn nhận rằng bất cứ một chính phủ nào cầm quyền quá lâu cũng đều xấu cả. Nhưng cha cô nói với cô: “Nếu không phải Putin, thì còn ai khác?”

Tuy nhiên, Alya không cảm thấy được thuyết phục với giọng điệu buông xuôi của cha cô. Lần đầu tiên được đến phòng phiếu, nhưng Alya đi bỏ phiếu vì tò mò hơn là để chọn mặt gởi vàng. Cô nói: “Tôi thực sự chẳng tin có dân chủ. Tất cả mọi sự đều đã được quyết định sẵn cho chúng tôi. Kết quả bầu cử cũng thế thôi...Bạn không tin là người ta đánh tráo các lá phiếu ư?”

Không tin có dân chủ, nhưng giới trẻ Nga xem ra lại tỏ ra bảo thủ về chính trị. Sau khi Tổng thống Putin tái cử thêm một nhiệm kỳ nữa trong cuộc bầu cử hồi tháng Ba vừa qua, Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Đông Âu có trụ sở tại Bá Linh, Đức, đã cho phổ biến kết quả của một cuộc thăm dò  về cái nhìn của giới trẻ Nga về cuộc sống và chính trị.

Một trong những nổi bật trong bản phúc trình cho thấy giới trẻ Nga quan tâm đến chính trị và biết rõ mục tiêu của những cuộc biểu tình phản đối chính phủ, nhưng lại không thích tham gia vào các cuộc biểu tình.

Hơn một  nửa giới trẻ Nga được phỏng vấn  cho biết họ quan tâm đến các chính sách đối nội và đối ngoại của chính phủ. Nhưng chỉ có 2 phần trăm có thể nêu tên những chính trị gia đã làm những quyết định quan trọng nhất trong thời hậu cộng sản hay các lãnh tụ chính trị nổi bật tại các nước Tây Phương. Hầu như không có thanh niên thiếu nữ Nga nào được thăm dò ý kiến biết được dân số Nga bao nhiêu hoặc có bao nhiêu nước thuộc khối Liên Âu.

Kết quả cuộc thăm dò ý kiến cũng cho thấy 61 phần trăm giới trẻ Nga đã đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống hồi tháng Ba vừa qua và 67 phần trăm đã dồn phiếu cho ông Putin.

Theo cuộc thăm dò, Putin và quân đội Nga rất được giới trẻ Nga mộ mến, trong khi các cơ quan truyền thông và Giáo hội Chính thống Nga thì lại không được giới trẻ tín nhiệm.

Những người thực hiện cuộc thăm dò cũng nhận thấy rằng giới trẻ Nga rất ý thức về những cuộc biểu tình chống chính phủ đã diễn ra trong năm vừa qua. Theo cuộc khảo sát, có đến 60 phần trăm khẳng định rằng họ biết rõ rằng những người biểu tình đã chống lại chính phủ và đặc biệt lên án nạn tham nhũng tràn lan trong chính phủ. Dù vậy chỉ có 5 phần trăm những người trẻ được hỏi ý kiến cho biết họ đã tham gia các cuộc biểu tình.

Ông  Felix Krawatzek, một trong những người tham gia thực hiện cuộc thăm dò, đã không tỏ ra ngạc nhiên chút nào về giới trẻ Nga. Ông nói: “Chúng tôi cũng đã thấy những kết quả tương tự trong những cuộc nghiên cứu khác. Trong một nước Nga độc tài,  bất cứ ai tham gia vào những cuộc biểu tình chống chính phủ cũng đều phải trả một giá đắt”. Ông cho biết: ai cũng biết rằng bất cứ ai tham gia các cuộc biểu tình cũng đều có thể bị giam tù và công an mật vụ Nga không bao giờ tỏ ra nhân nhượng. Đây chính là lý do khiến nhiều người trẻ xa tránh các cuộc biểu tình.

Cuộc thăm dò do Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Đông Âu thực hiện cũng cho thấy khoảng một phần ba những người trẻ được hỏi ý kiến cho biết họ muốn tham gia các cuộc biểu tình và 17 phần trăm nói rằng họ cũng biết tên tuổi những người đã tham gia các cuộc biểu tình. Theo ông Krawatzed, nói chung giới trẻ Nga quan tâm đến chính trị và nhìn nhận rằng biểu tình là một hình thức bày tỏ ý kiến một cách hợp pháp. Nhưng vì sợ ảnh hưởng đến cuộc sống, họ không muốn tích cực tham gia vào các cuộc biểu tình.

Vì không tham gia vào các cuộc biểu tình, giới trẻ Nga xem các vấn đề chính trị không phải là điều đáng quan tâm nhất đối với họ. Họ chỉ có một mong đợi là chính phủ cải thiện phẩm chất cuộc sống của họ. Hơn một nửa trong số những người được hỏi ý kiến nói rằng đây là vấn đề quan trọng nhất đối với họ. Theo ông Krawatzek, về vấn đề này giới trẻ Nga và Âu Châu có lối suy nghĩ giống nhau.

Điều đáng ngạc nhiên là có đến 30 phần trăm những người được thăm dò ý kiến cho biết họ theo dõi tin tức trên các trang mạng xã hội. Hầu hết nói rằng họ tin tưởng ở trang mạng Vlontakte. Đây là một thứ Facebook của riêng Nga. Trong khi đó chính Facebook và Twitter thì chỉ có khoảng 1.5 phần trăm sử dụng mà thôi.

23 phần trăm khác thì xem trọng Mạng lưới Thông tin Toàn cầu. Truyền hình Nga vẫn là nguồn thông tin chính của một phần ba giới trẻ Nga. Trái lại, báo chí hầu như chẳng có chỗ đứng nào trong cuộc sống của giới trẻ Nga.

Kể từ cuộc Cách mạng Cam tại Ukraine hồi năm 2004, chính phủ Nga đã gia tăng nỗ lực để lấy lòng giới trẻ Nga. Nhiều tổ chức giới trẻ đã được thành lập. Tuy nhiên các tổ chức này chẳng tạo được ảnh hưởng nào đối với giới trẻ Nga. Chính vì vậy mà Điện Cẩm Linh đã thay đổi chiến thuật: họ dùng trường học để đầu độc giới trẻ.

Thật ra, giới trẻ Nga không phải là một khối đồng bộ. Theo cuộc thăm dò của Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Đông Âu của Đức, hiện vẫn có 2 khuynh hướng trong giới trẻ Nga. Một khuynh hướng gắn bó với chủ trương bảo thủ; họ ủng hộ chế độ Putin và xem trọng điều mà chính phủ này đang quảng bá là “tổ quốc Nga”. Một khuynh hướng khác có cái nhìn tự do hơn và muốn xây dựng một xã hội bình đẳng hơn. Dù vậy, so sanh hai nhóm, các nhà nghiên cứu nói rằng khuynh hướng bảo thủ nơi giới trẻ Nga vẫn nổi trội hơn. Nhưng khi được hỏi về cái nhìn của họ đối với bình đẳng và quyền tự trị của các chính quyền địa phương, dù thuộc khuynh hướng nào, giới trẻ Nga cho rằng đây là những giá trị rất quan trọng đối với họ.

Theo ông Krawatzed, cái nhìn này là một yếu tố chính của một xã hội dân chủ và tự do. Như vậy, xem ra giữa giới trẻ Nga và giới trẻ Tây phương, không có khác biệt bao nhiêu.

(Nguồn:

-Russian election: What do young Russians think of Putin, https://www.bbc.com/news/world-europe-43088445.

-A better life prevails over politcal protests for Russia’s young people,https://www.dw.com/en/a-better-life-prevails-over-political-protests-for-russias-young-people)