Garry Kasparov
Chu Thập chuyển ngữ
Tôi sinh trưởng trong chế độ toàn trị Liên Xô. Chế độ này
đã tìm cách khống chế, bóp méo và kiểm soát sự thật. Thực tại là bất cứ điều gì
Đảng đặt ra trên các bản tin hàng đêm hay trên những tờ báo của Đảng như
Pravda, tức “Sự Thật” và Izvestia, tức “Tin Tức”.
Vào thời đó, ngay cả đối với những người thực sự tin tưởng
chủ nghĩa cộng sản, ngày càng hiển nhiên là những điều mà người ta nói với
chúng tôi không hề phù hợp với thế giới mà chúng tôi nhìn thấy xung quanh mình.
Như người ta vẫn nói đùa: “Không có tin tức trong sự thật và không có sự thật
trong tin tức”. Khoảng cách giữa sự thật và dối trá quá lớn; cuộc sống không được
cải thiện và thông tin ngày càng rỏ rỉ xuyên qua Bức Màn Sắt. Chối bỏ thực tế
đã trở thành một sự xúc phạm quá nặng nề đối với phẩm giá của chúng tôi. Mà phẩm
giá vốn là một yếu tố bị đánh giá thấp trong tinh thần cách mạng.
Tôi đã từng sống qua nhiều cuộc cách mạng làm thay đổi thế
giới. Tôi là một công dân của thời hậu
Liên Xô. Quốc gia nơi tôi sinh ra đã ngưng hiện hữu kể từ năm 1991. Tại Nga,
chúng tôi đã hưởng được chút tự do trong không đầy một thập niên trước khi
Vladimir Putin mở ra giai đoạn hậu dân chủ. Vì chống lại thảm trạng này cho nên
tôi đã lưu vong sang Hoa Kỳ. Nay quê hương mới của tôi lại lâm vào một cuộc chiến
đấu nguy hiểm, một cuộc chiến đấu để không trở thành quốc gia cuối cùng của thế
giới hậu sự thật.
Tổng thống Donald Trump và các đảng viên Cộng Hòa bênh vực
ông trong Quốc Hội đã chạy theo ông để tuyên chiến với thực tế hiển nhiên. Các
bài tường thuật có tính phê phán (bị gọi) là “tin giả”, các ký giả tường thuật
các sự kiện là “ kẻ thù của nhân dân” (một câu nói của chính Vladimir Lenin),
những thuyết âm mưu giả tạo không ngừng được lập đi lập lại và các công chức
làm chứng hữu thệ về những biến cố có đầy đủ chứng cớ bị dán cho nhãn hiệu “Những
người không bao giờ ủng hộ Trump” (Never Trumpers).
Vì không thể thay đổi được các sự kiện, Tổng thống Trump
và những người ủng hộ ông tìm cách lái cuộc tranh luận vào một thế giới khác
trong đó sự thật là bất cứ điều gì họ nói trong ngày hôm nay. Ông Trump lập đi
lập lại không biết bao nhiêu lần cùng những lời dối trá và điều đáng lo ngại
hơn là những người ủng hộ ông không hề nhận ra rằng đó là những lời dối trá hoặc
họ chẳng màng tới. Toàn cầu hóa và mạng lưới thông tin toàn cầu có thể đã làm
cho thế giới này được thu hẹp lại, nhưng hiện chúng ta đang trải nghiệm một sự
phản tác dụng: sự thật đang bị “địa phương hóa”.
Mạng lưới thông tin toàn cầu lẽ ra phải chiếu rọi ánh
sáng sự thật vào trong mọi hang cùng ngõ hẻm của thế giới, chấm dứt độc quyền
thông tin của các nhà độc tài. Nhưng nó cũng đã trở thành một hệ thống chuyên
chở với tốc độc ánh sáng những lời dối trá và tuyên truyền. Như một tấm gương vỡ,
mỗi mảnh phản chiếu một hình ảnh bị bóp méo thay vì một thực tại duy nhất.
Không dễ theo dõi những cuộc biểu tình tại Iran bởi vì
chính phủ nước này có thể ngăn chận việc tiếp cận với mạng lưới thông tin toàn
cầu trên toàn quốc. Tại bất cứ nước nào, theo dõi những cuộc biểu tình đòi dân
chủ tại Hong Kong dễ hơn là tại Trung Cộng bởi vì nước này kiểm soát rất chặt
chẽ. Nga giam tù các nhà báo mạng và đóng cửa các tổ chức không chính phủ trong
khi tung ra trên toàn quốc và khắp thế giới những thông tin giả.
Đã đến lúc cần phải báo động về con đường đen tối mà ông
Trump đang dẫn dắt Hoa Kỳ bước vào. Tại Liên Xô, chúng tôi đã không thể chọn lựa
nguồn tin tức nào để theo dõi. Người Mỹ có vô số chọn lựa, nhưng nhiều người lại
tự nguyện giới hạn vào một số nguồn tin tức họ ưa thích. Đặc biệt đối với những
người ủng hộ ông Trump, chối bỏ thực tế là một phù hiệu danh dự, một biểu tượng
của tín đồ thuộc về một giáo phái!
Nếu bạn chỉ theo
dõi các cuộc điều trần về luận tội trên Đài Fox News, bạn sẽ nghĩ rằng mọi sự đều
tốt đẹp cho Tổng thống Trump. Bất cứ câu nói nào xem ra bãi tội ông, mặc dù
không có nhiều câu nói như thế, được lập đi lập lại không ngừng chẳng khác nào
một câu thần chú. Đã có rất nhiều bằng chứng bất lợi cho ông được trưng ra, nhưng như thể không hề hiện hữu.
Sự chia rẽ đảng phái về thực tế nằm trong một cuộc chiến
rộng lớn hơn của ông Trump. Đó là cuộc chiến chống lại sự lương thiện, pháp trị
và những giá trị truyền thống cũng như đồng minh của Hoa Kỳ. Đây chính là mô thức
của quyền lực địa phương, sự kiện địa phương và giá trị địa phương mà lâu nay
Putin và Tập Cận Bình đang đeo đuổi. Chẳng có thiện hay ác. Đừng đưa chuyện
luân lý ra để bàn cãi về những trại tập trung ở Trung Cộng hay những vụ dội bom
của Nga xuống các bệnh viện tại Syria.
Các công ty của Hoa Kỳ cũng hùa theo: mới đây Apple thay
đổi các bản đồ bên trong Nga vốn đã cho thấy việc Nga sáp nhập một cách bất hợp
pháp lãnh thổ Crimea của Ukraine (Google đã làm điều đó từ nhiều năm trước !)
Các công ty kỹ thuật khổng lồ của Hoa Kỳ tỏ ra hài lòng
trong việc giúp Putin tạo ra một thực tế giả tạo bên trong ranh giới Nga. Apple
và Google xem ra muốn đứng lên chống lại Cơ quan Điều tra Liên bang FBI, chứ
không phải FSB, tức KGB của Nga. Nhu liệu là quyền lực mềm và các công ty Mỹ
đang phản bội các giá trị của quốc gia đã từng giúp họ thành công bằng cách ve
vãn các nhà độc tài. Các công ty kỹ thuật biện bạch bằng cách nói rằng đây chỉ
là chuyện kinh doanh chứ không phải chính trị. Nghe chẳng khác nào các hãng
phim Hollywood khi họ cắt xén các cuốn phim và sa thải các nhân viên người Do
Thái vì áp lực của Đức Quốc Xã hồi thập niên 1930.
Sự thật là gì? Trong kỷ nguyên của các sự kiện vùng, nó
tùy thuộc vào chỗ bạn đang đứng, kênh truyền hình bạn đang theo dõi và đảng nào
bạn ủng hộ. Nhưng không thể có một thực tại đỏ và một thực tại xanh cũng như
không thể có một tấm bản đồ bên trong
Nga khác với một tấm bản đồ bên ngoài Nga. Cuối cùng ông Trump đang đối diện với
những hậu quả của những hành động của
ông, mỗi người cũng nên bắt đầu nhìn thẳng vào các sự kiện.
Garry Kasparov: I lived in the post-truth Soviet world
and I hear its echoes in Trump’s America
Garry Kasparov hiện là chủ tịch của Tổ chức “Renew
Democracy Initiative” (Canh Tân Sáng Kiến Dân Chủ). Ông đã từng là vô địch thế
giới về môn cờ vua (chess).
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét