17.02.16
Sergei Schnurov hiện đang là một ca sĩ nhạc Rock nổi tiếng
và có ảnh hưởng nhất tại Nga hiện nay. Nổi tiếng đến độ tạp chí Snob đã có lần
viết về ca nhạc sĩ 43 tuổi này như sau: “Một ngày kia, người ta sẽ dựa vào các
ca khúc của ban “Leningrad” để nghiên cứu về thời đại của (tổng thống) Putin”.
“Leningrad” là ban nhạc do Schnurov sáng lập. Theo báo Snob, hiện nay tại Nga
có lẽ tên tuổi của ca sĩ Schnurov chỉ đứng sau Tổng thống Vladimir Putin.
Ban nhạc Leningrad
thường trình diễn tại sân vận động khúc côn cầu được xây cất vào năm 2000 tại Thành
phố St. Petersburg. Số người mua vé vào cửa để nghe ca sĩ Schnurov hát thường
không dưới 15.000 người. Trên những chiếc áo thun của những người say mê nhạc của
Schnurov hay thường được gọi tắt là “Schnur”, người ta có thể đọc được hàng chữ
in: “Không có Schnur thì không có cuộc vui”. Khi người ca sĩ xuất hiện cũng
trong chiếc áo thun trắng và chiếc quần Jeans, với sợi giây chuyền vàng trên cổ
và bắt đầu lả lướt vài đường trên chiếc đàn guitar điện, thì ca khúc “Totshka ru” được cất lên. “Totshka ru”
trong tiếng Nga có nghĩa là “dot.com”,
thuật ngữ quen thuộc trong thế giới truyền thông điện tử hiện nay. Đây là
“thành phố ca” của St. Petersbug. Ca khúc mà người dân St Petersburg thích nghe
được mở đầu như sau: “Tôi đã không còn nhớ
mình đã đến đây lúc nào. Có lẽ lúc đó tôi đã say. Tôi không có số “đăng ký” và
cũng không có địa chỉ trên đường phố. Địa chỉ của tôi là www.leningrad.saintpetersbug.totshka.ru”.
St. Petersburg, thành phố mang tên của Nga hoàng Peter Đại
Đế, đã từng là thủ đô của Nga trong 200 năm liền. Trong thế kỷ vừa qua, thành
phố này đã ba lần bị đổi tên. Chính từ thành phố này mà các nga hoàng đã cai trị
đất nước. Cũng chính tại đây mà Lenine đã lật đổ Chính phủ Kerensky và khơi dậy
cuộc cách mạng đẫm máu. Thế nhưng năm 1918, khi người cộng sản dời thủ đô về Mạc
Tư Khoa thì St. Petersburg được lần lượt đặt tên lại là Petrograd, rồi
Leningrad và trở thành một đô thị tỉnh lẻ.
Năm 1991, khi chủ nghĩa cộng sản cáo chung tại cái nôi đã
sinh ra nó, thành phố này được trả lại tên lịch sử của mình là St. Petersburg. Mặc
dù chưa khôi phục được vị trí của một thời huy hoàng, St. Petersburg vẫn giữ được
một số kỷ lục. Với hơn một triệu dân, đây là thành phố lớn nhất của thế giới ở
cực Bắc. Đây cũng là hải cảng quan trọng nhất của Nga trong vùng biển Baltic. Về
đêm, St. Petersburg cũng sáng chói không thua gì Venezia của Ý Đại Lợi. St. Petersburg
hiện có 342 cây cầu, trong số này có 9 nơi được mở ra cho tàu bè qua lại ban
đêm. Riêng trung tâm lịch sử thành phố có đến 2.300 cung điện, lâu đài và nhiều
dinh thự lộng lẫy khác. Với nhiều trung tâm văn hóa đáng xem nhất, St.
Petersburg được trao tặng giải “The World Travel Award” (Giải du lịch thế giới)
và được nhìn nhận là thủ đô du lịch của thế giới. Trong năm 2016 vừa qua, đã có
6.9 triệu du khách viếng thăm thành phố này.
Ngoài thành tích du lịch, St.Petersburg còn là “địa linh
nhân kiệt” của Nga. Cả Tổng thống Vladimir Putin lẫn đương kim Thủ tướng Dmitry
Medvedev đều chào đời tại thành phố này. Riêng Tổng thống Putin khởi đầu sự nghiệp của mình trong cơ quan tình báo KGB
tại Lenigrad, tức St. Petersburg vào thập niên 1970. Ngày nay, ông Putin luôn
đón tiếp các lãnh tụ quốc gia tại Điện Konstantin ở St. Petersburg, đưa họ đi
thăm các tác phẩm nghệ thuật tại Hermitage hoặc dự những buổi trình đầu tiên tại
sân khấu Marlinsky. Ngoài ra, nhiều nhân vật trong “bộ sậu” của ông cũng xuất
thân từ thành phố lịch sử này.
Với chỗ đứng lịch sử ấy, St. Petersburg muốn tạo cho mình
một thế giới riêng hoàn toàn tách biệt với Mạc Tư Khoa. Ngoài lối kiến trúc quý
phái của mình, thành phố này cũng muốn bảo tồn nền văn hóa riêng của nó. Ở Mạc
Tư Khoa, do ảnh hưởng của 70 năm xây dựng thế giới cộng sản “huynh đệ và đại đồng”,
cứ gặp nhau là người ta trao cho nhau “cái hôn xã hội chủ nghĩa”. Người dân St.
Petersburg xem đó như một kiểu chào hỏi rẻ tiền. Họ cũng giữ được cho mình một
thứ tiếng Nga thanh lịch chứ không hổ lốn như ở Mạc Tư Khoa.
Khinh thường thứ “văn hóa” bát nháo của Mạc Tư Khoa, người
dân St. Petersburg cũng tỏ ra dửng dưng với những gì đang xảy ra ở thủ đô.
Không viết xuống thành văn tự, nhưng dường như họ muốn nói với chính phủ Trung
ương: “Hãy để cho chúng tôi yên và chúng tôi cũng để cho quý vị yên”. Trong khi
ở thủ đô, quyền lực được tập trung vào ông Putin như hình kim tự tháp, thì ở
St. Petersburg, người ta chẳng màng đến thứ phẩm trật của quyền lực ấy.
Ca sĩ Schnurov và ban nhạc Leningrad của anh đã xem Mạc
Tư Khoa như không hiện hữu đối với họ. Với họ, Mạc Tư Khoa chẳng khác nào một
cái xác chết. Trong một ca khúc, ca sĩ Schnurov đã hát: “Hôm qua, trong một giấc
mơ kỳ diệu, tôi đã thấy Mạc Tư Khoa hoàn toàn cháy rụi. Lửa đã thổi qua Quảng
trường Đỏ và thiêu rụi Ủy ban Bầu cử. Mọi người đều chết cháy...”
Cùng với ca sĩ Schnurov, người dân St. Petersburg chống lại
chế độ độc tài ở Mạc Tư Khoa. Dạo tháng 9 vừa qua, khi Nga tổ chức bầu Quốc hội
mới, không đầy một phần ba cư dân St. Petersburg đến các phòng phiếu và trong
khi tại Chechnya, 91 phần trăm dân chúng ủng hộ ông Putin thì tại thành phố lịch
sử này chỉ có 13 phần trăm cử tri dồn phiếu cho đảng của ông Putin. Có thể xem
đây như một cuộc nổi dậy chống lại chế độ độc tài.
Kèm với việc tẩy chay các cuộc bầu cử, dạo tháng 2 năm
2015, đã có không dưới 15.000 người dân St. Petersburg xuống đường để lên án việc
Chính phủ Putin sát hại nhà vật lý học bất đồng chính kiến Boris Nemtsov và bày
tỏ sự phẫn nộ về việc xách nhiễu những người tranh đấu cho dân chủ tại Nga.
Ngày nay, trong nước Nga của ông Putin, 15.000 người xuống đường phản đối là một
con số đáng kể!
Ngoài ra, chẳng có nơi nào các chính quyền địa phương phải
chịu nhiều sức ép của người dân cho bằng tại St.Petersburg. Kể từ khi Liên Xô
tan rã, người đang lãnh đạo thành phố là vị đô trưởng thứ 5. Trước các cuộc biểu
tình của người dân, người tiền nhiệm của vị đô trưởng này đã bị ông Putin cách
chức và đưa về Mạc Tư Khoa.
Lev Lurye, sử gia, ký giả và nhà viết kịch nổi tiếng nhất
của St.Petersburg đã nhận định như sau: “Ông Putin đưa quân đội vào Syria hay bắt
giữ bộ trưởng kinh tế ư? Đó là việc của họ; chuyện ấy xảy ra trong thành phố của
họ. Chúng tôi thường nói như thế ở St. Petersburg mỗi khi đề cập đến Mạc Tư Khoa. Điều
đó chẳng ăn nhập gì đến chúng tôi cả”.
Thời nào, St. Petersburg cũng là một pháo đài của đối lập đối
với Chính quyền Trung ương. Dưới thời cộng sản, St. Petersburg bị Mạc Tư Khoa xem như một ổ “phản động”. Trong thập niên 1930,
đồ tể Stalin đã ra lệnh hành quyết hàng loạt những thành phần mà ông xem như một
lực lượng thù địch và cuộc đàn áp kéo dài cho đến sau Đệ nhị Thế chiến. Năm
1950, Stalin ra lệnh xử tử toàn bộ lãnh đạo của thành phố vì ông cho rằng họ
đang có “ý đồ” thành lập một đảng cộng sản thứ hai. Cuối thập niên 1970, Điện Cẩm
Linh vẫn còn truy lùng các nhóm hoạt động bí mật tại St. Petersburg vì phát tán sách vở và tài liệu bị cấm.
Ngày nay, mặc dù dang củng cố chế độ độc tài, ông Putin vẫn
không dám có hành động mạnh đối với St. Petersburg. Sử gia Lurye giải thích rằng
tại thành phố này hiện vẫn có một nền báo chí tương đối cấp tiến và trong nghị
viện vẫn có đảng đối lập. Sau khi Putin đem quân sang chiếm đóng Crimea của
Ukraine, người dân St.Petersburg đã không tỏ ra mấy “hồ hởi”; người ta thấy rất
ít cờ Nga, tuy là biểu tượng của tinh thần
ái quốc, được giăng lên ở St. Petersburg.
Ông Putin có thể làm mưa làm gió ở Mạc Tư Khoa và hầu như
khắp nơi trên lãnh thổ Nga, nhưng dường như vẫn chấp nhận thua cuộc tại
St.Petersburg. Chiến thắng lớn nhất của người dân St. Petersburg trong cuộc chiến chống lại độc tài là cuộc chiến chống lại công
ty quốc doanh Gazprom. Ban giám đốc của công ty này muốn xây dựng một cao ốc
cao 400 thước trong thành phố cổ. Dân chúng đã liên tục xuống đường. Sau 4 năm,
công ty Gazprom đành nhượng bộ và dời dự án xây cất đến một nơi xa hơn.
Người dân St. Petersburg cũng không tỏ ra nhân nhượng ngay
cả khi phải đương đầu với Giáo hội Chính thống Nga, vốn là một đồng minh rất
thân cận của chính quyền Putin. Chuyện xảy ra liên quan đến một nhà thờ cổ có
tên là Nhà thờ Chính tòa Thánh Isaac. Đây là một trong những bảo tàng viện được
khách du lịch thăm viếng nhiều nhất. Mặc dù được đặt tên là “Nhà thờ Chính
tòa”, nhà thờ này đã không bao giờ thuộc quyền sở hữu của Giáo hội hay bất cứ
giáo xứ nào. Vậy mà Giáo hội Chính thống vẫn yêu cầu hoàn trả nhà thờ lại cho
Giáo hội. Đã có trên 200.000 người ký tên vào một thỉnh nguyện thư chống lại ý
muốn của Giáo hội Chính thống.
Tại Nga, không có nơi nào các nhà tranh đấu thành công
trong việc giới hạn quyền lực của chính quyền cho bằng tại St. Petersburg. Ngay từ những ngày đầu khi Nga từ giã chế độ cộng sản để bước
vào con đường dân chủ, St. Petersburg đã lập ra một qui chế đặc biệt: thành
phố này có một nghị viện “chuyên nghiệp”. Tại Nga hiện chỉ còn 2 cơ chế lập
pháp: một là Quốc hội bù nhìn ở Thủ đô Mạc Tư Khoa, hai là Nghị viện của thành
phố St. Petersburg. Được gọi là nghị viện “chuyên nghiệp” bởi vì các nghị viên được
trả lương và không được làm bất cứ một công việc nào khác. Chính nhờ vậy mà họ
mới có thể để mắt theo dõi các đô trưởng do ông Putin bổ nhiệm.
Có một nghị viện chuyên nghiệp và đối lập để theo dõi và
kiểm soát chính quyền địa phương, người dân St. Petersburg cũng muốn bày tỏ tiếng nói đối lập của họ xuyên qua những sinh
hoạt khác mà âm nhạc là chính. Ca nhạc sĩ Schnurov là “nghị viên” không chuyên
nghiệp của họ. Xuất thân là một tài xế xe tải, người nghệ sĩ này đã làm việc
trong nhiều ngành nghề khác nhau như nhân viên bảo vệ trong nhà trẻ, thợ mộc và
cả thợ rèn. Anh cũng đã từng theo học triết học trong một chủng viện chính thống
giáo. Anh nói rằng tại Nga hiện nay có quá nhiều cấm kỵ. Theo anh, người ta chỉ
có thể vượt qua được các cấm kỵ ấy bằng cách giữ một khoảng cách với chính trị
và sử dụng ngôn ngữ chung của quảng đại quần chúng. Và âm nhạc chính là ngôn ngữ
ấy. Như tên của ca khúc kết thúc buổi trình diễn của ca sĩ Shnurov gợi lên, “Muzyka dla muzhika”, âm nhạc là con đường.
Người nghệ sĩ xé toạc chiếc áo thun của mình và bắt đầu nhảy múa trên khán đài.
Cử tọa cũng nhảy theo anh. Khi mọi ánh đèn đều tắt, thì ánh sáng từ hàng ngàn
chiếc điện thoại di động vẫn tiếp tục chiếu sáng. Thành phố St.Petersburg vẫn
chiếu sáng trong đêm tối. Ca sĩ Schnurov tiếp tục hát: “Trên thế giới vẫn có những
điều tốt và dĩ nhiên cũng có những điều xấu nữa. Hãy sống theo con đường ngay
chính. Chỉ có âm nhạc mới giúp bạn làm điều đó”.
Putin có thể xem trời bằng vung, nhưng có lẽ ông phải sợ
những lời như thế.
(Theo: http://www.spiegel.de/international/europe/saint-petersburg-the-city-of-rebels)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét