Vượt qua số phận!

Chu Thập

25.06.13

Được làm công dân Úc cho nên tôi cũng thường hướng lòng về mẫu quốc. Từ chuyện ông Hoàng tế Philip đau bụng phải vào nhà thương đến chuyện Nữ hoàng Elizabeth II cười thỏa chí khi con ngựa “Estimate” của bà thắng giải “The Royal Ascot Gold Cup” trị giá 250 ngàn bảng Anh hôm thứ Năm tuần trước và nhất là chuyện cô công chúa hay cậu hoàng tử của vợ chồng Thái tử William và Công nương Kate sẽ chào đời nội trong tuần này, tôi đều theo dõi tất! Mà có riêng gì tôi đâu. Trong khi chờ đợi một ngày nào đó Úc Đại Lợi sẽ tự cắt cuống rún lìa khỏi mẫu quốc Anh để trở thành một “cộng hòa”, ai mà chẳng thích hóng chuyện của các ông hoàng bà chúa bên đó. Tạp chí Reader’s Digest, số ra tháng này, đã chẳng dành trang chủ để bày tỏ cảm xúc của thần dân Úc đối với hoàng gia đó sao. Cứ theo dõi chuyện của những ông hoàng bà chúa bên Vương quốc Anh mà thấy thèm. Họ sướng thiệt. Đã sinh ra và lớn lên trong nhung lụa, họ lại còn được tiếng tăm nữa.

Nhưng đâu phải chỉ có ông hoàng bà chúa thứ thiệt mới sướng. Mấy ông “thượng đế” tự phong trong vài chế độ cộng sản còn rơi rớt lại trên thế giới cũng có thua gì đâu. Họ cũng hành xử theo lối cha truyền con nối. Họ cũng có “thái tử Đảng”. Mấy ông thái tử và công chúa đảng này lại được gởi sang du học tại các nước “tư bản đang dẫy chết” để về nước lại tiếp tục hô hào “thần dân” tiến lên thiên đàng xã hội chủ nghĩa và xây dựng vương quốc cộng sản. Đúng là chuyện “con vua thì được làm vua, con sãi ở chùa thì quét lá đa”. Những lúc tôi tỏ ra bực tức một chút về những bất công trong cuộc đời, nhà tôi lại "mỉa mai" vỗ về: “Gối rơm ôm phận gối rơm, có đâu dưới thấp mà chồm lên cao”.

Thật ra, mỗi người sinh ra đều có một “số phận” cả. Có ai muốn được sinh ra đâu. Có ai chọn cha mẹ hay đất nước để chào đời đâu. Và dĩ nhiên, có ai chọn làm một thằng người đần độn, khuyết tật, kém thông minh và nghèo đói đâu. Số phận là điều mà chẳng có ai có thể thay đổi được. Có lột xác bao nhiêu cũng vẫn là mình. Như trường hợp một phụ nữ Trung Hoa nào đó được báo Việt Luận tường thuật cách đây không lâu, vì lỡ sinh ra với “nhan sắc của một người đàn ông không đẹp trai” cho nên cô đã phải nhờ đến dao kéo can thiệp để hóa kiếp thành một thiếu nữ kiều diễm và lập gia đình. Chẳng may, cô thay hình đổi dạng được nhưng lại không đổi được các “gen” di truyền bên trong, cho nên mấy đứa con cô sinh ra đều là một bản sao của cô trước khi cô giải phẫu thẩm mỹ. Thấy vợ mình đẹp như người mẫu mà con cái lại xấu xí, anh chồng sinh nghi bèn tra hỏi. Được vợ thú nhận có đi thẩm mỹ viện trước khi lấy chồng, anh chồng đã đâm đơn ly dị và đòi cô vợ phải bồi thường  bởi  vì anh cho rằng cô đã lừa dối anh.

Chẳng ai có thể thay đổi được số phận, nhưng ai cũng có thể vượt qua được số phận. Tôi thường có ý nghĩ ấy mỗi khi thấy Nick Vujicic, một người Úc sinh ra cụt cả tay chân, xuất hiện trước công chúng để thuyết giảng về sức mạnh của ý chí và niềm tin tôn giáo. Anh vẫn mãi mãi là một người khuyết tật. Tay chân anh sẽ chẳng bao giờ mọc ra để anh trở thành một con người bình thường. Nhưng nhờ ý chí và niềm tin tôn giáo, Nick đã vượt qua được những mất mát của số phận để vươn lên thành một người lúc nào cũng có thể mang lại niềm cảm hứng cho người khác.

Sinh ra, có người giàu kẻ nghèo, người thông minh, kẻ đần độn, người xinh đẹp, kẻ xấu xí, có người lành lặn khỏe mạnh, có kẻ khuyết tật ốm đau…nhưng đã là bình đẳng thì chẳng có ai hơn ai và nhất là chẳng có dân tộc nào hơn dân tộc nào. Cách đây mấy năm, có một nhà bác học “thông minh” đĩnh đạc, bởi đã được trao tặng giải Nobel Y Khoa, nhưng lại tỏ ra “ngu xuẩn” vô cùng khi đưa ra những tuyên bố có tính kỳ thị chủng tộc đối với người Phi Châu. Nhà bác học này là ông James Watson, người Mỹ được trao tặng giải thưởng Nobel về Y học và sinh lý học năm 1962.  Trong một cuộc phỏng vấn dành cho một tờ báo Anh, ông khẳng định rằng khả năng trí tuệ của người da đen thua kém trí tuệ của người da trắng, cho nên ông rất thất vọng về tương lai của lục địa Phi Châu. Ông giải thích rằng “toàn bộ chính sách xã hội của Hoa kỳ được xây dựng trên cơ sở cho rằng khả năng trí tuệ của người dân Phi Châu ngang bằng với người Mỹ, nhưng các công trình nghiên cứu lại khẳng định rằng không phải như vậy”. Nhà bác học này tin rằng trong vài năm nữa, rất có thể khoa học sẽ tìm ra được loại “gen” chịu trách nhiệm về những khác biệt trên bình diện trí tuệ của con người.

Ông Watson được thế giới biết đến như một trong những người đã tạo được bước đột phá trong lịch sử khoa học. Vào thập niên 1950 của thế kỷ trước, khi làm việc tại trường Đại học Cambridge, ông đã cùng với một nhóm  nhà nghiên cứu khám phá được chuỗi xoắn kép của cấu trúc DNA. Chính nhờ thành tựu này mà ông được trao tặng giải Nobel.

Giỏi giang như thế, nhưng có lẽ ông Watson đã không tỏ ra “thông minh” chút nào khi miệt thị người da đen là giống người kém thông minh. Bị cả thế giới lên án, ông Watson đã phải công khai cải chính những lời tuyên bố đầy kỳ thị của mình và xin lỗi công chúng.

Dĩ nhiên, kể từ khi ông Watson vén màn bí mật của sự sống qua khám phá cấu trúc DNA trong cơ thể con người, thế giới đã bắt đầu quan tâm đến “gen” di truyền. Các nhà khoa học bắt đầu đeo đuổi việc giải mã “gen” của con người khi họ nhận thấy rằng “gen” không chỉ quy định hình dạng cơ thể của mỗi người, mà còn có thể ảnh hưởng đến hành vi, cảm xúc và tâm tính  của chúng ta.

Theo luận cứ của nhiều nhà khoa học ngày nay, “số phận” của chúng ta bị kiểm soát bởi DNA mà chúng ta đã nhận được từ cha mẹ khi sinh ra. Họ cho rằng con người là “tù nhân” của di truyền. Họ quan sát một nhóm người, tính điểm cho mỗi người về mức độ hạnh phúc trong cuộc sống, rồi tìm xem sự khác biệt về “gen” giữa nhóm người hạnh phúc nhứt và nhóm ít hạnh phúc nhứt. Từ đó, họ đi đến kết luận: “gen” quyết định rất nhiều khía cạnh trong cuộc sống con người. Khả năng bị trầm cảm, bị ung thư hay ngay cả hạnh phúc đều nằm trong “gen” cả. Đây quả là một “tin buồn”, bởi vì con người thực sự chẳng còn có chút hy vọng nào để cải thiện hay thay đổi “gen” và vượt qua số phận của mình. Và dĩ nhiên, trách nhiệm của con người cũng được giảm thiểu tối đa. Nếu tôi có lười biếng là bởi cha tôi đã lười biếng và truyền lại cho tôi cái “gen” này; tôi không thể nào thay đổi được. Đừng trách tại sao tôi lười biếng!

Có thật sự DNA hay “Gen” đã quyết định mọi hành vi, cảm xúc, tâm tính và ngay cả “tật xấu” của tôi không?  Mới đây, trong tác phẩm có tựa đề “The Wisdom of Your Cells” (sự khôn ngoan của tế bào của bạn), Bác sĩ Bruce H Lipton đã phản bác luận điểm trên đây. Tác giả khẳng định rằng chúng ta không phải là một tù nhân trong bộ “gen” có trong con người chúng ta; chúng ta không phải là một cỗ máy sinh học chỉ biết tuân theo các quá trình sinh hóa của cơ thể. Theo ông, chúng ta có thể tác động trên các quá trình đó hay ngay cả thay đổi các yếu tố sinh học của cơ thể chúng ta.

Theo ông, ““gen” góp phần không nhỏ trong việc vận hành, điều phối mọi hoạt động của tế bào, nhưng chính những thông tin được nhập vào từ môi trường mới là thứ điều khiển cách sinh tồn của tế bào. Màng tế bào chính là nơi tiếp nhận những thông tin, tín hiệu từ môi trường. Do đó chính màng tế bào mới là bộ vi xử lý của tế bào. Do DNA ở trong nhân của mỗi tế bào đều lưu trữ mọi thông tin và chức năng của các tế bào khác thông qua 25 ngàn “gen”, cho nên các tế bào gốc đều có tiềm năng để biến đổi thành mọi loại tế bào khác trong cơ thể mà chúng muốn. Điều kiện để tác động đến tiềm năng, quá trình phát triển đó chính là điều kiện môi trường. Tùy vào môi trường yêu cầu, cần loại bỏ tế bào nào thì tế bào gốc có thể biến đổi thành kiểu tế bào đó. Nói cách khác, chính chúng ta mới là người “lập trình” nên các tế bào của chúng ta, thông qua những kinh nghiệm sống, suy nghĩ và cảm xúc của chúng ta…"

Bác sĩ Lipton giải thích rằng chúng ta thu nhận thông tin từ môi trường và điều chỉnh sinh lý học của cơ thể. Nhưng dĩ nhiên, điều quan trọng chính là nhận thức của chúng ta. Nhận thức sai lầm có thể khiến chúng ta làm những điều chỉnh sai lầm lên cơ thể, thậm chí hủy hoại cơ thể.

Ông đưa ra lời khuyên chí lý: “Nếu như cuộc sống diễn ra không thuận lợi, thay vì tìm cách điều chỉnh “gen”, hãy điều chỉnh tâm trí và thái độ sống” của chúng ta.

Lời khuyên đây của Bác sĩ Lipton mang lại cho tôi nhiều an ủi mỗi khi nhìn lại “số phận” của mình. Nhiều lúc, khi gặp thất bại, tôi thường đổ lỗi cho số phận và dễ bị cám dỗ muốn buông xuôi bỏ cuộc, mặc cho dòng đời xô đẩy. Nhưng nhìn lại, tôi cũng thấy rằng phần lớn những “thành công” tôi có được là do ý chí của tôi, tức ý muốn vươn lên và vượt qua “số phận” của mình.

Tôi vẫn thích xem lại cuốn phim “Karaté kid” được trình chiếu năm 1984. Phim kể về câu chuyện học võ lạ thường của một cậu bé. Đây là một cậu bé ốm yếu, thường bị chúng bạn ăn hiếp. Tức khí, cậu liền đi mua một quyển sách luyện võ về nhà để tự học. Nhưng lý thuyết trong sách vở chẳng giúp được bao nhiêu. Cậu vẫn tiếp tục bị chúng bạn đánh đập.

Một hôm, tình cờ cậu gặp được một ông thày Thái cực đạo, người Nhựt, tên là Miyagi. Cậu kể lể về tình cảnh của mình. Ông thày thương tình liền nhận cậu làm đệ tử. Cậu mừng như gặp được thuốc tiên, cứ tưởng ông thày sẽ dạy cho mình những bài học cao cấp vượt bực. Nhưng ông Miyagi xem ra chẳng truyền cho cậu món nghề nào cả. Ông bảo cậu phải dẹp lý thuyết qua một bên. Sau đó, ông ra lệnh cho cậu  đi tỉa cây cho ông. Ông bảo: nhớ tập trung ý chí vào việc tỉa cây. Khi chạm tay vào cành lá thì ý thức rằng mình đang động tới lá cành.

Mấy ngày sau, cậu bé nài nỉ xin ông dạy võ cho cậu. Nhưng ông lại bảo cậu đi lau xe cho ông. Ông dặn: nhớ lau theo nhịp thở; tay phải xoáy vòng vào thì hít hơi vào, tay trái xoáy vòng ra thì thở hơi ra.

Làm xong công tác, tuy mồ hôi nhễ nhại, cậu bé cũng cố gắng tỏ ra kiên nhẫn, vì nghĩ rằng cứ chịu khó lau xe thì chắc chắn thế nào ông thày cũng truyền nghề cho. Ngày hôm sau, cậu trở lại, nhưng ông thày cũng chẳng chịu truyền cho cậu ngón võ nào cả, mà chỉ bảo cậu đi lau sàn nhà, cũng theo thế xoáy vòng tay theo nhịp hít thở như hôm trước.

Ngày kế tiếp, thay vì được dạy võ như mong đợi, cậu bé lại bị ông thày bắt đi sơn hàng rào gỗ. Ông lại dặn: “Cũng hít thở theo chiều tay lên xuống”. Xong công tác, cậu bé nghĩ bụng: thế nào cũng được truyền nghề. Nhưng ông thày lại bắt cậu phải vào phía trong để sơn tiếp. Lần này, không còn đủ kiên nhẫn nữa, cậu liền phản đối và định bỏ đi. Lúc bấy giờ, ông thày mới giải thích: những gì ta đang truyền cho con làm, chính là luyện võ đó! Karaté có nghĩa là phải trống tay, cho nguồn lực từ bên trong vọt lên. Đừng cậy dựa vào bên ngoài. Lực ở trong đầu. Lực ở trong tâm”. Rồi ông tiếp tục dạy cậu cách giữ thăng bằng khi gặp xung khắc. Cứ thế, nhờ kiên nhẫn tập luyện, cậu bé đã trở thành một cao thủ có thể đánh bại những kẻ bắt nạt mình.

Tôi nghĩ cuộc đời chẳng khác nào một trường luyện võ, vốn là môn học đòi hỏi nhiều kiên nhẫn hơn cả. Và đối thủ cần được vượt qua và đánh bại hơn cả chính là “số phận” của mỗi người. Chúng ta không thể thay đổi được “số phận”, nhưng chúng ta lại có thể vạch ra cho mình một "số mệnh" để đeo đuổi.