4.9.15
Để tìm một hình ảnh có thể được xem như là biểu trưng cho Lào Quốc, một
trong những đất nước bị bom đạn cày xéo nhiều nhất trong lịch sử nhưng vẫn lạc
quan hướng nhìn về tương lai, phóng viên T.D Allman của tạp chí “The National
Geographic” dừng lại trên một con đường sầm uất tại Phonsavan, thủ phủ của tỉnh
Xiangkhoang, miền trung Lào. Hai hình ảnh tương phản đập ngay vào mắt người
phóng viên này là: một núi vỏ bom và một máy ATM.
Trong thời chiến tranh, trẻ con lớn lên tại tỉnh Xiangkhoang ít khi thấy được
mặt trời, vì phải ẩn núp trong các hầm trú và địa đạo. Ngày nay, thành phố
Phonsavan nhộn nhịp đến nỗi đèn giao thông không những được gắn khắp nơi mà còn
cho biết khách bộ hành phải đứng đợi bao
lâu. Ở đâu du khách cũng có thể tìm được một ngân hàng, một tiệm ăn, một ngôi
chợ bán trái cây và rau xanh, một gian hàng bán giày thể thao. Dọc theo Cánh Đồng
Chum, mà cho tới nay các nhà khảo cổ vẫn chưa hiểu được nguồn gốc và ý nghĩa,
du khách có thể nhìn thấy cả khối vỏ bom mà không lực Hoa Kỳ đã ném xuống trong
khoảng thời gian từ năm 1964 đến năm 1973. Vỏ bom cũng được trưng bày trước văn
phòng du lịch của thành phố. Tại một vài nơi, nhìn từ xa, những ngọn đồi cỏ
xanh trong cánh đồng chum trông chẳng khác nào một sân Golf. Nhưng ẩn hiện
trong cánh đồng là hàng triệu quả bom, một số đã phát nổ, một số vẫn còn nguyên
vẹn. Đây quả là một mối đe dọa triền miên cho người dân Lào, cách riêng cho những
người kiếm sống bằng cách khai thác các vỏ bom. Vỏ bom được người dân Lào tận dụng
tối đa. Từ những chiếc nhẫn đeo tay cho đến chén bát, muỗng nĩa, đũa...tất cả đều
được chế biến từ vỏ bom. Làng Ban Naphia ở ngoại ô thành phố Phonsavan nổi tiếng
với xảo thuật chế biến này. Nhiều nhà đã có điện và rất nhiều người đã có điện
thoại cầm tay.
Với dân số trên dưới 7 triệu người, mà một phần ba dưới 15 tuổi, Lào hiện
có khoảng 5 triệu chiếc điện thoại di động. Tại Ban Pak-Ou, một ngôi làng ở
phía Bắc nằm bên bờ sông Cửu Long, các ngư dân vẫn còn sử dụng các phương tiện
đánh cá rất thô sơ. Nhưng mọi người ai cũng có một chiếc điện thoại cầm tay để
vừa giăng lưới vừa trò chuyện.
Trong thời chiến tranh, để chận đường tiến quân của quân Cộng sản Bắc Việt
dọc theo điều thường được gọi là Đường mòn Hồ Chí Minh, Hoa Kỳ đã dội xuống Lào hơn 270 triệu trái
bom chùm hay còn gọi là “bom bi” và 4 triệu trái bom tấn. Trọng lượng của số
bom thả xuống Lào nặng gấp mấy lần trọng lượng của khoảng 2 triệu dân Lào vào
thời đó. Nghĩa là tính trung bình, mỗi người dân lãnh một tấn bom. Theo ước
tính, có khoảng 80 triệu trái bom bi chưa nổ và khoảng 10 phần trăm bom tấn
cũng chưa nổ. Và tính trung bình, mỗi ngày Hoa Kỳ chi ra 13.3 triệu Mỹ kim cho
việc ném bom xuống Lào.
Cánh đồng chum là một thắng cảnh đẹp đáng được chiêm ngắm. Một số nhà khảo
cổ cho rằng cách đây 2000 năm, những cái chum khổng lồ ấy được sử dụng để giữ
tro cốt của người quá cố. Nhưng Cánh đồng chum không chỉ là một thắng cảnh mà
còn là nơi mà những trái bom nổ chậm có thể phát nổ bất cứ lúc nào. Nạn nhân của
những vụ tháo gỡ bom hoặc vô tình dẫm lên nếu không chết thì cũng bị tàn phế.
Tổ chức có tên là “Mines Advisory Group” (Cố vấn về việc đề phòng mìn bẫy)
có trụ sở tại Anh Quốc, đã có lần tổ chức những khóa học về những nguy hiểm của
mìn bẫy cho người Lào. Nhiều trẻ em tham dự các khóa học đã cho xem các vết
thương của các em và nói lên những thương tích về thể lý cũng như tâm lý của
các em. Sau đó các em được hỏi ý kiến: các em sẽ làm gì nếu gặp lại những người
đã từng ném bom xuống xứ sở của các em. Một em đã giơ tay nói: “Tôi muốn nói với
họ là họ phải trả tiền cho chúng tôi”.
Năm 2014 vừa qua, Quốc Hội Hoa Kỳ đã thông qua dự án chi 12 triệu Mỹ kim để
giúp tháo gỡ mìn tại Lào, trong khi đó việc xây dựng tòa đại sứ mới của Hoa Kỳ
tại Lào tốn đến 145 triệu Mỹ kim. Theo phóng viên Allman, sự khác biệt về phí tổn
giữa việc tháo gỡ mìn và xây dựng tòa đại sứ mới này cho thấy mối ưu tiên hiện
nay của Hoa Kỳ: họ quan tâm đến an ninh của các nhà ngoại giao của mình hơn là
trách nhiệm của mình trong thời chiến tranh đối với Lào, là nơi mà gần như mỗi
trái bom chưa nổ đều được chế tạo tại Hoa Kỳ và do chính Hoa Kỳ ném xuống.
Người Lào nổi tiếng là một dân tộc hiếu hòa, dễ thương và cũng dễ tha thứ.
Nhưng bao lâu đất nước này còn đầy dẫy bom đạn, thì không ai có thể quên được
những hố bom lộ thiên ấy, bởi vì quên là chết. Cánh đồng Chum vẫn mãi mãi hiện diện để nhắc
nhở người dân Lào về mối nguy hiểm triền miên ấy. Người Lào cũng luôn tự nhắc
nhở họ về mối nguy hiểm ấy bằng cách tiếp tục biến những vỏ bom cũng như bất cứ
tàn tích nào của chiến tranh thành những vật kỷ niệm và ngay cả trang thiết bị
hay đồ gia dụng. Trong thời chiến tranh, nhiều người đã sử dụng vỏ của những
chiếc oanh tạc cơ khổng lồ B-52 để làm những chiếc ca nô. Một trong những chiếc
ca nô ấy đẹp và ý nghĩa đến độ đã được Bảo tàng viện chiến tranh hoàng gia ở
London mua về trưng bày.
Nhưng người dân Lào không chịu dừng lại ở quá khứ. Những vật dụng được chế
biến từ các phế liệu chiến tranh cho thấy họ cũng muốn nhìn về phía trước với
tinh thần lạc quan.
Vạn Tượng, thủ đô Lào Quốc, đã từng là một thành phố bẩn thỉu. Nhưng hiện
nay ở đây, người ta đã có thể nhìn thấy những cao ốc 12 tầng. Trước đây, Vạn Tượng
yên ắng đến độ người ta chỉ nghe tiếng mưa rơi, tiếng trẻ con khóc hay tiếng cười
của người lớn. Nay, mọi thứ đều diễn ra trong tiếng ồn của những chiếc máy điều
hòa không khí, tiếng máy phát điện và tiếng còi inh ỏi của đủ mọi loại xe gắn
máy.
Kinh tế Lào Quốc gia tăng khoảng 8 phần trăm mỗi năm. Lá cờ của Đảng Nhân
Dân Cách Mạng Lào, trên đó người ta vẫn còn thấy hình búa liềm của thời Liên
Xô, bay phất phới bên cạnh cờ quốc gia. Nhưng các nhà lãnh đạo Cộng sản Lào mà vai trò trước đây là làm tiền đồn để cho Miền
Bắc Cộng Sản Việt Nam thanh toán Miền Nam Việt Nam, đang tìm kiếm một chỗ đứng
mới trong Khối Đông Nam Á. Mục tiêu mà nước này đang nhắm tới là cố gắng thoát
khỏi danh sách những nước nghèo nhất thế giới vào năm 2020.
Một trong những biểu tượng lớn của Lào Quốc dĩ nhiên vẫn là sông Cửu Long.
Hiện nay hai bên bờ sông đã có lối đi bằng xi măng dành cho người đi bộ, có bãi
đậu xe, có nhiều công viên để chiều chiều người dân đến đó hóng gió, nghe nhạc,
hẹn hò hoặc theo những lớp ca vũ. Hàn Quốc là quốc gia đã tài trợ cho công
trình làm đẹp bờ sông này.
Trong suốt thời kỳ Pháp đô hộ và kế đó với sự hiện diện của Hoa Kỳ, không
có bất cứ nước nào đã giúp bắc một chiếc cầu nào qua sông Cửu Long. Ngày nay có
đến 6 chiếc cầu lớn được bắc qua dòng sông này. Một trong những chiếc cầu này nằm
ở thị trấn Thakhek, là nơi chỉ cách Thái Lan và Việt Nam khoảng 150 cây số. Từ
Thakhek, du khách có thể nhìn thấy Thái Lan và xem chương trình truyền hình được
phát đi từ Việt Nam. Lào đã trở thành một thứ ngã tư quốc tế đối với nhiều nước
Á Châu. Hàng hóa tràn ngập thị trường Lào hiện nay là các sản phẩm từ các nước
tư bản, chứ không phải là những chiếc xe tăng thời Cộng Sản Liên Xô nữa. Một kỷ nguyên hòa bình và nối kết đã mở ra
cho Lào. Bay từ Savannakhet dọc theo sông Cửu Long, du khách có thể nhìn thấy
những chiếc cầu bắc qua dòng sông này. Trên đó người dân di chuyển hàng hóa ra
cũng như vô Lào. Ở đầu nguồn dòng sông, người ta cũng có thể thấy nhà máy thủy
điện vĩ đại sản xuất dư điện để Lào có thể xuất cảng sang các nước dọc theo bờ
sông. Trước đây, nhìn xuống Louangprabang, người ta chỉ thấy những hố bom. Nay
thế cho những lỗ bom đó là những bãi cát dành cho những sân Golf do Nam Hàn xây
dựng.
Lào quốc hay còn có tên chính thức là Cộng hòa Dân chủ Lào là một quốc gia
nằm giữa khối Đông Nam Á, giáp giới với Miến Điện và Trung Quốc về phía Tây Bắc,
với Việt Nam về hướng Đông, với Cao Miên về hướng Nam và với Thái Lan về hướng
Tây. Kể từ năm 1975, quốc gia này bị Đảng Cộng Sản Lào cai trị.
Lịch sử của Lào quốc có thể bắt nguồn từ thời Vương quốc Lan Xang, xuất hiện
từ thế kỷ thứ 14 đến thế kỷ 18 và sau đó bị chia thành ba vương quốc nhỏ là
Luang Prabang, Vạn Tượng và Champak. Năm 1893, ba vương quốc này được thống nhất
và đặt dưới sự bảo hộ của Pháp Quốc. Năm 1945, sau khi Nhật Bản đầu hàng và Đệ
Nhị Thế Chiến kết thúc, cũng như Việt Nam, Lào giành được độc lập. Nhưng chỉ
sau một thời gian ngắn, Pháp trở lại và mãi cho đến năm 1949 mới được tự trị.
Năm 1953, Lào được độc lập và trở thành một vương quốc dưới quyền cai trị của Quốc
vương Sisavang Vong. Nhưng không bao lâu sau đó, nội chiến bùng nổ, chế độ quân
chủ cáo chung. Cũng như số phận của Miền Nam Việt Nam, chế độ dân chủ non nớt của
Lào không thể tồn tại trước sự quậy phá của Đảng Cộng Sản thường được gọi là
Pathet Lào. Năm 1975, cùng với Việt Nam, Lào rơi vào tay Cộng Sản. Cũng như Việt
Nam, Lào Cộng cũng tự xưng là “Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa”. Và dĩ nhiên, “Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam” vẫn tiếp tục có ảnh hưởng lớn đối với Lào.
Kinh tế của Lào hiện nay tập trung
vào việc xuất cảng điện năng được sản xuất
từ những nhà máy thủy điện đặt ở các dòng sông của mình, cách riêng sông Cửu
Long. Ngoài ra, kinh tế nước này cũng gia tăng nhanh nhờ xuất cảng kim loại.
Thuộc khối Liên hiệp Đông Nam Á (ASEAN), Lào cũng là thành viên của Hiệp ước
Mậu dịch Á Châu Thái Bình Dương (APTA). Lào đã làm đơn gia nhập Tổ chức Mậu dịch
Thế giới từ năm 1997 và năm 2013, đã chính thức trở thành hội viên của tổ chức.
Theo Tổ chức “Minh Bạch Thế Giới” (Transparency International), Lào vẫn còn
là một trong những nước tham nhũng nhất thế giới. Chính vì vậy mà đầu tư ngoại
quốc bị cản trở và việc áp dụng pháp quyền gặp nhiều khó khăn. Hiện một phần ba
dân số “Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Lào” vẫn còn sống dưới mức nghèo khó theo
tiêu chuẩn quốc tế, nghĩa là mỗi ngày chỉ sống với không quá 1.25 Mỹ kim. Lào vẫn
còn bị xem là một trong những quốc gia có thu nhập hàng năm thấp nhất thế giới.
Tính cho đến năm 2013, theo chỉ số phát triển (Human Development Index), Lào bị
xếp vào hạng 138. Còn theo chỉ số đói nghèo (Global Hunger Index), Lào đứng thứ
25 trong danh sách của 56 nước lâm vào tình trạng đói nghèo nhất thế giới và dĩ
nhiên cho tới nay, Lào vẫn bị xem là một trong những quốc gia có thành tích vi
phạm nhân quyền tồi tệ nhất thế giới. Đó là hệ quả của chủ nghĩa cộng sản mà
Lào đã đi theo từ năm 1975 đến nay.
(Theo Wikipedia và tạp chí The
National Geographic 8/2015)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét