Cây Giáng Sinh

Chu Thập

4.12.15

Theo dõi Hội nghị Thượng đỉnh về thời tiết thay đổi “COP21” diễn ra tại Paris, Pháp Quốc trong những ngày vừa qua, tôi thấy hầu hết các nhà lãnh đạo thế giới có mặt trong Hội nghị đều đưa ra những lời kêu gọi tích cực. Tôi đặc biệt chú ý đến sứ điệp của một số vị.

Trước hết là lời tuyên bố của Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama. Nếu có một di sản mà ông muốn để lại cho Hoa Kỳ và cả thế giới, tôi nghĩ di sản đó phải được tóm gọn trong câu nói của ông: “Thời tiết thay đổi là một vấn đề  kinh tế và an ninh cấp thiết mà chúng ta cần phải giải quyết ngay bây giờ”.

Tôi chưa có đủ kiến thức và kinh nghiệm để kiểm chứng xem lời tuyên bố trên đây của đương kim tổng thống Mỹ có đúng trong kinh tế vĩ mô không. Nhưng nhìn vào “kinh tế nhỏ” trong gia đình tôi, tôi nhận thấy việc giải quyết vấn đề thời tiết thay đổi bằng năng lượng mặt trời quả có mang lại một kết quả tỏ tường. Nhờ năng lượng mặt trời được sản xuất từ 10 tấm “bảng thu tích năng lượng mặt trời” (solar panel) gắn trên mái nhà, gia đình tôi không những có nước nóng phủ phê, có đủ điện để tiêu dùng mà còn dư chút đỉnh để bán lại cho chính phủ. Đó là chưa kể đến hai bình chứa nước mưa, đủ để giữ cho “quê hương bỏ túi” trong vườn của tôi được xinh tươi và dĩ nhiên cũng giúp tôi có dịp vận động cơ thể.

Sứ điệp thứ hai được tôi đặc biệt lắng nghe là của một nhà sinh vật học nổi tiếng thế giới, ông David Attenborough. Từ 50 năm qua, thế giới không lạ gì với tên tuổi của nhà làm phim tài liệu chuyên về “Sự Sống trên trái đất” (Life on Earth) được trình chiếu rộng rãi trên hầu hết các đài truyền hình trên thế giới. Theo ông, các chính phủ nên dành ngân sách cho các cuộc nghiên cứu khoa học để tìm ra những phương pháp mới hầu thu thập, tích trữ và phân phối năng lượng từ những nguồn năng lượng như mặt trời, sóng và gió. Ông nói: “Nếu chúng ta chỉ “bắt lấy” được một phần năm ngàn của năng lượng mà mặt trời phát tiết ra trên mặt trăng và địa cầu này mỗi ngày, thì chúng ta sẽ thỏa mãn được mọi nhu cầu về năng lượng cho toàn thể nhân loại”. Ông nói một câu đáng suy nghĩ: “Hành tinh này sẽ tồn tại, hành tinh này sẽ trở nên tốt đẹp hơn nhiều nếu loài người biến mất”. Theo ông, chọn lựa duy nhứt để cứu thế giới chính là tiến tới sử dụng năng lượng tái sinh.

Cái nhìn của ông Attenborough làm tôi cứ phải tiếc rẻ mỗi lần đi ngang qua một vùng sa mạc nắng cháy hay mỗi lần nhìn lên những mái tôn mênh mông của các hãng xưởng. Giá như năng lượng mặt trời được thu tích thì làm sao “xài” cho hết!

Với những bằng chứng khoa học rành rành về hiện tượng hâm nóng trái đất và mực nước biển đang dâng cao, tôi tin ở lời “tiên tri” của nhà khoa học này.

Nhưng là một tín đồ tôn giáo, tôi lại càng chú ý hơn đến lời kêu gọi của Đức Phanxicô, nhà lãnh đạo của Giáo hội Công giáo của tôi. Trên chuyến bay từ Phi Châu trở về Roma sau khi đã viếng thăm một số quốc gia tại lục địa này, nhà lãnh đạo công giáo đã cảnh cáo rằng nếu “ngay bây giờ” cộng đồng thế giới không đạt được một thỏa thuận về việc đương đầu với hiện tượng thời tiết thay đổi, thì thế giới sẽ rơi vào vào một cuộc “tự vẫn”. Theo ngài, thời tiết thay đổi là nguyên nhân làm phát sinh và nuôi dưỡng nghèo đói, di dân, bệnh tật và chiến tranh.

Lời cảnh cáo của nhà lãnh đạo công giáo này có một trọng lượng đặc biệt. Đức Phanxicô là một gương mặt nổi bật trong thế giới ngày nay, không phải vì ngài đang lãnh đạo một Giáo hội có trên cả tỷ người, mà bởi vì ngài “giảng dạy” bằng cuộc sống hơn là bằng lời nói. Tôi tin chắc rằng lời kêu gọi của ngài về việc sử dụng năng lượng mặt trời sẽ được thế giới lắng nghe, bởi vì quốc gia Vatican nhỏ bé mà ngài là nguyên thủ hiện là quốc gia duy nhứt trên thế giới hoàn toàn sử dụng năng lượng mặt trời để đáp ứng mọi nhu cầu trong quốc gia này.

Trong các sứ điệp của các nhà lãnh đạo thế giới về thời tiết thay đổi và hiện tượng hâm nóng trái đất, tôi cũng nhớ lại lời tuyên bố của cựu thủ tướng Kevin Rudd. Ông nói rằng giải quyết vấn đề “thời tiết thay đổi là một thách đố luân lý” của thời đại. Lâu nay, tôi chỉ nghe nói đến những hệ lụy của thời tiết thay đổi đối với kinh tế, an ninh, chính trị và xã hội. “Luân lý” hay “đạo đức” là một khía cạnh ít khi được nhắc đến khi đề cập đến vấn đề thời tiết thay đổi mặc dù tác nhân gây ra không ai khác hơn là chính con người. Khi nhìn vào những hậu quả tai hại đối với sức khỏe thể lý và tinh thần của con người do nạn ô nhiễm gây ra, tôi không thể không nghĩ đến trách nhiệm của con người. Mà đã nói đến trách nhiệm thì đương nhiên không thể chối bỏ khía cạnh luân lý và đạo đức.

Hội nghị Thượng đỉnh “COP21” diễn ra tại Paris chỉ một thời gian rất ngắn sau vụ khủng bố dã man do tổ chức “Quốc gia Hồi giáo” thực hiện. Dù chỉ là một sự trùng hợp ngẫu nhiên, nhưng sự kiện các nhà lãnh đạo thế giới đến đặt vòng hoa tưởng niệm các nạn nhân của vụ khủng bố trước khi tham dự Hội nghị khiến tôi  liên kết hai biến cố này với nhau.

Hành động khủng bố của tổ chức “Quốc gia Hồi giáo” quả là một tội ác chống lại nhân loại. Một nhà lãnh đạo Hồi giáo tại Úc, khi lên án hành động giết người dã man của tổ chức “Quốc gia Hồi giáo”, đã có lý để trích dẫn một câu trong Kinh Coran theo đó “giết một người là giết cả nhân loại”. Liệu người ta có thể nói đến một “tội ác chống lại thiên nhiên” không khi hành động gây ô nhiễm của con người đã khiến cho thời tiết thay đổi, trái đất bị hâm nóng ảnh hưởng đến sức khỏe và đe dọa sự sống của chính con người trên trái đất. Hình ảnh các nhà lãnh đạo thế giới đến đặt vòng hoa tưởng niệm các nạn nhân của khủng bố có lẽ không chỉ là một lời kết án về tội ác chống lại nhân loại dưới bất cứ hình thức nào, mà cũng gợi lên cho tôi quyết tâm của thế giới chống lại “tội ác chống lại thiên nhiên”. Đây có lẽ là điều mà các nhà lãnh đạo của những quốc gia nhỏ bé đang có nguy cơ chìm ngập trong Thái Bình Dương như Kiribati, Tuvalu, Marshall Islands, Fiji...muốn nhắn gởi một cách đặc biệt đến các nước lớn, cách riêng hai nước láng giềng khổng lồ là Úc Đại Lợi và Tân Tây Lan là hai nước vẫn muốn tiếp tục đeo đuổi kỹ nghệ hầm mỏ và mở thêm những mỏ than mới mà hậu quả tai hại có thể khiến cho nhiệt độ trái đất gia tăng và mực nước biển dâng cao. Như tổng thống của quốc gia nhỏ bé Kiribati đã nói: “Chúng tôi không nói đến sự phát triển kinh tế và chính trị, mà là sự sống còn” của các nước nhỏ bé trong Thái Bình Dương. Bộ trưởng ngoại giao Tony de Brum của Marshall Islands cảnh cáo: “Chỉ cần nhiệt độ trái đất tăng thêm hai độ thì đất nước tôi sẽ biến mất, chúng tôi sẽ chìm ngập trong nước”. Nặng lời hơn, Thủ tướng Frank Bainimarama của Fiji nói thẳng: “Úc Đại Lợi đang đứng về phía liên minh của những (quốc gia) ích kỷ để đặt kỹ nghệ gây ô nhiễm bằng khí thải lên trên phúc lợi và sự sống còn của chúng tôi”.

Những lời cảnh cáo và kêu gọi trên đây của các nhà lãnh đạo của những quốc gia nhỏ bé đang có nguy cơ chìm ngập trong đại dương, hẳn phải đánh thẳng vào lương tâm, tức ý thức luân lý của các nước đang đeo đuổi kỹ nghệ gây ô nhiễm. Nếu một ngày nào đó, lượng khí thải nhà kính do các ngành kỹ nghệ gây ô nhiễm phát ra làm cho mực nước biển dâng cao khiến cho các nước nhỏ trong Thái Bình Dương phải chìm ngập trong nước, thì quả thật “tội ác chống lại thiên nhiên” cũng chính là tội ác chống lại nhân loại.

Thế giới đã bước vào Mùa Giáng Sinh. Dù cho ý nghĩa tôn giáo của ngày lễ có bị quên lãng hay phủ nhận, Giáng Sinh vẫn mãi mãi là lễ của Sự Sống. Không những là sự sống của con người, mà cũng là sự sống của thiên nhiên, của vạn vật. Hình ảnh của Cây Giáng Sinh được trưng bày trong các gia đình luôn gợi lên cho tôi sự sống ấy: có một hài nhi nằm trong máng cỏ, có thú vật quây quần bên cạnh, có cây cỏ bao bọc xung quanh...Người, thú, cỏ cây sống chung hòa bình. Đó là hình ảnh của một thế giới hòa bình thực sự. Khi sự sống được tôn trọng thì con người cũng được sống và sống hòa bình. Trái lại, khi sự sống, dưới bất cứ hình thức nào, bị miệt thị, trù dập và ngay cả bị hủy hoại, thì đó là lúc chính sự sống con người cũng bị đe dọa và hủy diệt.

Mới đây, tại thành phố Colorado  Hoa Kỳ, một người đàn ông chống phá thai đã xách súng đến một bệnh viện chuyên phá thai của Tổ chức “Làm cha mẹ có kế hoạch” (Planned Parenthood)  để bắn xối xả vào đám đông khiến cho 3 người chết và nhiều người bị thương. Đây là một hành động dã man đáng lên án. Nhưng trong khi lên án kẻ sát nhân, người ta lại quên mất rằng tổ chức “Làm cha mẹ có kế hoạch” cũng tàn ác và dã man không kém khi không những sát hại mạng sống của các thai nhi mà còn bán cơ phận của chúng cho các trung tâm nghiên cứu y khoa. Hành động bắn giết dã man của người đàn ông chống phá thai có lẽ chỉ là “quả” của cái “nhân” chìm không được chú ý hoặc bị cố tình che đậy là chủ trương sát hại thai nhi của Tổ chức “Làm cha mẹ có kế hoạch”. Liệu có quá khập khiễng không khi so sánh chuyện bắn giết trên đây với các hành động man rợ của tổ chức “Quốc gia Hồi giáo”? Nếu không có một chế độ độc tài tàn bạo của Bashar al-Assad tại Syria được nhiều nước ủng hộ và dung dưỡng thì làm gì có một tổ chức khủng bố như thế tìm được đất sống. Cái nhân của độc tài đẻ ra cái quả của khủng bố.

Tôi thường liên tưởng đến chuyện “nhân quả” khi chiêm ngắm cây Giáng Sinh. Tôi không biết người ta nghĩ gì khi chặt gốc nguyên một cây đang sống, mang về trưng bày trong nhà cho đến khi nó héo tàn rồi đem nó quăng vào sọt rác hay đốt đi. Tôi sẽ quá lời chăng khi bảo rằng đó cũng là một “tội ác chống lại thiên nhiên”. Tôi cứ tưởng tượng rừng sẽ khóc khi mỗi năm có không biết bao nhiêu cây con như thế bị đốn chặt để làm cảnh trong Mùa Giáng Sinh. Và dĩ nhiên, khi thiên nhiên bị tàn phá thì dù không thể cảm nhận được, ở đâu đó chính sự sống con người cũng bị xúc phạm hay đe dọa.

Giáng Sinh là lễ của sự sống. Trưng bày một cây còn tràn đầy nhựa sống sẽ có giá trị tượng trưng và “phải đạo” hơn. Nghĩ như thế và để khỏi mang “tội chống lại thiên nhiên”, năm nay gia đình tôi quyết định sẽ mua một chậu “Christmas bush” về chưng trong nhà. “Christmas bush” là một loại hoa bản địa đặc biệt của tiểu bang tôi đang ở và Papua New Guinea. Nó vừa tràn đầy sức sống, vừa có hoa đẹp đúng dịp Giáng sinh mà không bị thúc ép như những như hoa trạng nguyên. Hết mùa Giáng Sinh, mang nó ra trồng bên bìa rừng trong công viên quốc gia để năm tới còn có dịp ngắm hoa và nhứt là góp phần vào việc chăm sóc cho “buồng phổi” của trái đất.